Nhiều ngành Cao đẳng tiếp tục tuyển sinh: Doanh nghiệp “đặt hàng”, cam kết tuyển dụng, lương cao... nhưng vẫn "ế"
Nhiều ngành nghề được doanh nghiệp cam kết tuyển dụng, thậm chí “đặt hàng đào tạo”, nhưng các trường cao đẳng vẫn loay hoay vì không có thí sinh đăng ký. Một nghịch lý đáng báo động của giáo dục nghề nghiệp hiện nay.
Nhiều ngành khát nhân lực vẫn “ế” thí sinh
Mùa tuyển sinh 2025 đã đi qua cao điểm, song nhiều trường cao đẳng tại TP.HCM vẫn chưa thể lấp đầy chỉ tiêu, đặc biệt ở những ngành vốn được đánh giá là “khát nhân lực”.
Tại Trường CĐ Công thương TP.HCM, các ngành khối kinh tế như quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng, kế toán, xuất nhập khẩu vẫn còn chỗ trống. Thạc sĩ Đặng Công Quốc, Phó hiệu trưởng, chia sẻ: “Doanh nghiệp hiện rất cần nhân lực trong các ngành may, da giày. Sinh viên tốt nghiệp ra trường hầu như có việc làm ngay. Nhưng thực tế nhiều năm qua, một số ngành như dệt sợi tuyển không đủ, đến mức trường buộc phải dừng đào tạo vì… không có nguồn.”
Không chỉ riêng trường này, Trường CĐ nghề Hoa Sen cũng cho biết các ngành như thư ký y khoa, quản trị mạng máy tính, thiết kế đồ họa, quản trị doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn còn nhiều chỗ trống. Trong khi đó, Trường CĐ Văn Lang Sài Gòn dù đã đạt hơn 80% chỉ tiêu, vẫn tiếp tục tuyển thêm ở các ngành ngoại ngữ (Anh, Nhật, Hàn, Trung) và nhóm du lịch – khách sạn – nhà hàng, kỹ thuật pha chế đồ uống.
Điều đáng nói, đây đều là những ngành được đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp, cam kết rộng mở đầu ra, nhưng thí sinh vẫn ít mặn mà.
“Ngành cần – người không học”: Căn bệnh dai dẳng
Thạc sĩ Nguyễn Văn Thái, Phó hiệu trưởng Trường CĐ nghề Hoa Sen, thẳng thắn chỉ ra: những ngành thiếu nhân lực trầm trọng lại chính là những ngành ít thí sinh quan tâm. Nguyên nhân chủ yếu đến từ tâm lý e ngại ngành “khó học, áp lực, đòi hỏi nhiều kỹ năng” hoặc thiếu thông tin định hướng nghề nghiệp.
Thạc sĩ Lâm Văn Quản, Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, gọi đây là “nghịch lý ngành cần – người không học”. Ông cho biết: “Doanh nghiệp đang khát nhân lực tay nghề bậc trung cấp, cao đẳng. Có ngành còn ký hợp đồng đặt hàng, đảm bảo tiếp nhận sinh viên sau tốt nghiệp, nhưng nhiều trường vẫn không tuyển nổi thí sinh, thậm chí có ngành ‘trắng hồ sơ’.”
Các chuyên gia cho rằng, nếu không thay đổi tư duy, các trường nghề sẽ còn tiếp tục rơi vào vòng luẩn quẩn: ngành cần thì không ai học, ngành thí sinh chọn lại khó tìm việc.
Một số giải pháp được đề xuất:
-
Đổi mới cách tiếp cận thí sinh: thay vì chỉ thông báo tuyển sinh, các trường cần trực tiếp đến trường phổ thông, tổ chức hoạt động trải nghiệm, hội thảo nghề nghiệp. Mời cựu sinh viên thành công trở lại chia sẻ, để học sinh và phụ huynh thấy rõ giá trị thực tế của việc học nghề.
-
Đào tạo gắn kết doanh nghiệp: nhân rộng mô hình đào tạo kép, ký hợp đồng ba bên giữa trường – doanh nghiệp – người học, đảm bảo 100% sinh viên có nơi thực tập, thậm chí có việc làm ngay sau khi ra trường.
-
Đầu tư truyền thông hiện đại: thay đổi hình ảnh trường nghề trên mạng xã hội, làm video ngắn, podcast nghề nghiệp, hợp tác với TikToker, YouTuber để truyền cảm hứng. Giới trẻ cần nhìn thấy trường nghề năng động, hiện đại và nhiều cơ hội thăng tiến, thay vì gắn với định kiến “chỉ học thực hành, ít tương lai”.
Câu chuyện “ngành cần – người không học” không chỉ là bài toán của các trường nghề, mà còn là vấn đề lớn của thị trường lao động. Trong khi một số ngành cử nhân bão hòa, sinh viên tốt nghiệp đại học thất nghiệp hoặc làm trái ngành, thì không ít ngành nghề bậc cao đẳng lại “khát” nhân lực, thu nhập ổn định, nhưng thiếu người học.
Nếu không sớm thay đổi nhận thức và định hướng nghề nghiệp ngay từ phổ thông, nghịch lý này sẽ còn kéo dài, để lại khoảng trống lớn cho cả nền kinh tế.
