Thêm một thất bại đau đớn của Masayoshi Son: Rót hơn 1 tỷ USD sau vài phút nghe founder 'chém gió', 6 năm sau nhận về con số 0 tròn trĩnh

View là một nhà sản xuất kính thông minh từng khá có tiếng trong giới khởi nghiệp ở Mỹ. Công ty này sản xuất các loại kính cho cửa sổ của tòa nhà thương mại có thể điều chỉnh màu sắc. Khi trời nắng, cửa sổ sẽ tối màu để hạn chế ánh sáng chói và nhiệt, loại bỏ nhu cầu sử dụng rèm và giảm chi phí năng lượng cho điều hòa.

View được thành lập vào tháng 4/2007 bởi Paul Nguyen, một nhà vật lý được đào tạo tại Viện Công nghệ Massachusetts và Mike Scobey, cựu Giám đốc điều hành của công ty cáp quang Cierra Photonics. Công ty ban đầu có tên gọi Echromics nhưng sau đó đã đổi thành View vào năm 2012.

Vào tháng 12/2008, hội đồng quản trị đã thay thế ông Nguyen bằng Rao Mulpuri, lúc đó là Giám đốc điều hành của nhà sản xuất chất bán dẫn Nhật Bản Novellus Systems. Ông Mulpuri tốt nghiệp Trường Kinh doanh Harvard với bằng tiến sĩ về kỹ thuật vật liệu.

Kể từ khi nắm quyền, Mulpuri – vốn nổi tiếng là người "có sức lôi cuốn" - đã thuyết phục các khách hàng lớn như Google và Amazon mua kính của View.

"Câu chuyện mà anh ấy kể thật mê hoặc. Anh ấy là một người kể chuyện xuất sắc và anh ấy tin vào tầm nhìn của mình 100%, và điều đó có giá trị", một cựu nhân viên nhận xét về Mulpuri.

View lên sàn chứng khoán Nasdaq vào ngày 8/3/2021. Công ty đã huy động được 815 triệu USD bằng cách sáp nhập với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) do Cantor Fitzgerald tài trợ.

Nhưng cuộc sống với tư cách là một công ty niêm yết không hề dễ dàng đối với View. Công ty cho biết trong hồ sơ pháp lý rằng số dư tiền mặt của họ đã giảm xuống còn 201 triệu USD vào cuối tháng 3 từ mức 507 triệu USD vào tháng 3/2021.

View cũng đã không nộp nhiều báo cáo tài chính quan trọng vào năm ngoái. Kết quả là hiện tại họ phải cung cấp số liệu sửa đổi cho các nhà đầu tư và Nasdaq nếu không sẽ có nguy cơ bị sàn giao dịch chứng khoán hủy niêm yết. Cho đến nay, View chỉ công bố kết quả tài chính cả năm 2020 và 2021 cũng như định hướng cho năm 2022. Amy Reeves, giám đốc tài chính của View cho biết trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh vào ngày 31/5 rằng Nasdaq đã cho View đến cuối tháng 6 để gửi số liệu sửa đổi.

Doanh thu của công ty tăng 125% lên 74 triệu USD, theo kết quả công bố cùng ngày với cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh, nhưng con số này thấp hơn mưc chi phí sản xuất và giao hàng lên tới 195 triệu USD. Công ty ghi nhận khoản lỗ ròng 343 triệu USD. View cũng phải đối mặt với khoản bồi thường liên quan đến bảo hành là 42 triệu USD cho các sản phẩm bị lỗi.

Vào tháng 11, sau cuộc kiểm toán, View thừa nhận đã khai báo thấp trách nhiệm bảo hành của mình ít nhất 18 triệu USD đối với các sản phẩm bị lỗi, dẫn đến một vụ kiện tập thể vẫn đang chờ xử lý.

Công ty IPO với giá gần 10 USD/cổ phiếu nhưng hiện đã giảm mạnh 63% từ đầu năm đến nay, đóng cửa ở mức 1,44 USD/cổ phiếu vào ngày 3/6.

Chắc chắn, View không phải là công ty duy nhất gặp khó khăn sau khi sáp nhập với SPAC. Theo The Wall Street Journal, 25 trong số 232 công ty đã IPO thông qua sáp nhập SPAC vào năm 2020 và 2021 cho biết họ có thể phá sản.

Việc View không thể đưa ra báo cáo chính xác đúng hạn nhấn mạnh những rủi ro cố hữu của việc SPAC sáp nhập với các công ty non trẻ, không sinh lời.

Đầu tháng này, Bloomberg đã đặt câu hỏi liệu View có phải là thương vụ tồi tệ nhất trong kỷ nguyên SPAC này hay không?

CHUYỆN GÌ ĐÃ XẢY RA?

Trước đó, trong quá trình tìm kiếm nguồn vốn mới, ban lãnh đạo View thường xuyên đón các nhà đầu tư tiềm năng đi tham quan nhà máy View ở phía tây bắc Mississippi, Mỹ. Nhưng dường như, những vị khách đã không đặt cho ban lãnh đạo View những câu hỏi có thể cảnh báo họ về những vấn đề tiềm ẩn trong quá trình sản xuất của công ty.

Theo lời của những cựu nhân viên của View thì quá trình sản xuất "rất tốn kém". Chưa kể, quá trình này gần như không thể xảy ra sai sót bởi kính sẽ không thể được sử dụng nếu có một khiếm khuyết nào đó.

Vào năm 2013, các giám đốc điều hành của Corning, gã khổng lồ sản xuất đằng sau Pyrex, đã đến thăm nhà máy. Các giám đốc điều hành đã hỏi View về quy trình sản xuất, nhưng nhân viên này "im lặng" vẫn tiếp tục chờ họ tìm hiểu sâu hơn.

"Tôi thật điên rồ khi thẩm định tất cả các nhà đầu tư này. Dù đều là người từ các quỹ đầu tư quốc gia và quản lý hàng tỷ USD nhưng họ lại không thể hỏi những câu hỏi cơ bản, đơn giản chẳng hạn như chi phí hay bao nhiêu thủy tinh đã bị vứt đi", một nhân viên nhà máy nói về Corning.

Theo người này và hai nhân viên khác của nhà máy vào thời điểm đó, việc vứt bỏ hầu hết các cửa kính được sản xuất lỗi là điều bình thường.

Vào tháng 6 năm đó, Corning dẫn đầu khoản đầu tư 62 triệu USD vào View. Trên thực tế, những người cho vay hoặc nhà đầu tư vào View, bao gồm các tổ chức "máu mặt" như BlackRock và SoftBank, rất say mê câu chuyện của Giám đốc điều hành công ty Mulpuri rằng kính thông minh của họ sẽ là tương lai của các tòa nhà văn phòng.

Thế nhưng, viễn cảnh đó đã không xảy ra. Một thập kỷ sau, View vẫn chưa thu được lợi nhuận. Tháng trước, View đã đặt ra nghi ngờ về khả năng tiếp tục hoạt động của mình, khoảng 14 tháng sau khi huy động được 815 triệu USD khi IPO. Cuối năm ngoái, họ đã trì hoãn việc giới thiệu máy móc mới quan trọng để tăng cường sản xuất.

Tổng cộng, View đã huy động được gần 1,5 tỷ USD vốn bên ngoài, khoản đầu tư lớn nhất là khoản đầu tư 1,1 tỷ USD từ SoftBank vào năm 2018.

DỐI TRÁ

Đáng nói, dù đối với những người nhìn từ bên ngoài, những rắc rối của View ập đến một cách bất ngờ, nhưng những người trong cuộc cho biết công ty đã đốt tiền và phải vật lộn với những sản phẩm thất bại trong nhiều năm.

Khi trò chuyện với các vựu nhân viên của View ở nhiều bộ phận khác nhau, gần như tất cả đều nói rằng môi trường làm việc tại công ty độc hại, sợ bị khiển trách hoặc bị trả thù vì bày tỏ lo ngại về sản phẩm và tài chính của công ty.

Một cựu nhân viên công nghệ của View nói với Insider: "Khi được thông báo về công việc tôi sẽ làm để hỗ trợ quá trình sáp nhập với SPAC, tôi gần như cười thầm vì đối với tôi, việc IPO chưa bao giờ là có thật. Lúc ấy chúng tôi đã tiến gần đến việc phá sản".

View đã nhận được sự gia hạn từ Nasdaq cho yêu cầu nộp hồ sơ bổ sung của mình. Tuy nhiên, công ty thừa nhận cần huy động vốn vì không có đủ tiền mặt để đáp ứng chi phí hoạt động dự báo trong ít nhất 12 tháng sau khi nộp báo cáo thường niên năm 2021, hạn chót vào ngày 30/6.

Tuy nhiên, các nhân viên cũ, thành viên hội đồng quản trị và chủ ngân hàng cho biết khả năng tận dụng một công ty đang thua lỗ của ông Mulpuri mới là điều đáng phải bàn.

BlackRock đã dẫn đầu vòng cấp vốn qua hình thức vay nợ trị giá 200 triệu USD vào tháng 6/2017, trong đó nhà đầu tư toàn cầu cam kết 70 triệu USD thông qua quỹ tín dụng tư nhân của mình. Một năm sau, SoftBank cam kết đầu tư 1,1 tỷ USD thông qua Quỹ Tầm nhìn thứ hai để đổi lấy 30% cổ phần của View. Hai người cho biết khoảng 400 triệu USD tiền của Softbank đã được dùng để trả cho các nhà đầu tư trước đó, chẳng hạn như Khosla Ventures khi đơn vị này rút vốn do không hài lòng với lợi tức đầu tư của họ.

Việc rót vốn vào View diễn ra ở thời điểm Softbank đặt cược lớn vào những gì họ tin là các công ty sáng tạo do những nhà sáng lập có tầm nhìn lãnh đạo điều hành. Khi ấy, Softbank cũng đã đạt được một số chiến thắng, giống như dịch vụ giao hàng DoorDash và công ty mẹ của TikTok, ByteDance, nhưng họ cũng bơm tiền vào nhiều công ty đã phá sản, như WeWork hay công ty cho vay thế chấp Better và nhà tài trợ Greensill Capital.

Về phần mình, Greensill cũng cho View vay 250 triệu USD vào năm 2019 đối với các đơn đặt hàng cửa sổ đã đặt trước, một cựu thành viên hội đồng quản trị cho biết.

Một nhân viên ngân hàng có liên quan tới các thương vụ của View cho biết: "Anh ấy (Mupuri) luôn xoay xở được khi cần kiếm thêm tiền cho công ty".

Nhưng bất chấp khả năng thu hút các nhà đầu tư của Mulpuri, 12 nhân viên cũ và một nhân viên hiện tại đã mô tả văn hóa quản lý vi mô đáng sợ của CEO này và cho biết họ sợ bị sa thải.

Nhiều nhân viên cũ cho biết, Mulpuri theo dõi các dòng tweet và bài đăng trên LinkedIn về View một cách ám ảnh và yêu cầu mọi người viết những đánh giá tích cực về công ty trên Glassdoor.

Bốn cựu nhân viên tài chính cho biết Mulpuri thường phớt lờ những cảnh báo về dòng tiền thấp và chi phí ngày càng tăng từ đội ngũ tài chính của mình.

Người trong cuộc cho biết ít nhất hai thành viên hội đồng quản trị từ năm 2011 đến năm 2013 đã bị cách chức sau khi đưa ra những lo ngại về công ty.

Một trong những thành viên ban cố vấn và nhân viên sớm nhất của View, Chuck Mowrey, nói với Insider rằng ông đã bị Mulpuri sa thải sau khi chất vấn ông ta về các vấn đề sản xuất của nhà máy. Mowrey, một chuyên gia trong ngành kính, được thuê vào năm 2009. Năm 2011, ông nói với Mulpuri rằng mô hình kinh doanh của View không bền vững vì công ty đang vứt bỏ nhiều cửa kính hơn số lượng sản xuất để bán. Mulpuri loại Mowrey khỏi ban cố vấn và Mowrey bị sa thải chỉ trong vòng hai tuần.

Ngay sau đó, một thành viên hội đồng quản trị đã đưa Mowrey trở lại làm thành viên ban cố vấn, mặc dù ông không tham dự bất kỳ cuộc họp nào kể từ đó cho đến khi rời đi vào năm 2017.

Gần đây nhất, hai thành viên hội đồng quản trị lâu năm là Harold Hughes và Tom Leppert đã từ chức vào tháng hai. View cho biết trong hồ sơ ngày 24/2 rằng Hughes và Leppert rời đi vì họ tin rằng hội đồng quản trị không tuân theo các khuyến nghị của ủy ban kiểm toán. View nói thêm rằng các thành viên khác trong hội đồng quản trị không đồng ý. Leppert đã không trả lời yêu cầu bình luận. Hughes từ chối bình luận về sự ra đi của mình.

Ngày nay, View trở thành câu chuyện cảnh báo về sự ngạo mạn của nhà đầu tư đã giúp các công ty khởi nghiệp đạt được mức định giá khổng lồ và tận hưởng cơ hội tiếp cận nguồn vốn giá rẻ.

Giờ đây, vị CEO lôi cuốn của View sẽ cần phải tìm cách khác để có thêm vốn nhằm tiếp tục hoạt động. Trong khi đó, các ngân hàng và nhà đầu tư mạo hiểm đều đang hạn chế tiếp xúc với các công ty khởi nghiệp không có lãi. "Và sự thèm muốn của nhà đầu tư đối với các công ty có ít dòng tiền đang suy yếu, Pavel Molchanov", giám đốc và nhà phân tích nghiên cứu vốn cổ phần tại Raymond James nói với Insider.

Theo: BI

Vân Đàm