Nhà văn Song Hà tiết lộ quá khứ anh từng chạy xe ôm cho gái quán bar, cũng phải đi bộ đến nhà vợ cũ thăm con vì lý do khó nói. Combo "ngoại tình, ly hôn, vợ cũ, đàn bà" anh cũng không giấu giếm...

Được coi là hiện tượng văn học Việt Nam đương đại với cách viết tếu táo, tưng tửng, dí dỏm, nhưng rất chân thực và gần gũi với cuộc sống… nhiều người đọc tác phẩm của anh họ nói rằng như bị thôi miên. Vậy thực tế giữa văn và người ở Song Hà có điểm thống nhất hay đối lập như thế nào?

Nó cũng thế cả thôi, bởi vì văn chính là người! Anh không thể cố gắng sâu sắc hay làm ra vẻ hài hước được, nếu anh là người hời hợt và nhạt nhẽo. Có rất nhiều người muốn gặp tôi để xem ngoài đời lão ấy nói năng thế nào, có bựa bựa, vui vui như trong truyện không. Tuy nhiên đa số họ đều thất vọng, tôi đoán thế, vì với người mới quen, tôi khá chừng mực và kiệm lời.

Riêng với anh em, bạn bè thân thiết, vui lên tôi có thể chém gió cho họ "tắt điện" luôn. Cũng như ngày xưa đi học lũ con gái hay gọi chệch tên tôi thành Song Hề vì cái tính hay pha trò của mình.

Xin hỏi anh một câu rất ngắn gọn thôi: Vì sao anh viết văn?

Trước đây tôi viết để kiếm sống, sau này về quê mở hiệu điện thoại thì chủ yếu viết cho vui, viết để tìm lại mình. Vì nếu không viết lách gì, cả đời này trong mắt người khác mình chỉ là một gã thợ sửa chữa điện thoại phố huyện. Mà như thế thì chán lắm, đơn điệu, tẻ nhạt và cùn mòn dần theo thời gian.

Viết văn với tôi nó cũng như một cách để đối diện với chính mình; khơi gợi, thức tỉnh hoặc gặm nhấm và xoa dịu những vết thương trong quá khứ, để thấy cuộc sống trở nên có ý nghĩa hơn. Nhưng nhiều khi tôi viết đơn giản vì quá cô đơn mà thôi.

Một nhà văn có hàng trăm nghìn lượt follow trên mạng mà vẫn cô đơn sao?

Ai đó đã nói rằng, nghệ sĩ càng lớn, càng cảm thấy cô đơn. Tôi không phải là nghệ sĩ nhưng là người khá nhạy cảm. Một người nhạy cảm thì nhiều khi đi đâu, làm gì cũng cảm thấy cô đơn, thậm chí ở ngay giữa đám đông toàn bạn bè thân thiết vẫn thấy lạc lõng như thường.

Mọi người vẫn hay nghĩ tôi là người của công chúng thì thiếu gì người các mối quan hệ hoặc người yêu mến. Nhưng chỉ đúng một phần, vì tôi không thuộc dạng quảng giao mà chơi với ai cũng có sự chọn lọc kỹ càng. Nói thì khó tin nhưng quả thật rất lâu rồi, phải đến 3 - 4 năm nay tôi chả yêu ai cả.

Mỗi khi có điều gì đó vui vui, muốn tìm một ai đó để khoe, rút điện thoại ra lần lần, vuốt vuốt danh bạ rồi lại đút vào túi quần vì không tìm ra cái tên nào để gọi. Bạn bè hay trêu "Lắm mối tối nằm không" là vậy!

Với Ngoại tình, Chồng cũ, Ly hôn… những tác phẩm này cũng là những từ khóa hot với chị em, người ta có thể nghĩ anh là nam nhà văn chuyên viết cho phụ nữ. Dữ liệu để anh viết nếu chia tỷ lệ cuộc sống thực và trí tưởng tượng thì sẽ có con số như thế nào?

Cũng tùy đấy, nhưng hầu hết các truyện ngắn tôi viết chủ yếu bằng trí tưởng tượng là chính. Khi gặp một chi tiết hay ở ngoài đời, có thể đọc trên mạng hoặc do ai đó kể lại, trong đầu tôi sẽ hình thành một ý tưởng mới cho câu chuyện sẽ viết. Sau đó tôi sẽ nuôi nó bằng cách tưởng tượng thêm các tình huống và chi tiết thật độc đáo, cho đến khi nào thấy nhắm mắt cũng tóm được nhân vật, tôi mới bắt đầu ngồi viết.

Muốn viết hay và "phiêu" anh phải có trường liên tưởng rộng, hiểu biết sâu về nhiều lĩnh vực, còn nếu nệ thực nhiều quá, anh sẽ nhanh hết vốn mà văn chương cũng sẽ trở nên đơn giản, thật thà quá.

Trong truyện tôi viết, có lẽ 3 phần thực 7 phần hư, nhưng cũng có truyện tôi "bịa" từ đầu đến cuối như Ngoại tình, Gặp lại người xưa, hay Sếp chơi phây.

Có truyện anh kể mình từng đi bộ vào nhà vợ cũ thăm con, không dám bắt xe ôm vì để dành tiền mua cho con dây sữa. Đó có phải là tình tiết thật không?

Hồi ấy tôi còn khó khăn nên trong truyện hay xuất hiện những chi tiết kiểu thế, và phần lớn đều có thật. Khi có con rồi tôi mới thấy mình thay đổi rất nhiều, có thể làm những điều mà hồi trẻ không bao giờ nghĩ tới, miễn được trông thấy nụ cười trên môi của con là bao nhiêu khó khăn, cực nhọc và muộn phiền đều tan biến.

Vợ cũ nói gì về công việc viết lách và văn của anh không?

Trước kia trong mắt vợ cũ có lẽ tôi là người chỉ giỏi ba hoa, viết lách ba hoa chích chòe. Cái này cũng dễ hiểu, vì xưa nay đối với các bà vợ, nhà văn, nhà thơ chỉ là đám hữu danh vô thực, thường chả làm được gì cho đời.

Bây giờ thì chắc "thị" có cái nhìn khác rồi, bởi ít ra cũng thấy chồng cũ kiếm được tiền từ việc bán sách, dù văn chương của gã, trong mắt thị có lẽ vẫn chỉ là những lời lẽ ba hoa, "chém gió" mà thôi!

Từng làm báo, bây giờ là nhà văn, ngoài ra còn viết kịch bản… còn nghề nào không liên quan đến cây viết mà anh chưa từng công khai?

Tôi từng làm đủ nghề để kiếm sống. Có quãng thời gian tôi còn làm cả trình dược viên dù không biết tí gì về thuốc tây cả. Hàng ngày tôi cưỡi trên chiếc Wave cũ rích, lượn khắp mạn Hà Đông, Văn Điển… để chào hàng. Chạy bạc cả mặt mà tiền hoa hồng không đủ đổ xăng, tôi chuyển sang làm chân chạy quảng cáo cho một tờ báo; rồi làm xe ôm cho các em gái quán bar, karaoke, phục vụ nhà hàng…

Cuối cùng sau bao năm phiêu dạt, tôi xách balo về quê với quyết tâm sẽ làm lại cuộc đời. Lúc đang định làm hồ sơ xuất khẩu lao động thì ai đó khuyên nên mở cửa hàng sửa chữa điện thoại, vì nghề đó rất triển vọng. Tôi nghe theo. Cũng may là sau này làm nghề sửa chữa điện thoại, do tay nghề kém, vắng khách nên tôi có nhiều thời gian để viết văn hơn, chứ khi ấy đi phụ hồ hay làm thợ mộc thì chắc không có Song Hà của ngày hôm nay rồi.

Tôi nghe theo. Cũng may là sau này làm nghề sửa chữa điện thoại, do tay nghề kém, vắng khách nên tôi có nhiều thời gian để viết văn hơn, chứ khi ấy đi phụ hồ hay làm thợ mộc thì chắc không có Song Hà của ngày hôm nay rồi.

Còn việc kinh doanh đa cấp thì sao, bởi anh đã từng viết bức "tâm thư bố gửi con trai đa cấp" khiến người ta share, like ầm ầm thế?

À, những chuyện về đa cấp là do tôi cóp nhặt được từ mạng xã hội và từ những bài báo viết về họ. Nhưng tôi hư cấu và cường điệu lên rất nhiều, cốt để tăng tính hài hước cho bài viết. Tôi có sở trường là chỉ cần "nghe hơi nồi chõ" đâu đó vài chi tiết buồn cười thôi, là có thể ngồi "bịa" ra được cả một câu chuyện dài, mà đọc lên ai cũng tưởng là thật.

Từng nghe kể mấy cậu kinh doanh đa cấp hay mặc áo vest, đi dự hội thảo bằng xe đạp, xe bus…, tôi liền nghĩ ra chuyện ông bố mỗi lần biên thư cho con là nhất quyết đòi bằng được cậu con trai "trả ngay mini Tàu cho mẹ đi chợ". Bản thân mỗi khi đọc lại đoạn này, tôi vẫn phì cười vì cứ hình dung ra cảnh đó là… không nhịn nổi cười.

Cuộc sống của Song Hà thực tế cũng đi qua nhiều thăng trầm, làm những công việc khác nhau. Nhưng giọng văn thì cứ tưng tửng bất kể là nhân vật (hay chính anh) có nghèo cỡ nào. Nhưng 1 phút thú thực bắt đầu nhé, có khi nào anh lại chẳng được lạc quan như nhân vật của mình mà cảm thấy chán đời không?

Đôi khi tôi vẫn viết một cách trào lộng kiểu "ta yêu đời đến thế, mà đời nó có thiết tha gì ta đâu". Mặc dù con đường vào đời đầy chông gai, trắc trở, nhưng tôi luôn yêu cuộc sống này kể cả những khi khó khăn, cơ cực nhất. Tại sao lại "chán đời", khi mình chỉ được sống đúng một lần - mặc dù xét trên bình diện thời gian, cuộc đời mỗi người chỉ là cái chớp mắt ngắn ngủi và hoàn toàn vô nghĩa.

Trong những hình tượng nhân vật của anh luôn có phần "bựa", chất đanh đá... đó có phải là con người thật của anh không hay chỉ là một cách AQ với số phận?

Ngoài đời tôi bất cần chứ không bựa hay đanh đá giống như trong văn. Nhiều cô gái gặp tôi xong vẫn bảo: Sao bên ngoài anh hiền thế? Thật ra văn vẫn là người thôi, có điều khi viết mình đẩy mọi thứ quá lên một chút; các thủ pháp nghệ thuật như cường điệu, phóng đại và ngoa dụ… cũng hay được sử dụng để gây "sốc" hơn, chứ ngoài đời mình kìm nén, tiết độ được nên nó không lộ ra thôi (cười).

Văn của Song Hà không hề xa vời, toàn những câu chuyện vô cùng gần gũi từ cuộc sống. Từng được nhiều người biết đến vì cuốn Ngoại tình, Chồng cũ, ly hôn… bản thân anh cũng đã nếm đủ các trạng thái này, theo anh nghĩ tại sao người ta cứ phải kết hôn rồi ngoại tình, rồi dằn vặt, đau khổ hoặc gây đau khổ cho người khác và đặt mình trong 1 vòng tròn rắc rối do chính mình tạo ra?

Trong chuyện hôn nhân thì chẳng ai có kinh nghiệm cả. Tôi thấy những người nói rất hay về hôn nhân, về gia đình, lại là những người từng thất bại, đổ vỡ trong cuộc sống vợ chồng.

Bằng "kinh nghiệm" của mình, tôi cho rằng có rất nhiều người lấy vợ, lấy chồng chẳng qua vì đến tuổi phải lấy; giữa họ không có sự thấu hiểu, nên rất nhanh chán nhau.

Từ chán nhau đến ngoại tình và đổ vỡ nhiều khi chỉ là vấn đề thời gian mà thôi.

Hôn nhân và ly hôn đã dạy cho anh điều gì?

Đây là câu hỏi khá hay! Tôi hay nói đùa rằng hãy kết hôn đi, nếu gia đình êm ấm anh sẽ là người đàn ông mẫu mực trong mắt mọi người. Còn lỡ thất bại, rất có khả năng anh sẽ trở thành nhà văn, triết gia hoặc nhà tâm lý học lỗi lạc chuyên tư vấn chuyện gia đình.

Riêng tôi, tôi học được rất nhiều điều, đó là không nên cố để hiểu tường tận về phụ nữ, vì việc này là không thể. Thay vào đó, nên chú ý đến cảm xúc của họ nhiều hơn. Vợ chồng nên đối xử với nhau theo tinh thần "tương kính như tân", luôn yêu mến, kính trọng nhau như thuở ban đầu. Không nên vì ở với nhau quá lâu mà ứng xử với nhau một cách suồng sã, trần trụi và thô lỗ.

Một cuộc hôn nhân không hạnh phúc không phải là cuộc hôn nhân thiếu tình yêu, mà đó là cuộc hôn nhân thiếu tình bạn. Tình bạn và sự thấu hiểu nhau sẽ là nền móng vững chắc cho một cuộc hôn nhân, tôi nghĩ thế.

Người đàn ông độc thân thời trai trẻ và người đàn ông độc thân sau 1 cuộc hôn nhân đổ vỡ khác nhau như thế nào?

Khác nhiều, tuy nhiên cũng tùy người. Có người bỏ vợ xong lấy ngay người khác, rồi trục trặc, rồi lấy tiếp… Tất cả diễn ra rất nhanh cứ như nếu không nhanh tay cưới vợ, thiên hạ sẽ lấy hết mất.

Tôi thì cũng… hơi sợ rồi (cười), không còn yêu ai một cách cuồng nhiệt, say đắm và nông nổi như xưa nữa. Bây giờ cân nhắc hơn, vừa đi vừa… ném đá dò đường, thấy "biến" là rút lui ngay, không có tư tưởng cố đấm ăn xôi để lấy vợ bằng được như hồi trẻ nữa.

Khi ly hôn người ta cứ bảo phụ nữ mới là người thiệt, còn anh thấy đàn ông có thiệt không?

Đó là chuyện của mươi, mười lăm năm về trước thôi. Thời nay tôi thấy phong trào single mom có vẻ đang lên; cô nào bỏ chồng xong cũng lên mạng khoe mình đang đẹp hơn, thoải mái hơn, sướng hơn. Nên tôi thì thấy rằng sau khi chia tay, người thiệt thòi nhất là con cái.

Và rồi anh có sợ tình yêu hay hôn nhân… lần nữa?

Yêu thì thích chứ có gì mà sợ! Nhưng tìm được người phù hợp để cưới ở thời điểm bây giờ chắc khó hơn lên trời, vì người mình thích thì đa số lấy chồng rồi, người thích mình thì mình… không thích. Thôi thì thuận theo tự nhiên vậy, vì tôi cũng không muốn "méo mó có hơn không". Mặc dù nhiều khi mình cũng sốt ruột phết (cười).

Định nghĩa của anh về chồng cũ, vợ cũ?

Tôi không quan tâm đến mối quan hệ này lắm! Với tôi, vợ cũ không phải là bạn bè, cũng không hẳn là người yêu cũ, mà đơn giản là một "đối tác" trong việc chăm sóc và dạy dỗ con cái. Ngoài những lúc trao đổi về tình hình của con cái ra, tôi luôn giữ khoảng cách với vợ cũ và hầu như rất ít khi trò chuyện, vì cũng chả có chuyện gì để nói với nhau.

Trong những trang viết, cảm giác Song Hà là người rất am hiểu về tâm lý phụ nữ. Vậy thực tế anh tự nhận hiểu phụ nữ đến đâu?

 Với tôi, phụ nữ giống như tranh trừu tượng, càng đi sâu phân tích, khám phá, làm ra vẻ hiểu họ thì rốt cuộc chẳng biết được thực ra họ đang nghĩ gì cả. Sự lôi cuốn, hấp dẫn của phụ nữ cũng chính là ở chỗ đó, và khi viết về họ, tôi cũng chỉ như thầy bói xem voi mà thôi.

Điều gì khiến anh có cảm giác sẽ không bao giờ hiểu nổi đàn bà?

Đó là khi họ chấm dứt tình yêu với người mà họ từng yêu đến chết bỏ, tất cả diễn ra rất nhanh và ráo hoảnh cứ như chia tay người dưng, không một chút vấn vương, tiếc nuối. Tất nhiên không phải ai cũng thế, nhưng tôi thì đã gặp và hoàn toàn "sốc" vì điều đó mà không thể nào lý giải nổi.

Liệu có trở ngại nào cho nhà văn tán tỉnh, hẹn hò, yêu đương khi phụ nữ có xu hướng không tin tưởng và cho rằng anh chỉ là kẻ ba hoa, văn vở?

Tôi mà là phụ nữ tôi cũng không bao giờ yêu một ông nhà văn, vì chẳng dại gì mà gửi gắm tình yêu lẫn thân phận mình cho những tâm hồn mong manh, bất trắc và yếu đuối của đám phu chữ.

Trong hôn nhân, phụ nữ cần nhất là sự ổn định chứ không phải những khoảnh khắc thăng hoa, xuất thần. Nhưng cũng có ngoại lệ, mặc dù rất hiếm hoi. Đó là tuy tôi viết văn nhưng rất tỉnh, vì chả bao giờ tôi nghĩ mình là nhà văn cả.

Theo anh phụ nữ như thế nào thì đàn ông sẽ không bao giờ chán và chính họ cũng không bao giờ phải rơi vào tình trạng bế tắc?

Đàn bà ngây ngây, thơ thơ và ngoan hiền một chút có lẽ hấp dẫn đàn ông hơn là những người thông minh, sắc sảo, có cá tính mạnh mẽ. Cá nhân tôi thích một cô gái nhân hậu, hiểu biết và hài hước. Ngoài ra nếu cô ấy có đôi mắt trong sáng càng tốt, để tôi nhìn vào đấy mỗi khi thấy quá mệt mỏi.

Trong đời thực, trong những tâm sự của độc giả mình và cả tình trường của Song Hà, anh thấy phụ nữ có sai lầm nào thường hay mắc phải?

Nói nhiều, nói đi nói lại mãi một vấn đề; hay suy diễn và ghen tuông mù quáng.

Qua những thăng trầm của cuộc sống, của trang viết, của chính nhân vật và của độc giả mình, hiện tại anh định nghĩa về hạnh phúc như thế nào?

Hạnh phúc trong mơ ước của tôi cũng giống như hầu hết mọi người thôi, đó là được làm công việc yêu thích và có một tổ ấm gia đình. Trong mắt tôi, đàn ông dù thành đạt và nổi tiếng cỡ nào nhưng không có gia đình, vợ con, thì cũng chỉ là kẻ lông bông mà thôi!