Nghiên cứu của ĐH Yale: Tạo ra tiền tệ riêng dành cho khỉ, kết quả là chúng hành động không khác gì dân đầu tư chứng khoán thứ thiệt
Dữ liệu tạo ra bởi những con khỉ thậm chí còn khiến Chen khó lòng phân biệt được với hầu hết các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Nhiều người cho rằng chỉ con người mới biết sử dụng tiền và tiền tệ là khái niệm giúp phân biệt giữa chúng ta và các loài động vật. Tuy nhiên năm 2005, bộ đôi nhà kinh tế và tâm lý học của Đại học Yale đã giảng giải cho bảy con khỉ mũ cách dùng tiền và kết quả đã khiến họ rất bất ngờ.
Keith Chen, một trong hai người thực hiện nghiên cứu này cho biết: "Khỉ mũ có bộ não khá nhỏ và chúng chủ yếu chỉ nghĩ đến thức ăn và làm tình. Chúng thực sự là một loài háu ăn với cái dạ dày lúc nào cũng trống rỗng".
Các nhà nghiên cứu đã khai thác và thử nghiệm thành công việc dạy những con khỉ mũ mua hoa quả. Nhà kinh tế học Keith Chen muốn nghiên cứu yếu tố thúc đẩy khỉ mũ hành động, còn nhà tâm lý học Santos phân tích hành vi đó.
Khi Chen và Santos bắt đầu nghiên cứu, họ vẫn chưa hình dung ra mục tiêu cụ thể mà chỉ đơn giản là cho một con khỉ tờ 1 USD và xem điều gì sẽ xảy ra sau đó. Tuy nhiên, thay vì tờ tiền, họ đã đổi bằng một chiếc đĩa bạc khoét lỗ ở giữa và coi đó là đơn vị tiền tệ của những con khỉ.
Sau vài tháng lặp đi lặp lại, khỉ mũ đã nhận thức được rằng chúng có thể dùng "tiền" để đổi lấy trái cây. Tiếp đến, mỗi con khỉ được tặng 12 đồng tiền để chi tiêu theo sở thích và mua thực phẩm có các mức giá khác nhau.
Loài khỉ có nhận thức tốt về tiền bạc.
Các nhà nghiên cứu quan sát và thấy rằng những con khỉ có khả năng cân đối chi tiêu khá tốt. Để tăng "độ khó", họ giảm giá loại thạch yêu thích của những con khỉ để xem chúng có mua ít hoa quả hơn và nhiều thạch hơn không và thật bất ngờ, chúng hành động chính xác như những gì hai nhà khoa học dự đoán.
Không dừng lại ở đó, Chen và Santos còn dạy khỉ mũ cách… đánh bạc và phát hiện ra rằng chúng cũng đưa ra những quyết định tương tự con người. Dữ liệu tạo ra bởi những con khỉ thậm chí còn khiến Chen khó lòng phân biệt được với hầu hết các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Không chỉ hiểu về tiền, khỉ mũ còn biết cách sử dụng như một con người thực thụ.
Khỉ mũ trong nghiên cứu của Chen và Santos.
Một ngày nọ, Chen đã cắt những lát dưa chuột hình tròn bằng kích thước với "đồng tiền" của khỉ mũ và cho chúng ăn thay vì cắt thành hình khối như thông thường. Và một trong số đó đã nếm thử một khoanh dưa chuột rồi ngay lập tức đưa cho Chen để xem liệu mình có thể mua được thứ gì đó ngon hơn với "đồng tiền" dưa chuột hay không.
Không những vậy, chúng còn bắt đầu lấy trộm tiền của nhau để có thể chi tiêu nhiều hơn. Tiền được đặt vào một chỗ riêng biệt trong khu vực sinh sống của khỉ mũ và mỗi con khỉ được phát số tiền bằng nhau. Tuy nhiên, khu nghiên cứu từng hỗn loạn không ít lần sau khi một vài con khỉ cố gắng ăn trộm tiền của những con khác trong đàn.
Một điều thú vị hơn nữa đã xảy ra và càng chứng minh thêm khỉ mũ có nhận thức rõ ràng về tiền tệ như con người. Loài người sử dụng tiền để đổi lấy hàng hóa, dịch vụ và những con khỉ cũng vậy. Chen đã tình cờ phát hiện ra rằng một con khỉ đực đã trả tiền cho khỉ cái để được "quan hệ". Sau khi mọi việc kết thúc, con khỉ cái đã ngay lập tức dùng tiền để mua một quả nho.
Có thể thấy, nghiên cứu của Chen và Santos đã chỉ ra rằng loài khỉ mũ có khả năng hiểu và sử dụng tiền theo cách không quá khác biệt so với con người, miễn là chúng được giảng giải đủ lâu và dễ hiểu.
