Tham vọng đường sắt cao tốc 4 tỷ USD và 3 năm của Vingroup so kè siêu dự án Trung Quốc, Hàn Quốc, EU
Với thời gian khoảng 3 năm (từ 2026 – 2028) cho một công trình hạ tầng giao thông phức tạp, đi trên cao, với hai depot lớn, kế hoạch của Vingroup được đánh giá là "khá tham vọng".
Vingroup đề xuất làm tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao hơn 4 tỷ USD
Tập đoàn Vingroup có đề xuất gửi UBND TP.HCM, Sở Giao thông Công chánh về đầu tư tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao dài 48,5 km kết nối trung tâm TP.HCM với Cần Giờ.
Cụ thể, Vingroup đề xuất dự án có điểm đầu ở đại lộ Nguyễn Văn Linh (phường Tân Phú, Quận 7), đi theo hướng đường Nguyễn Lương Bằng; điểm cuối nằm tại khu đất 39 ha tiếp giáp dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ (xã Long Hòa, huyện Cần Giờ). Dự án thiết kế loại đường đôi, khổ 1.435 mm mỗi đường, đi trên cao với tổng chiều dài 48,5 km.
Tuyến metro sẽ bố trí 2 ga gồm: 1 Depot dự kiến đặt ở Quận 7 tại khu đất 20 ha; 1 Depot dự kiến đặt tại khu đất 39 ha, xã Long Hòa huyện Cần Giờ. Giai đoạn thực hiện dự án từ 2026 - 2028. Năng lực đáp ứng của tuyến chuyên chở hành khách từ 30.000 - 40.000 người/hướng/giờ. Theo nghiên cứu sơ bộ, dự án có tổng mức đầu tư khoảng 102.370 tỷ đồng (4,09 tỷ USD).
Về phương thức đầu tư, Vingroup đề xuất được đầu tư theo hình thức đối tác công tư, sử dụng hình thức hợp đồng Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh (Hợp đồng BOO), Vingroup thực hiện việc đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn của mình và nguồn vốn huy động theo quy định của pháp luật, sở hữu và khai thác, vận hành dự án sau khi hoàn thành.
Mức đầu tư 4,09 tỷ USD cho quãng đường 48,5 km tương đương trung bình 84,3 triệu USD/km.
Một kế hoạch tham vọng
Một dự án đường sắt đô thị tốc độ cao như đề xuất của Vingroup đòi hỏi nhiều giai đoạn phức tạp: từ giải phóng mặt bằng, thiết kế kỹ thuật, thi công kết cấu, lắp đặt hệ thống tín hiệu, đến vận hành thử,...
Với thời gian khoảng 3 năm (từ 2026 – 2028) cho một công trình hạ tầng giao thông phức tạp, đi trên cao, gồm hai depot lớn, kế hoạch của Vingroup được đánh giá là "khá tham vọng" khi so sánh với thời gian thực hiện của một số dự án đường sắt đô thị tương tự. Sự 'thần tốc' về thời gian có thể được đổi lại bằng việc chi phí đầu tư trên mỗi km (suất đầu tư) theo kế hoạch của Vingroup cao hơn.
Đơn cử, tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên ở Đông Nam Á, tuyến Jakarta - Bandung (Indonesia) dài 138 km, tốc độ thiết kế 350 km/h, được khởi công năm 2016, dự án ban đầu dự kiến hoạt động từ năm 2019. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị trì hoãn do các tranh chấp về việc thu hồi đất, các vấn đề về môi trường và những ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, theo Hãng tin AP. Dự án vận hành thương mại vào tháng 10/2023, mất 7 năm.
Tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên ở Đông Nam Á, tuyến Jakarta - Bandung (Indonesia) dài 138 km, chi phí đầu tư trung bình 53 triệu USD/km.
Theo kế hoạch ban đầu, chi phí cho dự án này dự kiến tiêu tốn 66,7 nghìn tỉ rupiah (khoảng 4,3 tỷ USD), nhưng do thời gian thi công kéo dài đã đẩy tổng chi phí xây dựng tăng vọt lên 113.000 tỉ rupiah (khoảng 7,3 tỷ USD), tương đương chi phí bình quân 53 triệu USD/km.
Hay tuyến đường sắt Line 6, kết nối vùng phía bắc của thủ đô Dhaka (Bangladesh) với các văn phòng Chính phủ, bệnh viện trong thành phố, có chiều dài 20km, tháng 6/2016 thi công đến cuối năm 2022 mới khai trương. Tổng chi phí dự án là 3,3 tỷ USD, đội vốn 500 triệu USD so với dự toán ban đầu. Mức chi phí đầu tư bình quân là 165 triệu USD/km.
Tuyến Nuremberg - Ingolstadt của Đức có tốc độ khai thác 300 km/h, suất đầu tư 60,5 triệu USD/km. Tuyến LGV Sud Europe - Atlantique của Pháp tốc độ khai thác 300 km/h, suất đầu tư 45,2 triệu USD/km. Tuyến Osong - Mokpo của Hàn Quốc tốc độ khai thác 305 km/h, suất đầu tư 53,6 triệu USD/km. Tuyến Bắc Kinh - Thượng Hải của Trung Quốc, tốc độ khai thác 350 km/h, suất đầu tư 33,1 triệu USD/km.
Trong đó, tính từ khi bắt đầu xây dựng (1998) đến khi khánh thành (2006), thời gian xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Nuremberg - Ingolstadt là 8 năm. Tuy nhiên, nếu tính cả giai đoạn lập kế hoạch từ năm 1983, toàn bộ quá trình từ ý tưởng đến hoàn thành kéo dài khoảng 23 năm.
Với tuyến LGV Sud Europe - Atlantique của Pháp, nếu tính cả giai đoạn lập kế hoạch, toàn bộ dự án từ ý tưởng đến khi hoàn thành kéo dài hơn 20 năm. Nhưng xét riêng về thời gian thi công thực tế, thời gian khoảng 6 năm.
Tuyến Bắc Kinh - Thượng Hải dài 1.318 km, là một trong những tuyến đường sắt cao tốc dài nhất thế giới và chỉ thi công trong 38 tháng (3 năm 2 tháng). Nếu tính cả giai đoạn lập kế hoạch từ năm 1990, toàn bộ quá trình từ ý tưởng đến khi hoàn thành kéo dài hơn 20 năm.
Tại Việt Nam, tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên (tổng mức đầu tư 43.700 tỷ đồng, chiều dài 19,7km) là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên được đưa vào khai thác do UBND TPHCM phê duyệt năm 2007, khởi công năm 2012, nhưng đến cuối 2024 mới vận hành thương mại, mất 12 năm.
Tuyến metro số 2 Bến Thành - Tham Lương (tổng mức đầu tư gần 47.900 tỷ đồng, dài 11 km, giai đoạn 1), được phê duyệt từ 2010, dự kiến đi vào vận hành từ năm 2026. Tuy nhiên, do nhiều trở ngại, TP.HCM đã điều chỉnh thời gian hoàn thành đến năm 2030.
Một siêu dự án vừa được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư là Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng mức đầu tư khoảng 67,34 tỷ USD, suất đầu tư là 43,7 triệu USD/km. Theo Chính phủ, so với các nước trên thế giới, đây là mức trung bình khi quy đổi về thời điểm năm 2024.
Việc so sánh suất đầu tư giữa các dự án chỉ mang tính tương đối do phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: công nghệ, điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật, khả năng nội địa hóa...
