Rủi ro gì cho kinh tế Việt Nam nếu căng thẳng giữa Hàn Quốc và Nhật Bản leo thang?
Hoạt động sản xuất và xuất khẩu và cán cân thương mại của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng bởi căng thẳng giữa hai nước Hàn – Nhật, theo đánh giá của Công ty chứng khoán Rồng Việt.
Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung chưa được giải quyết thì một cuộc căng thẳng khác đang tăng lên. Mối quan hệ Hàn Quốc và Nhật Bản đang leo thang kể từ sau khi tòa án tối cao của Hàn Quốc yêu cầu công ty Nhật Bản bồi thường cho người lao động trong thế chiến thứ II. Mặc dù các lãnh đạo cấp cao đã gặp mặt nhiều lần nhưng vẫn chưa có dấu hiệu nhượng bộ từ hai phía.
Với việc Nhật Bản sẽ giám sát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu các nguyên vật liệu dùng trong sản xuất chất bán dẫn và màn hình vi tính sang Hàn Quốc, hoạt động sản xuất của Samsung và SK Hynix sẽ bị ảnh hưởng. Thời gian xét duyệt thủ tục các mặt hàng này có thể lên đến 90 ngày. Trong khi đó, Samsung có khoảng một tháng dự trữ cho các mặt hàng này và SK Hynix có khoảng ba tháng dự trữ. Cần biết rằng, Nhật Bản cung cấp 90% hai trong ba mặt hàng bị giới hạn và 70% mặt hàng còn lại cho thế giới.
Theo nghiên cứu của Rồng Việt, trong tình hình đó, hoạt động sản xuất và xuất khẩu và cán cân thương mại của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Các mặt hàng có liên quan đến chất bán dẫn và màn hình như máy vi tính, điện thoại và máy ảnh chiếm khoảng 35% tổng xuất khẩu. Trong đó, riêng điện thoại linh kiện dã chiếm 20% tổng xuất khẩu. Do vậy, khi xuất khẩu các mặt hàng này bị ảnh hưởng, cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam có thể bị giảm.
Không chỉ đóng góp vào hoạt động xuất khẩu và cán cân thương mại của Việt Nam, các mặt hàng điện tử cũng đóng góp không nhỏ vào ngành công nghiệp chế biến chế tạo – động lực tăng trưởng chính những năm gần đây của Việt Nam. Riêng Samsung đã tạo ra hơn 160 nghìn việc làm cho người lao động tại Việt Nam.
Doanh nghiệp này hiện đang tìm kiếm nguồn cung thay thế và cho biết họ không có ý định giảm hoạt động sản xuất chip. Nga và Trung Quốc vẫn có thể cung cấp các mặt hàng này nhưng hiệu quả sẽ không bằng.
Ở khía cạnh khác, Nhật Bản đã cho phép chuyến hàng xuất khẩu các mặt hàng trên sang Hàn Quốc lần đầu tiên kể từ tháng Bảy. Do vậy, nhìn chung hoạt động của Samsung Việt Nam vẫn sẽ được dảm bảo trong tháng Tám và Chín tới với dự trữ và lô hàng mới. Trong khi đó, Samsung vừa ra mắt sản phẩm Galaxy Note 10 nên các tháng tiếp theo sẽ là mùa cao điểm. Tuy nhiên, nếu Nhật Bản tiếp tục thắt chặt kiểm soát, thì hoạt động của Samsung trong quý IV có thể bị ảnh hưởng.
Chính bởi vậy, khi nhận xét về tác động của căng thẳng Nhật - Hàn đến Việt Nam, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng so với cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, căng thẳng giữa Nhật – Hàn sẽ tác động trực tiếp và nhanh chóng đến Việt Nam hơn.
Bên cạnh tác động về xuất nhập khẩu, ông Dương cũng cho rằng việc các doanh nghiệp trong nước chen chân vào chuỗi giá trị toàn cầu cũng có thể bị ảnh hưởng do sự căng thẳng này.
