Trình Quốc hội bổ sung sách giáo khoa là hàng hóa do nhà nước định giá

Chiều 2/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Giá (sửa đổi).

Đáng chú ý, trong chính sách về danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá, Chính phủ đề nghị bổ sung 2 mặt hàng gồm: Sách giáo khoa và Hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh thực hiện đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng, an ninh.

Theo Tờ trình của Chính phủ, sách giáo khoa là mặt hàng có thị trường cạnh tranh hạn chế, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. Mặt hàng này được Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị bổ sung vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá.

Tại Nghị quyết kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV đã thống nhất, yêu cầu bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá khi sửa đổi Luật giá. Việc định giá mặt hàng này sẽ giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo định giá tối đa, các nhà xuất bản quyết định giá cụ thể.

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng đề nghị bổ sung Hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh thực hiện đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng, an ninh vào Danh mục vì thuộc trường hợp Nhà nước độc quyền sản xuất, kinh doanh theo quy định tại Luật thương mại và Nghị định 94/2017/NĐ-CP, phù hợp với các tiêu chí tại Luật. Theo đánh giá của Bộ Quốc phòng thì việc bổ sung là rất cần thiết để triển khai nhiệm vụ trong thực tiễn.

Đối với dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, trên cơ sở chủ trương của Quốc hội, Chính phủ sẽ khẩn trương nghiên cứu, đánh giá kĩ để có Đề án riêng trình Quốc hội ban hành Nghị quyết thực hiện. Do đó, trước mắt chưa đưa vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá; trường hợp cơ chế giá dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư được Quốc hội thông qua sẽ được cập nhật vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng nêu đề xuất đưa ra khỏi Danh mục 14 hàng hóa, dịch vụ không phù hợp với 4 tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá đã đề ra tại Luật và thực hiện theo cơ chế giá thị trường gồm:

Như vậy, tổng thể qua rà soát đối với 52 nhóm hàng hóa, dịch vụ, đã đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hóa, dịch vụ và bổ sung thêm 2 hàng hóa, dịch vụ vào danh mục sẽ gồm 40 nhóm hàng hóa, dịch vụ.

không tác động tiêu cực đến người dân

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Giá (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nhấn mạnh, sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu và giá sách giáo khoa có phạm vi ảnh hưởng rất rộng, tác động trực tiếp đến người dân, trong đó có người thu nhập thấp.

"Vì vậy, cần thiết phải kiểm soát, khống chế mặt bằng giá để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng, tạo công cụ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, nhất là người nghèo" – ông Nguyễn Phú Cường nêu rõ.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí như Dự thảo Luật, theo đó Nhà nước quy định giá bán tối đa (giá trần); không ấn định giá, để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán cụ thể nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán, bảo đảm lợi ích của người dân; đồng thời đề nghị tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc tổ chức thực hiện, bảo đảm tuyệt đối không để thông đồng giá.

Về danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị rà soát, để một mặt bảo đảm vai trò quản lý nhà nước song phải tôn trọng yếu tố thị trường.

Đề nghị nghiên cứu bổ sung các tiêu chí để bảo đảm tính cụ thể, tránh áp dụng tùy tiện, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng.

Đối với một số lĩnh vực đặc thù, ông Nguyễn Phú Cường cho rằng, cần đánh giá kỹ thực tiễn để có quy định khắc phục những bất cập phát sinh thời gian qua, một mặt bảo đảm không để lỗ hổng trong quản lý song phải khả thi để không làm ách tắc quá trình vận hành như việc định giá đối với vật tư, trang thiết bị y tế…

Liên quan việc thẩm định giá của nhà nước, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, thời gian qua đã có nhiều vụ việc làm thất thoát tài sản, NSNN rất lớn, nguyên nhân một phần do yếu kém, thiếu khách quan, trung thực trong thẩm định giá nhà nước (như thông đồng dìm giá đất, thổi giá kit xét nghiệm, mua sắm các thiết bị y tế, đấu giá quyền sử dụng đất… để trục lợi). Tuy nhiên, đối chiếu Dự thảo Luật cho thấy, còn thiếu những công cụ chặt chẽ nhằm góp phần ngăn chặn tiêu cực, nâng cao hiệu quả quản lý.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị quy định rõ giá trị pháp lý của Kết quả thẩm định giá của Hội đồng thẩm định giá, chứng thư thẩm định giá của doanh nghiệp và cần rà soát kỹ từng điều khoản của Luật để đảm bảo rõ ràng, minh bạch, khả thi khi áp dụng, đảm bảo tính thống nhất của các điều khoản trong Dự thảo Luật. Cụ thể hóa tối đa trong Luật những nội dung đã được áp dụng ổn định trong thực tiễn, nhất các quy định trong các văn bản dưới luật đã áp dụng hiệu quả thời gian qua, đảm bảo hiệu lực thi hành ngay của Luật.

Ngoài chủ thể là Hội đồng thẩm định giá, đề nghị quy định rõ trách nhiệm pháp lý đối với các chủ thể liên quan trực tiếp đến thẩm định giá, nhất là người đứng đầu, đồng thời tăng cường cơ chế giám sát việc thẩm định giá của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Theo Tạ Hiển