Doanh nghiệp “ngạt thở” vì trần chi phí quảng cáo

Mức tính này được các DN gọi là “một mình một chợ” vì kết quả khảo sát của Bộ Tài chính tại 50 nước trên thế giới cho thấy, chỉ có VN và Trung Quốc thực hiện khống chế chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mãi… 

Tuy nhiên, mức khống chế này ở Trung Quốc là 15% trên tổng doanh thu hằng năm nhưng một số ngành như: mỹ phẩm, dược, nước giải khát… được phép khấu trừ tối đa 30% doanh thu hằng năm. Số vượt mức khống chế có thể được chuyển sang khấu trừ vào các năm tiếp theo

Lợi bất cập hại

Phần lớn các DN khi được lấy ý kiến đều cho rằng, việc khống chế chi phí quảng cáo, khuyến mãi là “lợi bất cập hại” đối với cả DN lẫn người tiêu dùng và nền kinh tế. Tác hại dễ nhìn thấy nhất là làm hạn chế DN xây dựng và quảng bá thương hiệu, VN sẽ rất khó có được những thương hiệu lớn, mang tầm quốc tế. Bên cạnh đó, trong cuộc chiến chiếm lĩnh thị trường, sản phẩm của các Cty trong nước sẽ bị thua nhiều nhãn mác hàng hóa cùng loại do DN FDI sản xuất ngay tại thị trường trong nước.

Nhà nước có khống chế thì DN FDI vẫn thực hiện quảng cáo, tiếp thị theo chiến lược chung của Cty mẹ. Trong khi đó, với các DN trong nước muốn vươn ra nước ngoài, việc khống chế sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh, tiếp cận thị trường vì khó cạnh tranh với các DN FDI không bị khống chế chi phí này. 

Ngoài ra, việc khống chế chi phí quảng cáo còn làm hạn chế cung cấp thông tin cho người tiêu dùng. Trong khi đó, với nền kinh tế chính sách này gây ra nhiều tác hại, đó là hạn chế năng lực cạnh tranh quốc gia và ảnh hưởng khả năng thu hút FDI…

Chưa kể, mỗi một ngành kinh tế có nhu cầu quảng cáo khác nhau, chẳng hạn ngành hàng bán lẻ, ngân hàng , hàng tiêu dùng (dệt may, điện tử, thực phẩm…) cần quảng cáo nhiều hơn và thường xuyên hơn so với các ngành công nghiệp nặng như sắt thép, xi măng... Vì vậy quy định chung một mức khống chế là không phù hợp với thực tế của các ngành khác nhau.

Hơn nữa, trong khi VCCI và các Hiệp hội ra sức tổ chức các khóa đào tạo nâng cấp cho DN về quản trị kinh doanh trong cơ chế thị trường, trong đó nhấn mạnh quảng bá, tiếp thị... là khoản đầu tư để thúc đẩy doanh thu bán hàng và xây dựng thương hiệu trên thị trường. Trong khi đó quy định của Nhà nước lại liệt khoản này vào chi phí và bị khống chế theo % của chi phí chứ không phải doanh thu. Do vậy, rất khó đổi mới nếu chế tài của Nhà nước không đổi mới theo.

Đồng quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Trưởng ban pháp chế VCCI cho rằng, về bản chất chi phí quảng cáo, khuyến mãi hoàn toàn giống với các chi phí bán hàng khác. 

Hơn nữa, theo theo quy định trong các thông tư hiện hành, một số khoản chi phí cũng mang tính chất quảng cáo, giới thiệu sản phẩm như: chi phí trưng bày, giới thiệu sản phẩm, tổ chức hội chợ, triển lãm… lại không chịu mức khống chế nói trên trong khi về mặt bản chất lại không khác nhau nhiều các khoản chi khuyến mãi, quảng cáo, tiếp thị…  “Đây là sự phân biệt đối xử cần phải hạn chế, nhất là trong tiến trình hội nhập quốc tế” - ông Tuấn nói.

Ông Preben Hjorlund, Chủ tịch Eurocham còn cho rằng: “Việc tháo bỏ trần chi phí quảng cáo sẽ khuyến khích DN FDI đầu tư sản xuất ở VN thay vì NK hàng thành phẩm, bởi rào cản về hạn chế mức khấu trừ thuế các chi phí quảng cáo, tiếp thị làm chi phí sản xuất trong nước cao hơn so với NK hàng thành phẩm…”.

Nên để DN tự quyết định

Theo bà Phạm Thị Thu Hằng - Tổng thư ký VCCI, việc "trói" DN bằng chi phí quảng cáo như trên sẽ là một trong những điểm mấu chốt khiến các DN không tiếp cận được thị trường. Bởi việc khống chế trần chi phí quảng cáo có thể hợp lý vào thời điểm trước để bảo vệ những DN "siêu nhỏ" nhưng khi VN gia nhập WTO, việc đảm bảo tài chính cho các DN để cạnh tranh là cần thiết.

"Việc giữ quy định như hiện hành khiến DN có sức ỳ vì họ thấy không được trừ chi phí quảng cáo nên sẽ quảng bá yếu ớt và ít khuyến mãi kích cầu" - bà Hằng nói.

Đồng tình, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ VN cho rằng, cần bãi bỏ mức giới hạn này hoặc mức khống chế phải được nâng lên 15 – 20% tổng doanh thu của DN kèm theo lộ trình dỡ bỏ hoàn toàn. “Những quy định tại dự thảo lần này tuy có “nới” hơn so với quy định hiện hành, tuy nhiên cộng đồng DN vẫn khá thất vọng với những con số nêu trên” - bà Loan chia sẻ.

Thực tế  trên thế giới các DN càng lớn và có nhiều kinh nghiệm kinh doanh càng chi phí nhiều cho quảng cáo. Ví dụ, năm 1997 General Motors chi 3 tỉ USD (chiếm 2% doanh số của hãng trong năm này), hãng Sears chi 1,2 tỉ USD (chiếm 3% doanh số)… Còn ở VN, doanh thu hàng năm từ ngành quảng cáo trên truyền hình và các phương tiện thông tin đại chúng cũng lên tới hàng ngàn tỉ. Lấy ví dụ trên để thấy rằng, quảng cáo, tiếp thị là một phần rất quan trọng trong sự phát triển của một DN hay thương hiệu. Hơn nữa, trong nền kinh tế thị trường, với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, các DN cần có quyền chủ động với chi phí thực tế, xây dựng, quảng bá và phát triển thương hiệu để tăng sức mạnh.

Cùng quan điểm, PGS TS Nguyễn Hữu Dũng - Phó Chủ tịch Hiệp hội VASEP cho rằng, VN là một trong ít nước trên thế giới có quy định về mức khống chế đối với quảng cáo và khuyến mãi. Do vậy, nếu bỏ giới hạn mức chi phí hợp lý thì vừa khuyến khích khả năng sáng tạo, kinh doanh và thu lợi nhuận của DN, Nhà nước cũng không thất thu bởi khoản chi của DN này đồng thời là khoản thu của DN khác.

Theo Quốc Anh