Phó Tổng giám đốc Tiki bật mí cách để sàn TMĐT phát hiện gian lận trong mùa dịch Covid-19

Mới đây, chia sẻ về đề làm cách nào để hạn chế tối đa tình trạng “đẩy giá” trên sàn TMĐT, cụ thể vào tình hình của Tiki, ông Tridiv Vasavada, Phó Tổng Giám đốc Công nghệ Tiki đã chia sẻ những kinh nghiệm xung quanh câu chuyện này.

Theo Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế Số (Bộ Công thương), từ đầu năm đến nay, có khoảng 16.200 gian hàng vi phạm được ghi nhận trên các trang TMĐT trong việc giá bán bất hợp lý. Mới đây, CEO Tiki tự tin khẳng định, riêng sàn Tiki, sau khi quyết liệt xử lý 34 trường hợp vi phạm. Từ giữa tháng 2 đến nay, sàn Tiki không ghi nhận thêm bất kỳ trường hợp “đẩy giá’ nào.

Thắc mắc về cách hạn chế tối đa tình trạng “đẩy giá” trên sàn trong mùa dịch của Tiki, ông Vasavada cho rằng đó dùng công nghệ và siết chặt rà soát trên sàn.

Cụ thể, vị chuyên gia công nghệ này cho biết, là một công ty công nghệ, Tiki đã áp dụng triệt để các công nghệ trong quá trình kiểm soát giá bán, chất lượng sản phẩm cũng như hạn chế tối đa tình trạng đầu cơ, tích trữ. 

Đầu tiên là công nghệ “winner system” và “buy box” (tạm dịch: gợi ý ưu tiên đặt hàng). Công nghệ này sẽ cho phép sản phẩm tốt nhất được hiển thị đầu tiên với khách hàng. 

Cụ thể, khi cùng một sản phẩm được rao bán bởi nhiều nhà bán, bằng cách sử dụng các mô hình AI, Tiki sẽ “chấm điểm” sản phẩm của từng nhà bán dựa vào các yếu tố bao gồm: giá bán cạnh tranh, tốc độ giao hàng, lịch sử hủy đơn và trả hàng của từng nhà bán, khoảng cách giữa người bán và người mua. Sản phẩm của nhà bán nào đạt điểm số cao nhất (áp dụng cho các nhà bán trên sàn lẫn Tiki Trading) sẽ trở thành sản phẩm mặc định được giới thiệu đầu tiên đến khách hàng. Điều này giúp trải nghiệm mua sắm của khách hàng được nhanh chóng, tiện lợi hơn. Đồng thời, khách hàng vẫn có thể xem thêm các lựa chọn khác một cách dễ dàng và đưa ra quyết định. 

Riêng Tiki Trading, nhiệm vụ cấp bách là phải luôn chủ động tăng lượng hàng tồn kho đối với các sản phẩm thiết yếu tại những khu vực có nhu cầu mua sắm cao, đặc biệt đảm bảo giá bán tốt để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. 

Theo ông Vasavada, để thực hiện điều này, các kỹ sư tại Tiki đã ứng dụng công nghệ định giá sản phẩm, thực hiện so sánh những mức giá bán khác nhau trên các sàn thương mại ngoài thị trường để đảm bảo giá bán tốt nhất. Hiện tại, công nghệ định giá đang được áp dụng cho khoảng 300 sản phẩm và dự kiến được mở rộng lên 50.000 sản phẩm được quan tâm nhất trong thời gian tới.   

Thứ hai, để phát hiện và loại bỏ các sản phẩm kém chất lượng trên sàn, Tiki đã phát triển và sử dụng công cụ rà soát sản phẩm (Investigation Tool) bằng việc ứng dụng mô hình AI. Công cụ này giúp thu thập và xử lý một lượng lớn dữ liệu, bao gồm phản hồi của khách hàng, xếp hạng sản phẩm, tỷ lệ đổi trả, hủy đơn của sản phẩm… kết hợp cùng mô hình dự đoán để phát hiện gian lận và tự động tắt các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Công nghệ này còn giúp tiết kiệm gấp 6 lần thời gian rà soát so với trước đây với độ chính xác gần 90%.      

Cuối cùng, để tránh các trường hợp đầu cơ, tích trữ hàng hóa trong mùa dịch, hệ thống của Tiki thực hiện giới hạn số lượng được mua bởi mỗi tài khoản đối với một sản phẩm nhất định.

Tuy nhiên, theo Phó Tổng giám đốc công nghệ Tiki, trước quy định này, một số người dùng có thể cùng lúc tạo nhiều tài khoản để đặt cùng một sản phẩm. Để giải quyết vấn đề, sàn đã phát triển và áp dụng hệ thống phát hiện gian lận (FDS: Fraud Detection System). 

Cụ thể, hệ thống này sử dụng một lượng lớn dữ liệu khách hàng đã qua mã hoá, gồm các thông tin về nhân khẩu học như độ tuổi, giới tính, địa điểm...hay hành vi mua sắm của khách hàng, và áp dụng các mô hình AI để dự đoán liệu người dùng có dấu hiệu gian lận hay không. Tất cả việc đó được xử lý trong vài giây. Hiện nay hệ thống phát hiện gian lận được áp dụng cho mọi đơn hàng được đặt trên Tiki. Trong những thời điểm nhu cầu đối với một nhóm sản phẩm cụ thể tăng nhanh đột biến, điển hình như các sản phẩm y tế trong mùa dịch, hệ thống này có thể mở rộng xử lý cùng lúc hàng nghìn đơn hàng. 

Bên cạnh đó, cách mà sàn TMĐT này phát hiện gian lận, ngăn chặn tình trạng “đẩy giá” là tiếp tục siết chặt rà soát trên sàn. Cụ thể là siết chặt chất lượng sản phẩm và nhà bán trên sàn, đặc biệt trong mùa dịch khi nhu cầu mua sắm online tăng cao. 

Theo đại diện Tiki, vào giữa tháng 2, Tiki phát hiện và ghi nhận xử lý 34 trường hợp có hành vi “đẩy giá” sai quy định. Từ đó đến nay, với việc ứng dụng công nghệ, siết chặt công tác rà soát, kiểm duyệt đầu vào về chất lượng và giá sản phẩm, cũng như thực hiện chế tài nghiêm khắc, trên sàn Tiki hoàn toàn không ghi nhận thêm bất kỳ trường hợp vi phạm nào khác.

“Trong quy trình kiểm duyệt, các nhà bán cần cung cấp giấy đăng ký kinh doanh hoặc giấy chứng nhận hộ kinh doanh để đủ điều kiện tham gia bán hàng trên sàn Tiki. Để đảm bảo chất lượng đầu vào của hàng hóa, chúng tôi cũng luôn yêu cầu nhà bán chứng minh được nguồn gốc hàng hóa thông qua các chứng từ hợp lệ trước khi sản phẩm lên sàn”, ông Vasavada cho biết.

Phương Nga