img


Không như nhiều người đồng nghiệp khác, ít nhất cũng vài lần ‘tranh thủ’ PR 
bản thân, chị Nguyễn Bạch Điệp lại hoàn toàn tập trung đề cập đến FPT Retail trong suốt gần 1 tiếng đàm thoại của chúng tôi. "Mình là người sỹ diện trong công việc", đó là câu duy nhất mà chị Điệp nói về mình trong suốt cuộc phỏng vấn.

Đây đã là lần thứ ba, chúng tôi được phỏng vấn chị Nguyễn Bạch Điệp – Chủ tịch kiêm CEO FPT Retail – doanh nghiệp có mạng lưới bán lẻ ICT lớn thứ nhì Việt Nam. Tuy nhiên, đây mới là lần đầu tiên chúng tôi được đến thăm văn phòng của chị ở đường Khánh Hội – Quận 4 – TP. HCM. Những tưởng, văn phòng của một người đứng đầu 600 cửa hàng và gần 6.000 nhân sự sẽ sang trọng, hoành tráng, nhưng sự thật ngược lại.

Tuy nhiên, nếu cẩn thận xét những biểu hiện của nữ tướng tuổi Tý này trong suốt 7 năm kể từ khi lên nắm quyền cao nhất tại FPT Retail, chúng ta sẽ thấy việc chị sở hữu một văn phòng giản dị là ‘nên phải thế’. Dường như, mỗi khi ra khỏi nhà, trong mắt – trong tim - trong đầu của vị sếp nữ này chỉ có mỗi công việc điều hành FPT Retail. Và chị, còn không buồn quan tâm tới việc kể công của bản thân, huống chi nói đến việc văn phòng của mình như thế nào so với người khác.

Có lẽ với chị, văn phòng đủ chức năng giúp chị làm việc một cách thuận tiện là đủ, to hoặc nhỏ, giản dị hay sang trọng không quan trọng lắm.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 1.

* Chị đánh giá năm 2019 của FPT Retail và bản thân chị như thế nào, những gì đã làm được và chưa làm được?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Thật ra, 2019 là một năm không dễ dàng. Bản chất thị trường của năm 2019 khá kỳ lạ so với các năm trước. Cho nên, mức độ tăng trưởng và bão hoà của nó thấy rõ hơn mọi năm. Mọi người có thể thấy, trong năm 2019, các chuỗi này kia cũng phải mua bán sáp nhập hoặc giải thể tùm lum hết cả. Thật ra, thị trường năm 2019 không dễ dàng, tất nhiên, FPT Retail cũng bị tác động bởi chuyện đó. Đó chính là cái khó khăn.

Ngoài ra, còn là một vài khó khăn về nguồn lực nhân sự, có biến động đôi chút.

Cái được nhất chính là nhà thuốc Long Châu. Long Châu ổn về tiến độ, về hoạt động mở shop, vận hành này kia cũng khá là đúng theo kế hoạch của mình, là 1 điểm sáng của FPT Retail trong năm 2019. Long Châu đã hoàn thành kế hoạch mở 70 nhà thuốc trước 1 tháng so với dự kiến. Chủ yếu là như vậy.

Về bản thân cá nhân tôi, bao nhiêu năm nay vẫn thế, không có gì được mất, vì mình gắn với công ty quá nhiều, nên câu chuyện công ty cũng chính là câu chuyện của mình. Còn câu chuyện gia đình thì vẫn như thế, không có gì biến động lớn.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 2.

* FPT Retail đã đưa ra nhiều phương án để đón đầu khó khăn, nhưng dường như chúng vẫn chưa thật sự hiệu quả?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Điều đó cũng hết sức bình thường. Khi mình tìm kiếm những cơ hội mới, trước đó luôn phải có những phương án thử nghiệm. Trong quá trình thử nghiệm, mình cũng đã nghĩ ra nhiều sáng kiến để phối hợp với nhiều bên, để có thể khai thác những thế mạnh của nhau. Tuy nhiên, vấn đề là sự phối hợp nhiều bên vẫn có nhiều vướng mắc, do mỗi bên có một cách hoạt động khác nhau, mức độ phối hợp chưa được nhuần nhuyễn, nên hiệu quả chưa đến.

Trước đây, mảng kinh doanh cốt lõi của mình là bán hàng công nghệ thông tin, nhưng sau đó, vì mảng này đến thời điểm bão hòa, chúng ta phải tìm những hướng đi khác để bổ sung vào, tận dụng nguồn khách hàng của mình.

Nên câu chuyện thử nghiệm liên tục hết sức bình thường, nguyên tắc là phải thử rất nhanh, đánh rất nhanh, chứ không theo kiểu loay hoay với nó quá nhiều. Trong số 10 cái thử nghiệm, sẽ có 1 đến 2 thứ mà chúng ta thấy là hướng đi đúng, thì chúng ta sẽ đầu tư mạnh mẽ vào nó. Ngược lại, cái nào cảm thấy không ổn, chúng ta sẽ buông ngay. Đó là cái cách bên FPT Retail thử nghiệm.

* Vậy doanh thu và lợi nhuận của FPT Retail trong năm 2019 như thế nào, thưa chị?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Về bản chất, trong khi thị trường đang sụt giảm và chậm như thế, doanh thu của FPT Retail vẫn tăng 10% so với năm ngoái. Mặc dù, những mảng mình thử nghiệm nó không mang lại hiệu quả kiểu ‘bùng’ lên rõ rệt, nhưng nó cũng có mang lại doanh thu bổ sung, nên tổng doanh thu chung của FPT Retail tăng 10%.

Về lợi nhuận, vì FPT Retail trích lập dự phòng một số phần về nợ xấu và đầu tư mạnh hơn vào chuỗi Long Châu nên lợi nhuận không tăng trưởng như kỳ vọng.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 3.

* Điều đó có khiến chị cảm thấy buồn?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Nếu chúng ta đã đưa ra mục tiêu mà không đạt được tức là đã không thành công. Đối với tôi là thất bại! Chuyện đó rất rõ! Trong giai đoạn gần cuối năm, chúng tôi cũng họp hành lên xuống rất nhiều, cũng phải bạc đầu suy nghĩ… Trong kinh doanh, khi mọi chuyện không theo đúng kế hoạch, chắc chắn phải xảy ra những chuyện như vậy.

Thật ra, trước đây tôi từng chia sẻ, trong cuộc đời kinh doanh của mình, vì là người sỹ diện, nếu tôi đặt kế hoạch nhưng không đạt được thì sẽ cảm thấy rất bức bối trong lòng, thấy rất khó chịu.

Tuy nhiên, khi bình tĩnh lại, nhìn nhận vấn đề, xem lại những hướng đi, cách đi của mình, chúng tôi nhận thấy vấn đề nằm ở tính thời điểm. Ví dụ: những chuỗi bán lẻ đi trước có nhiều thời gian để triển khai gối đầu nhiều ngành nghề khác nhau, mở nhiều chuỗi khác nhau, nên cái này bão hòa thì có cái khác tăng trưởng.

Còn FPT Retail mới bước chân vào thị trường bán lẻ có 7 năm, thời gian vừa đủ để hoàn thiện hệ thống cho chuỗi ICT, thì thị trường bước vào ngưỡng bão hòa. Tức là, mảng cũ vừa xong, mảng mới vừa mới hình thành, nên mảng mới chưa kịp tăng trưởng để bù cho mảng cũ đã bão hoà, nên nó mới bị những thông số, chỉ số chưa như kỳ vọng như vậy.

Nếu chúng tôi bắt đầu mảng mới cách đây 3 năm, chắc chắn về tổng thể chung sẽ tốt. Đó chính là bài học kinh nghiệm, nếu mình bình tĩnh nhận ra được. Câu chuyện bây giờ là: thay vì bức bối, bực bội mình phải bình tĩnh nhìn ra vấn đề, phải hiểu ra là những mảng kinh doanh mới đó phải thực hiện nhanh nhất có thể, để bắt đầu tạo ra lực tăng trưởng chung toàn công ty. Đó chính là bài toán 2020 phải tính tới.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 4.

* Nhưng mà, như lần trước chị cũng chia sẻ, dù có muốn thì những mảng mới của FPT Retail cũng không thể bắt đầu sớm được, vì lúc đó mảng ICT vẫn chưa hoàn thiện?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Đúng vậy. Nếu không có cái cơ bản – công thức thành công (knowhow), hệ thống quy trình quản trị của hệ thống bán lẻ cũ, thì chúng tôi không thể copy đưa qua hệ thống mới một cách nhanh chóng. Điều đó là chắc chắn!

Cái khó của FPT Retail là: khi mình vừa hoàn thiện mảng ICT xong, thì thị trường cũng đi vào bão hòa, cái mới chưa kịp lớn. Rõ ràng là mình không thể đốt cháy giai đoạn, nếu cái cũ chưa xong đã làm cái mới, thì độ rủi ro của cái mới càng cao hơn. Trong khi, ở những chuỗi khác, họ có 14 đến 15 năm hình thành chuỗi cũ, mọi thứ đã đâu vào đấy, họ mới bước sang chuỗi mới và hoạt động đã gần 5 đến 7 năm nay rồi.

Khi đã có knowhow, mình chỉ cần copy các loại quy trình: từ quy trình tìm địa điểm, quy trình marketing khai trương, tuyển dụng nhân sự, quy trình vận hành – đổi trả… Những quy trình của Long Châu đều học từ chuỗi ICT. Theo đó, trong vòng 2 tháng, chúng tôi có thể dựng lên một hệ thống phần mềm của một chuỗi mới, kiểu như vậy, rất nhanh. Trước kia, mình mất 2 năm, mới xây dựng nên hệ thống của chuỗi ICT.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 5.

* Vậy mảng mỹ phẩm làm sớm là mình rút kinh nghiệm phải không chị?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Dược phẩm là câu chuyện đầu tư để tăng trưởng cho tương lai và các năm gần đây. Còn mỹ phẩm vẫn đang thử nghiệm để tìm ra công thức thành công cho ngành nghề đó, rồi định hướng cho tương lai. Giờ chúng tôi không chờ sau 5 năm nữa, khi dược phẩm tốt mới đi làm mỹ phẩm vì như thế sẽ chậm thêm 1 nhịp nữa. Bây giờ, dược phẩm xong 2 năm, mỹ phẩm phải nhảy ngay vào lúc này rồi. Ý là chúng ta phải gối đầu nhau liên tục như thế thì mới không lần nữa dính vào cái bài học bão hòa.

* Tức là chúng ta buộc phải ôm đồm?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Về mặt định hướng chiến lược, mình không đi theo đường hướng đó là không được. Nhưng sau khi mình có định hướng chiến lược như vậy, mình cần phải xây dựng nguồn lực như thế nào để đáp ứng điều đó, là việc mình cần phải lo.

Như tôi đã nói ở trên, mình chỉ cần mất 2 tháng để xây dựng một phần mềm quản trị cho chuỗi mới. Nhưng, đó chỉ là phần mềm quản trị, còn cách thức tìm hiểu người dùng, chọn cái sản phẩm gì để hợp với người tiêu dùng, đặt mức giá nào… là những thứ mình phải đi học, tìm hiểu trong thời gian dài sau đó. Không phải tất cả các ngành nghề đều đi theo một đường thẳng, mà có khi phải linh động, linh hoạt, mình buộc phải trải nghiệm, tìm hiểu.

* Thưa chị, liệu mảng mỹ phẩm có đi nhanh như mảng dược phẩm, vì dù sao Long Châu là được M&A, còn mảng mỹ phẩm, FPT Retail gần như đi từ 2 bàn tay trắng?

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 6.

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Với Long Châu, chúng tôi vào là đã hiểu thị trường – người dùng – sản phẩm, do M&A nên mình có sẵn. Chúng tôi đã vào cuộc rất nhanh, vì công thức thành công đã có sẵn, mình chỉ đưa thêm hệ thống phần mềm quản trị vào để vận hành chuyên nghiệp và nhân rộng nhanh.

Còn mỹ phẩm đang trong giai đoạn thử nghiệm, chúng tôi muốn bước chân vào thị trường xem, mô hình như thế nào là phù hợp. Tuy nhiên, trước đó, chúng tôi cũng có nghiên cứu về mảng mỹ phẩm, chứ không phải chẳng biết gì rồi nhảy vào làm đại, làm bừa.

Ví dụ: chúng tôi đã tìm hiểu đối thủ làm sao, cách làm như thế nào…; sau khi tìm hiểu, chúng tôi sẽ đưa ra mô hình rồi ứng dụng thử, sai sẽ chỉnh sửa, đưa ra cách của mình. Mảng mỹ phẩm không phải hoàn toàn quá thuận lợi như là câu chuyện của dược phẩm, có luôn công thức thành công ngay từ đầu, mà mình phải chứng minh những nghiên cứu, rồi đưa ra những mô hình này nọ… Do đó, mảng mỹ phẩm sẽ mất thời gian hơn một chút.

* Vậy chuỗi mỹ phẩm của FPT Retail sẽ chọn mô hình nào?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Do mô hình mỹ phẩm đang trong giai đoạn thử nghiệm, nên chúng tôi chưa tập trung vào phân khúc nào. Chúng tôi sẽ xây dựng nhiều mô hình khác nhau, thử nghiệm trên nhiều nhóm khách hàng, nhưng nói chung sẽ tập trung vào mô hình mỹ phẩm chính hãng. Do lượng người tiêu dùng Việt ở phân khúc bình dân và trung lưu chiếm 70-80% dân số. Nếu đã mở chuỗi hàng loạt phải tập trung vào phân khúc đó, đặc biệt là giới trẻ, học sinh sinh viên.

Trong quá trình thử nghiệm, đi tìm công thức thành công, chắc chắn chúng tôi sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề. Trong quá trình làm dự án, chúng tôi phải trả lời những câu hỏi để xác định hướng đi của mình, như làm như thế nào để thu hút người tiêu dùng bằng hàng chính hãng ở cửa hàng. Bài toán chắc chắn là phải tìm ra câu trả lời. Nhưng trong quá trình nghiên cứu người đi trước, chúng tôi cũng đã thấy nhiều chuỗi bán hàng chính hãng nhưng doanh thu tốt. Chúng tôi sẽ học theo họ.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 7.

* Hồi ĐHCĐ, chị có nói là FPT Retail đang nghiên cứu một vào lĩnh vực để làm một vài chuỗi. Phải chăng lúc đó chị đang nói để mảng dược phẩm?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Hồi ĐHCĐ, thật ra chưa có câu chuyện của mỹ phẩm.

Như đã nói ở trên, chúng tôi cũng đã thử nghiệm nhiều thứ, ví dụ như bán mắt kính - hợp tác với Fado, logistics, chương trình F-Friends, hợp tác với Nguyễn Kim… Những chương trình đó, mỗi thứ đóng góp một ít vào tăng trưởng doanh thu. Lúc đó, chúng tôi cũng chỉ đang nghiên cứu trên sách vở, tìm số liệu, xem thị trường, phân tích xem cái gì tốt. Nói đúng ra, thì thị trường cũng có gì đâu: không thời trang, thì cà phê, chuỗi nhà hàng hay mỹ phẩm…

Trước hay sau gì chúng tôi cũng phải ra một chuỗi nữa, còn ra cái gì thì chưa biết. Sau này chúng tôi mới chọn mỹ phẩm, vì nó vừa tiềm năng vừa phù hợp với sở trường bên này, chứ qua F&B hoàn toàn xa lạ. Có thể, dược phẩm hay mỹ phẩm cũng hoàn toàn xa lạ, nhưng nó cùng loại cửa hàng vừa và nhỏ, dày đặc, phủ khắp nơi như ICT.

Cũng có thể thấy câu chuyện như thế này: mặc dù báo cáo thị trường nhìn không rõ, nhưng sự thật là: một người phụ nữ, 1 năm chi tiền cho dược phẩm không nhiều nhưng mỹ phẩm gấp vài lần. Rõ ràng, mỹ phẩm rất tiềm năng! Cái quan trọng là làm sao khai thác được thị trường mỹ phẩm.

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 8.

* Với tình hình thị trường mặt bằng căng thẳng như trong năm 2019, việc Long Châu có tốc độ mở 50 cửa hàng, có phải là một nỗ lực của cả tập thể FPT Retail?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Chắc chắn quá trình thúc đẩy, tìm kiếm mặt bằng rất khó. Tìm được vị trí ưng ý đã khó, tìm được mặt bằng vừa có vị trí mình thích, vừa có mức giá mình chịu được còn khó gấp bội. Được cái, chúng tôi có một đội ngũ dày dặn kinh nghiệm trong việc chọn mặt bằng. Thật ra, chúng tôi đã mở thêm 60 nhà thuốc. Hết năm 2019, số lượng cửa hàng của chúng tôi đã lên tới 80 chứ không phải là 70 nữa, vượt qua khỏi kế hoạch.

Năm 2020, chúng tôi sẽ mở thêm 100 cửa hàng nữa, tức là gấp đôi số năm 2019, nếu cộng thêm số cũ nữa là sẽ hơn 200 cửa hàng. Đó là mục tiêu rất tham vọng của FPT Retail. Giai đoạn này, chúng tôi ưu tiên việc mở rộng độ phủ, sau đó, chúng tôi mới bắt đầu đưa những dịch vụ/sản phẩm mới để thay dần. Cách đi nó sẽ như vậy.

* Chị có thể tiết lộ một chút kế hoạch và mục tiêu của FPT Retail trong năm Canh Tý - 2020?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Bài toán rất rõ ràng, nếu chúng ta vẫn cứ loay hoay không có cái gì mới, còn mảng ICT đã cũ, thì chúng ta chắc chắn sẽ không bao giờ tăng trưởng được. Những hướng đi mới sẽ tạo nên tăng trưởng trong tương lai, câu chuyện là làm sao phải đi thật nhanh, đó là định hướng và chiến lược FPT Retail trong tương lai. Dồn lực để làm sao vừa đi nhanh vừa hiệu quả.

Thứ hai, với hướng đi mới, chúng tôi phải chuẩn bị thêm một cái mới nữa liên tục gối đầu. Sau dược phẩm, là mỹ phẩm và sau 1 năm nữa, nếu mỹ phẩm bắt đầu ổn định thì phải nghĩ phải cần làm gì tiếp theo, chuỗi nào mới nữa sẽ ra đời. Thông thường, khi làm chuỗi, phải mất 2 năm đầu tư và chịu lỗ, năm thứ 3 sẽ bắt đầu hoà vốn và năm thứ 4 mới lãi.

Hiện tại, do không có chuỗi gối đầu kịp thời, mảng ICT bão hòa, dược phẩm đang trong giai đoạn đầu tư, nên chúng ta sẽ có cảm giác FPT Retail không tăng trưởng. Tương lai, mình không nên để chuyện đó xảy ra. Gối đầu là câu chuyện quan trọng. Chúng tôi đang rút kinh nghiệm sâu sắc. Vấn đề là thời điểm!

Nguyễn Bạch Điệp – Nữ tướng bị công việc ‘bỏ bùa’ - Ảnh 9.

* Còn mảng ICT trong năm 2020 thì sao, thưa chị?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Theo tôi, trong năm 2020, ICT sẽ tiếp tục tình trạng bão hoà, thị trường tiếp tục đi ngang. Mục tiêu của FRT cho mảng ICT là tối ưu chi phí, tăng lợi nhuận.

Dù ICT không tăng trưởng nữa, nhưng nó vẫn là con bò sữa, vẫn mang lại nhiều tiền, FPT Retail phải giữ. Quy mô thị trường của nó vẫn từ 4 tỷ đến 5 tỷ đô.

Đổi lại, từ năm 2022 trở đi, FPT Retail sẽ tăng trưởng mạnh mẽ từ các hướng đi mới. Nên câu chuyện của chúng tôi sẽ là câu chuyện của đường dài.

* Năm nay là năm tuổi của chị, chị có sợ bị xui xẻo như lời đồn?

Chị Nguyễn Bạch Điệp: Tôi cũng nghe mọi người nói: năm tuổi thì xui lắm, tôi làm ăn kinh doanh cũng có chút tin tâm linh. Nhưng, xui thì sao? Thì cũng phải đối mặt thôi chứ sao.

Năm 2019 đã khó rồi, năm 2020 cứ theo định hướng của mình, chắc cứ vẫn phải làm thôi, khó thì tiếp tục đối đầu. Những người rất nổi tiếng và thành công, như anh Tài (Nguyễn Đức Tài - Chủ tịch CTCP Thế Giới Di Động), anh Vượng (Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch Tập đoàn Vingroup) hay anh Bình (Trương Gia Bình - Chủ tịch Tập đoàn FPT) đều đã trải qua những năm gọi là năm tuổi, cũng ổn mà. Mình chắc cũng vậy, lo lắng thì cũng không giải quyết được việc gì. Những năm tuổi trước đây của tôi cũng bình thường.

Nếu nói về tâm linh, chắc ngoài các năm tuổi, thì còn cái lần hạn tam tai, sao xấu… nếu lo lắng thì chắc lo cả đời, quan trọng là đón nhận và đối mặt.

* Cảm ơn những chia sẻ của chị! Chúc chị một năm mới thật nhiều sức khỏe và thành công hơn nữa!

Quỳnh Như
Hương Xuân
Theo Trí Thức Trẻ

Trí Thức Trẻ