Câu chuyện về tỷ phú đầu tiên của Việt Nam trên Forbes

Vào một buổi sáng đẹp trời tháng Mười năm ngoái, trên đường Đồng Khởi, khu buôn bán sầm uất nhất Sài Gòn, Lễ khai trương Vincom Center A đã được tổ chức hoành tráng. Sự phát triển đáng nể được thể hiện không chỉ vì quy mô dự án (hơn 38.000 m2 không gian thương mại, ba tầng hầm để xe, một khách sạn 5 sao cộng với 300 phòng sang trọng) cùng sự góp mặt của những thương hiệu hàng đầu thế giới (Versace, Hermès, Dior) mà quan trọng, ấn tượng hơn, nó được mở cửa với gần 100% diện tích mặt sàn TTTM lấp đầy, khi mà trường bất động sản Việt Nam đã bị đóng băng với đầy những khó khăn, trở thành gánh nặng nợ xấu cho nền kinh tế kể từ năm 2011.

Tuy hoành tráng là vậy, nhưng người đàn ông 44 tuổi đứng đằng sau thắng lợi trị giá 500 triệu USD ở ngay trung tâm thành phố Hồ Chí Minh đã không uống một ly sâm panh nào, cũng không đứng ra cắt băng khánh thành hay đọc diễn văn; thay vào đó, ông lặng lẽ theo dõi Lễ khai trương từ hàng ghế đầu.

“Tôi thích được nhấm nháp hạnh phúc lặng lẽ một mình”, ông Vượng giải thích như vậy trong một buổi phỏng vấn hiếm hoi tại văn phòng sang trọng, lịch sự của mình ở Vincom Village, một trong những dự án khác của ông tại Hà Nội.

Tên của ông Vượng có nghĩa là “Thịnh vượng”, và ông thường được mọi người nhắc tới như là Donald Trump của Việt Nam. Hiện ông cũng là nhà tỷ phú đầu tiên trong lịch sử Việt Nam mà theo ước tính của Forbes thì giá trị tài sản vào khoảng 1,5 tỷ USD, dựa vào 53% cổ phần (trực tiếp và gián tiếp) tại Vingroup – Tập đoàn phát triển BĐS cao cấp hàng đầu Việt Nam và xếp thứ 5 trong thị trường chứng khoán nước này, do ông đứng đầu.

Ông Vượng sinh năm 1968 tại Hà Nội. Cha của ông chiến đấu trong lực lượng Phòng không Không quân của Quân đội Nhân dân Việt tại chiến trường miền Bắc. Mẹ ông có một quán trà nhỏ. Sau ngày đất nước thống nhất, tình hình kinh tế khó khăn khiến gia đình ông chỉ dựa được vào thu nhập ít ỏi của người mẹ: "Ước mơ của tôi lúc đó đơn giản lắm, tôi chỉ muốn kiếm tiền để hỗ trợ gia đình mình", ông Vượng chia sẻ.

Người đàn ông này đã vượt lên hoàn cảnh của mình nhờ những cuốn sách. Ông nhanh chóng thể hiện khả năng học toán thần đồng và kiếm được học bổng nghành kinh tế khai thác tại Viện địa chất Moscow, Nga. Giống như định mệnh, ông tốt nghiệp năm 1993 cũng là thời điểm Liên Xô mới tan rã, với đầy đủ thách thức và cả những cơ hội lớn cho người trẻ.

Sau khi kết hôn cùng người yêu thời đại học, ông Vượng quyết định ở lại nước ngoài để tận dụng cơ hội thời hậu Xô-Viết. Ông và vợ ở lại Ukraina, mở một nhà hàng Việt với số vốn ban đầu 10.000 USD huy động từ đủ mọi nguồn có thể. Với đầu óc nhạy bén, ông đã kinh doanh mì được sản xuất trên dây chuyền nhập khẩu từ Việt Nam và gây tiếng vang lớn. Khái niệm mì ăn liền đã ngay lập tức được đón nhận ở Ukraina do khi ấy đất nước này vẫn rất nghèo đói.

Thay vì hài lòng với việc kinh doanh một nhà hàng nhỏ, chấp nhận rủi ro, ông Vượng đặt cược mọi thứ mình có, chấp nhận vay tiền với lãi suất cao 8%/tháng để mở rộng sản xuất kinh doanh và đưa văn hoá ẩm thực Việt Nam đến với người Ukraine qua những gói mì. Bằng chiến lược thị trường hợp lý, sản phẩm rẻ và hợp khẩu vị, những sản phẩm mì ăn liền của ông đã nhanh chóng nổi tiếng, được người dân địa phương ưa chuộng. Doanh nghiệp của ông nhanh chóng trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực công nghiệp chế biến thực phẩm ăn nhanh tại Ukraine. Tính đến năm 2010, trước khi ông bán công ty này cho hãng Nestle thì Công ty mì Technocom của ông Vượng có doanh thu khoảng hơn 100 triệu USD mỗi năm.

Bước đột phá của ông Vượng bắt đầu từ những năm đầu thiên niên kỷ khi ông quyết định chuyển dần lượng tiền kiếm được ở xứ người về đầu tư cho các dự án ở Việt Nam với một nỗ lực tạo ra nền tảng cho sự phát triển bền vững ngay trên quê hương mình.

Địa điểm đầu tiên mà ông chọn là Nha Trang với ý tưởng biến hòn đảo nhỏ gần bờ trên vịnh Nha Trang thành trung tâm nghỉ mát sang trọng. Và thế là Vinpearl Resort Nha Trang ra đời với 225 phòng khách sạn.

Thành công bước đầu này tiếp tục mở ra những thắng lợi tiếp theo cho Phạm Nhật Vượng. Một năm sau, ông khai trương trung tâm thương mại Vincom Bà Triệu - tổ hợp thương mại lớn đầu tiên ở Hà Nội. Ba năm sau, ông tiếp tục bổ sung thêm 260 phòng nữa tại Vinpearl và xây tuyến cáp treo vượt biển nổi tiếng nối đất liền với khu nghỉ dưỡng và giải trí mang thương hiệu Vinpearl của mình. Chưa hết, những dự án BĐS của ông như Vincom Village với hàng trăm biệt thự cao cấp cũng gây nhiều tiếng vang. Trong khối các doanh nghiệp mà ông làm chủ, Vincom bao gồm các lợi ích về thương mại và bất động sản và đã lên sàn chứng khoán từ năm 2007. Trong khi đó, Vinpearl được duy trì như một công ty riêng biệt kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng sang trọng. Đến năm ngoái, ông Vượng đã quyết định sáp nhập hai công ty này thành Vingroup.

Cùng với sự gia tăng nhanh chóng về tiền bạc, hình ảnh về Phạm Nhật Vượng cũng ngày càng trở nên nổi tiếng hơn. Song, thói quen của ông vẫn khá bình dị và đơn giản. Ông có cho riêng mình và gia đình một biệt thự ở Vincom Village. Ông làm từ thiện nhiều, thích xem phim hành động trong những kỳ nghỉ ở Nha Trang. Nhưng cũng như những tỷ phú ở Đông Âu, ông cũng bị đầy rẫy những lời đồn đoán. "Theo tin đồn, tôi đã chết 4 lần trong năm qua. Đầu tiên là một kẻ giết người đã bắn chết tôi ở Moscow. Câu chuyện thứ hai là tôi đến Moscow và bị mafia Nga xử lý. Chuyện thứ ba là tôi bị bắn ở Ukraina và thậm chí khi tôi không thăm Moscow hay Ukraina năm ngoái, tôi đã bị chết vì bệnh ung thư trong khi tôi vẫn rất khỏe mạnh. Vì vậy, tôi chỉ tập trung vào những gì mình làm", ông Vượng nhún vai khi được hỏi về vấn đề này.

Theo thống kê, Vingroup hiện nay có tới 31 dự án bất động sản: 12 đã hoàn thành, 3 đang xây và số còn lại đang chờ quy hoạch. "Vingroup ở một đẳng cấp của riêng họ". Ông Marc Townsend, giám đốc của CBRE nhận định: "Họ đang xây những dự án lớn nhất đất nước, họ luôn tìm kiếm những ý tưởng mới hứa hẹn, tài năng và tình huống khó khăn nhất. Hầu hết mọi người đã dừng lại ở lĩnh vực này, song Vingroup thì không".

Bí mật của ông Vượng nằm ở việc tập trung vào những con người giống ông: những con người của thế hệ mới, muốn có cuộc sống tốt hơn cha mẹ họ. Việt Nam là một thị trường lớn với 60% của 92 triệu dân ở độ tuổi dưới 40, và đó chính là thị trường để ông Vượng cung cấp các sản phẩm là các dự án phức hợp ở các vị trí đắc địa. Ông không chỉ xây dựng các căn hộ cao cấp, biệt thự và chung cư, ông còn xây bệnh viện, trường học, các tòa nhà văn phòng và trung tâm thương mại để bổ trợ cho các dự bất động sản này. Và quan trọng hơn cả, trong khi các chủ đầu tư khác phải trì hoãn tiến độ, ông Vượng đã hoàn thành các dự án của mình đúng thời hạn cam kết. Khu TTTM Vincom Center A tại Sài Gòn đã được hoàn thiện chỉ trong 19 tháng.

Năm 2012, trong khi hầu hết các doanh nghiệp đối mặt với nợ xấu và triển vọng bán hàng thấp. Vingroup đã đạt doanh số bán hàng và tiền bán hàng rất cao. Hiệu quả đó cho phép ông Vượng huy động được 300 triệu USD trái phiếu quốc tế, mặc dù khi được mời làm tư vấn chính Credit Suisse đã tỏ ra nghi ngờ con số này. "Họ đã thuê luật sư và kiểm toán viên để kiểm tra", bà Lê Thị Thu Thủy, giám đốc điều hành của Vingroup cho hay. "Chúng tôi đã đưa cho họ báo cáo ngân hàng của mình và cho họ tiếp xúc với khách hàng".

Hiện ông Phạm Nhật Vượng đang trong quá trình huy động tiền từ các "nhà đầu tư chiến lược" mà mục tiêu cuối cùng là niêm yết cổ phiếu của công ty trên thị trường chứng khoán Singapore với sự phản ánh đúng mực hơn và cũng đại diện cho một kỷ lục mới: "Công ty Việt Nam đầu tiên được niêm yết ở nước ngoài".