Nguy cơ bệnh phế cầu ở trẻ tăng cao: Chuyên gia cảnh báo cần dự phòng sớm
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người tử vong do phế cầu, trong đó gần 1 triệu ca là trẻ dưới 5 tuổi.
Một chuỗi hội thảo khoa học về phế cầu khuẩn vừa được tổ chức tại TP.HCM và Hà Nội, với sự phối hợp của Bộ môn Nhi – Đại học Y Dược TP.HCM, Trung tâm Đào tạo Nhân lực Y tế theo Nhu cầu Xã hội và Pfizer Việt Nam. Sự kiện quy tụ hơn 1.000 bác sĩ, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước nhằm cập nhật dữ liệu dịch tễ mới nhất về bệnh phế cầu – căn bệnh đang gây gánh nặng lớn ở trẻ dưới 5 tuổi.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người tử vong do phế cầu, trong đó gần 1 triệu ca là trẻ dưới 5 tuổi.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người tử vong do phế cầu, trong đó gần 1 triệu ca là trẻ dưới 5 tuổi. Tại Việt Nam, viêm phổi, một trong những bệnh lý do phế cầu gây ra, luôn nằm trong nhóm bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong cao nhất ở trẻ nhỏ.
Phế cầu có hơn 100 týp huyết thanh, và nhiều týp trong số đó có độc lực mạnh, có thể gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và để lại di chứng thần kinh lâu dài cho 25 - 50% trẻ sống sót. “Trẻ nhỏ chính là nhóm dễ tổn thương nhất,” BS Trương Hữu Khanh – nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm & Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 – cho biết. “Các týp huyết thanh có độc lực khác nhau, nên chiến lược phòng ngừa phải đủ rộng để bao phủ được các týp nguy cơ cao.”
BS Trương Hữu Khanh – nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm & Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1
Ông cũng cảnh báo phế cầu khuẩn nằm trong nhóm mầm bệnh gây tử vong liên quan đến kháng kháng sinh (AMR) hàng đầu. Một nghiên cứu đăng trên The Lancet ghi nhận khoảng 600.000 ca tử vong liên quan tới phế cầu kháng thuốc riêng trong năm 2019.
Khoảng 80 – 90% ca bệnh phế cầu xâm lấn ở trẻ em xuất phát từ 23 týp huyết thanh, trong đó có các týp có độc lực cao như 1, 3, 5, 6A, 8, 12F, 19A, 19F...
Sự thay đổi liên tục trong mô hình tuần hoàn của các týp này khiến công tác phòng ngừa và kiểm soát dịch gặp nhiều thách thức. GS Javier Díez Domingo (Viện Nghiên cứu Vắc-xin FISABIO, Tây Ban Nha) nhấn mạnh việc theo dõi dữ liệu dịch tễ thường xuyên là yếu tố then chốt để điều chỉnh chiến lược bảo vệ trẻ một cách phù hợp và hiệu quả.
Hội thảo khoa học về phế cầu khuẩn
Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng ưu tiên phòng bệnh là chiến lược quan trọng nhất trong bối cảnh đề kháng kháng sinh ngày càng lan rộng. Điều này phù hợp với định hướng y tế dự phòng mà Việt Nam đang thúc đẩy.
Những khuyến nghị được đưa ra gồm:
Vệ sinh cá nhân và môi trường sống, giảm nguy cơ lây lan qua đường hô hấp.
Nâng cao nhận thức cộng đồng về dấu hiệu cảnh báo bệnh phế cầu, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi.
Chủ động tiêm chủng – biện pháp được WHO đánh giá là hiệu quả nhất để giảm gánh nặng bệnh truyền nhiễm và hạn chế vi khuẩn kháng thuốc.
Tiêm chủng không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giảm tỷ lệ mang trùng phế cầu trong cộng đồng, góp phần tạo “lá chắn miễn dịch”.
Tiêm chủng không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giảm tỷ lệ mang trùng phế cầu trong cộng đồng, góp phần tạo “lá chắn miễn dịch”.
Hiện Bộ Y tế đã cấp phép năm loại vắc-xin phòng phế cầu, trong đó bốn loại sử dụng công nghệ cộng hợp – công nghệ giúp hình thành trí nhớ miễn dịch và giảm mang trùng ở vùng hầu họng.
Tại hội thảo, các chuyên gia quốc tế chia sẻ dữ liệu triển khai từ nhiều quốc gia cho thấy vắc-xin cộng hợp đã góp phần đáng kể trong việc giảm tỷ lệ bệnh nặng và tử vong ở trẻ em. Đại diện Pfizer Việt Nam cũng tham gia chia sẻ các dữ liệu nghiên cứu và kinh nghiệm triển khai quốc tế, trong khuôn khổ phối hợp chuyên môn cùng các đơn vị y khoa trong nước nhằm cập nhật thông tin dịch tễ và hỗ trợ công tác phòng ngừa bệnh phế cầu ở trẻ.
