Người biến loài cỏ dại bị bỏ quên thành hàng hiệu, chinh phục cả khách quốc tế, tới ’ông hoàng K-pop’ cũng hớn hở sử dụng

Từ loài cỏ dại bị quên lãng đến ý tưởng khởi nghiệp “ngược dòng”

Xã Phong Bình (huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế) từng nổi tiếng với làng dệt đệm Phò Trạch – nơi cỏ bàng, loài cây mọc ở vùng đầm lầy phèn chua, được bà con thu hoạch, phơi khô, đan thành chiếu, đệm, túi xách. Thế nhưng suốt nhiều thập kỷ, sản phẩm này chỉ quanh quẩn ở các phiên chợ quê nghèo, không thể bước ra thị trường rộng lớn.

Bà Hồ Thị Sương Lan, Founder & CEO của Marie’s, không sinh ra tại đây nhưng lại có duyên đặc biệt với mảnh đất này. Trước khi đến với cỏ bàng, bà là hướng dẫn viên du lịch và chủ một công ty lữ hành nhỏ. Đại dịch COVID-19 khiến ngành du lịch đóng băng, công việc rơi vào bế tắc. Trong một chuyến công tác ở Indonesia, khi đội chiếc nón bài thơ Huế, bà nhận được hàng loạt câu hỏi và lời khen ngợi từ du khách quốc tế. “Tôi chợt nghĩ: nếu họ trân trọng một chiếc nón lá, thì tại sao những sản phẩm thủ công khác của Việt Nam lại không thể chinh phục thế giới?” – bà Lan nhớ lại.

Hình ảnh chiếc nón được yêu thích ở xứ người cùng câu chuyện về làng nghề Phò Trạch lụi tàn thôi thúc bà trở lại gặp những người nông dân, lắng nghe trăn trở: “Cái khổ nhất là chúng tôi làm đẹp nhưng chẳng ai biết tới” – một người thợ già nói. Bà Lan quyết định thử sức: mua sản phẩm thô, đưa về chế tác, thêm thiết kế hiện đại và họa tiết văn hóa Huế.

Tháng đầu tiên đưa sản phẩm ra thị trường, doanh thu chỉ đạt 15 triệu đồng. “Số tiền ít ỏi ấy lại khiến tôi mừng. Nó là tín hiệu cho thấy rằng thị trường có quan tâm, vấn đề chỉ là cách mình kể câu chuyện sản phẩm” – bà Sương Lan chia sẻ. Tháng sau, doanh thu tăng vọt lên 300 triệu, mở ra một hành trình mới.

Từ đó, một chuỗi sản xuất khép kín được hình thành. Hơn 20 hộ nông dân ở Phong Điền chịu trách nhiệm trồng, chăm sóc và thu hoạch cỏ bàng theo quy trình bà Lan đặt hàng. Tại xưởng kết hợp gallery ở trung tâm thành phố Huế, đội ngũ gồm nhà thiết kế, họa sĩ, thợ may, thợ in dập và cả bộ phận livestream hoạt động "hết công suất". “Mỗi công đoạn đều quan trọng như nhau. Nếu người nông dân không cắt đúng độ chín của cỏ, sản phẩm sẽ không bền màu. Nếu họa sĩ không chọn được họa tiết tinh tế, sản phẩm sẽ mất hồn” – Founder & CEO của Marie’s Hồ Thị Sương Lan - chia sẻ.

Sản phẩm của thương hiệu Marie’s hiện được bán với giá từ 300.000 đồng đến 2 triệu đồng, mỗi tháng xuất hơn 1.500 sản phẩm. Doanh thu đạt hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Thị trường trải rộng từ khách hàng trong nước đến Nhật Bản, châu Âu, Mỹ. Nón cỏ bàng Marie's còn trở thành món quà lưu niệm mang đậm văn hóa Huế được du khách quốc tế yêu thích mỗi khi ghé thăm cố đô. 

Một bước ngoặt lớn xảy ra khi G-Dragon – “ông hoàng K-Pop” – xuất hiện tại sân bay Hà Nội với chiếc nón cỏ bàng vẽ hình rồng thời Lý của Marie’s. Mẫu nón này được làm từ khung tre 16 vành, cỏ bàng Huế, họa tiết rồng vẽ tay bằng acrylic pha nhũ vàng – vừa truyền thống vừa hiện đại. Sự kiện này đưa thương hiệu thủ công Việt lên sóng truyền thông quốc tế.

Khi sản phẩm thủ công gắn với câu chuyện văn hóa

Sau COVID-19, xu hướng tiêu dùng thay đổi: khách hàng ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường và minh bạch về chuỗi giá trị. Marie’s tận dụng xu thế này, không chỉ bán “một món đồ đẹp” mà còn bán cả câu chuyện đậm chất văn hóa: Từ ruộng cỏ bàng bùn lầy ở Phong Điền, qua bàn tay khéo léo của người nông dân, được họa sĩ Huế “thổi hồn” bằng những hình ảnh con rồng, hoa sen, 54 dân tộc Việt Nam…

Bà Hồ Thị Sương Lan khẳng định: “Người nông dân Việt Nam có bàn tay khéo léo mà thế giới phải công nhận. Điều đáng tiếc là chúng ta chưa biết cách phát huy để thu đúng giá trị. Sứ mệnh của tôi là đi cùng bà con, để một sợi cỏ bàng cũng có thể mang về cuộc sống tốt hơn cho họ.”

Triết lý kinh doanh của nữ CEO là: “Sản phẩm của tôi không chỉ để dùng, mà còn để kể câu chuyện. Mỗi chiếc túi, mỗi chiếc nón là một mảnh ghép văn hóa Việt. Khi khách cầm sản phẩm trên tay, họ mang theo cả câu chuyện của làng nghề.”

Giờ đây, những chiếc túi xách từ cỏ bàng Huế xuất hiện tại các hội chợ thủ công quốc tế, nằm trên kệ các cửa hàng lưu niệm cao cấp ở Tokyo hay Paris. Nhiều du khách sẵn sàng chi tiền ngay tại chỗ khi nghe câu chuyện về một làng nghề ven phá Tam Giang và quy trình thủ công tỉ mỉ kéo dài hàng tuần.

Bà Lan cho biết: “Chúng ta có thể tự hào vì sản phẩm Việt Nam không chỉ bền, đẹp mà còn độc đáo nhờ yếu tố văn hóa. Khi kể được câu chuyện ấy, sản phẩm sẽ tự định giá ở mức xứng đáng”.

Từ loài cỏ mọc hoang bị bỏ quên, cỏ bàng đã “đổi đời” – và cùng với nó là cuộc sống của hàng chục hộ nông dân Phò Trạch. Đó không chỉ là câu chuyện kinh doanh, mà còn là câu chuyện về cách một sản phẩm Việt tìm được chỗ đứng trên bản đồ thời trang thế giới, nhờ vào sự sáng tạo, tầm nhìn và tình yêu văn hóa dân tộc.

 

Trang Đào (Tổng hợp)