Nóng: Mỹ công bố thuốc ung thư được thiết kế bằng trí tuệ nhân tạo, giúp chặn khối u, giảm tác dụng phụ
Loại thuốc này được thiết kế hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo (AI) và siêu máy tính, đánh dấu một bước tiến mới trong cách mạng hóa quá trình phát triển dược phẩm.
Mới đây, các nhà khoa học Mỹ đã công bố một loại thuốc thử ung thư đầy hứa hẹn mang tên BBO-10203, có khả năng ngăn chặn sự phát triển của khối u mà không gây ra những tác dụng phụ thường gặp. Thuốc này là kết quả của sự hợp tác giữa Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Livermore (LLNL), công ty BridgeBio Oncology Therapeutics (BBOT) và Phòng thí nghiệm Quốc gia Frederick (FNLCR). Điểm khác biệt lớn nhất của BBO-10203 so với nhiều loại thuốc trước đây là nó không làm tăng đường huyết, một tác dụng phụ phổ biến đã khiến nhiều liệu pháp điều trị ung thư thất bại.
Theo kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí **Science**, BBO-10203 nhắm vào sự tương tác giữa hai protein RAS và PI3Kα, thường bị đột biến trong các loại ung thư phổ biến như ung thư vú, phổi và đại trực tràng. Hai protein này hoạt động như những "công tắc" truyền tín hiệu tăng trưởng trong tế bào ung thư. Việc chặn đứng liên kết giữa chúng mà không ảnh hưởng đến các chức năng sinh lý bình thường đã từ lâu được coi là một thách thức lớn trong lĩnh vực dược học.
Các thử nghiệm trên động vật cho thấy BBO-10203 có khả năng làm chậm sự phát triển của nhiều loại khối u, đồng thời tăng cường hiệu quả khi kết hợp với các liệu pháp hiện tại. Hiện tại, thuốc đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng đầu tiên trên bệnh nhân ung thư tiến triển để đánh giá độ an toàn và hiệu quả ban đầu.
Đặc biệt, quá trình phát triển BBO-10203 không bắt đầu trong phòng thí nghiệm mà trên siêu máy tính. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng nền tảng thiết kế thuốc bằng máy tính LCADD của LLNL, kết hợp trí tuệ nhân tạo, mô phỏng vật lý và dữ liệu sinh học để mô hình hóa hàng triệu phân tử và chọn ra những ứng viên triển vọng nhất. Nhờ đó, thời gian nghiên cứu đã được rút ngắn từ hàng chục năm xuống chỉ còn vài năm, đồng thời vẫn đảm bảo độ chính xác và chọn lọc cao.
"Đây là một cuộc tấn công chính xác vào điểm yếu lâu nay của ung thư và là minh chứng cho thấy AI có thể thay đổi cách chúng ta phát minh ra thuốc," nhóm nghiên cứu nhận định.
Nếu BBO-10203 tiếp tục chứng minh được hiệu quả trên người, nó có thể mở ra một kỷ nguyên mới trong điều trị ung thư - với những loại thuốc nhắm đúng mục tiêu và ít độc tính hơn, đặc biệt cho những dạng ung thư từng được coi là "khó tiếp cận".
