Ngày tàn của ngành bia rượu: Doanh số xuống mức thấp nhất 24 năm, nhiều thương hiệu phải chuyển hướng kinh doanh đồ uống không cồn
Tập đoàn bán bia lớn nhất thế giới là Anheuser Busch InBev thậm chí dự báo mảng kinh doanh bia không có cồn sẽ chiếm đến 1/5 tổng doanh số vào năm 2025.
Ảm đạm
Theo tờ Forbes, quan điểm hạn chế bia rượu (NoLo- No and Low Alcohol) trong giới trẻ ngày càng gia tăng đã khiến nhu cầu tiêu thụ đồ uống có cồn giảm mạnh.
Nhiều dự báo cho thấy danh mục sản phẩm đồ uống không có cồn sẽ tăng 25% trong khoảng 2022-2026 khi các hãng rượu bia buộc phải chuyển hướng kinh doanh.
Tập đoàn bán bia lớn nhất thế giới là Anheuser Busch InBev thậm chí dự báo mảng kinh doanh bia không có cồn sẽ chiếm đến 1/5 tổng doanh số vào năm 2025. Sau khi tổng giá trị thị trường của ngành đồ uống không cồn vượt 11 tỷ USD vào năm 2022, ngày càng nhiều hãng bán bia rượu như Anheuser quyết định chuyển hướng kinh doanh cho phù hợp với thị trường.
Theo Forbes, thế hệ Gen Z ngày nay uống rượu bia ít hơn 20% so với thế hệ Millenials và việc ngày càng nhiều người tiêu dùng chú trọng đến sức khỏe khiến nhu cầu tiệu thụ đồ uống có cồn giảm mạnh.
Tại Mỹ, lượng tiêu thụ bia đã giảm xuống dưới 200 triệu thùng lần đầu tiên kể từ năm 1999. Thậm chí vào năm 2022, lần đầu tiên thị phần bia giảm xuống đứng thứ 2 sau rượu, điều chưa từng xảy ra trước đây ở Mỹ.
Tại Việt Nam, Tổng Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) ghi nhận doanh thu 9 tháng đầu năm 2023 đạt 22.125 tỉ đồng, giảm 12% so với cùng kỳ năm 2022, lợi nhuận sau thuế giảm tới 26%, còn 3.288 tỉ đồng.
Tổng Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội (Habeco) cũng cho biết doanh thu 9 tháng đầu năm giảm gần 6,3% so với cùng kỳ, ở mức 5.632 tỉ đồng. Lợi nhuận sau thu chỉ đạt 291 tỉ đồng, giảm gần 39%.
Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) Nguyễn Văn Việt cho biết thị trường tiêu thụ trong nước đã giảm 20%-30%.
"2019 là năm đỉnh cao của ngành đồ uống nói chung và bia nói riêng. Từ năm 2019 trở về trước, trung bình mỗi năm ngành bia tăng trưởng 5%-6%/năm. Nếu theo tốc độc tăng đó, đến 2022 ngành bia phải tăng 20% so với năm 2019 nhưng thực tế, năm 2021 ngành bia giảm 10%-15%, năm 2022 giảm khoảng 5%-7% so với năm 2019. Năm 2023, ngành bia chưa có nhiều tín hiệu khởi sắc. Từ nay đến cuối năm, thị trường bia vẫn còn rất ảm đạm", ông Việt nói.
Xin được nhắc là tính đến năm 2022, Việt Nam xếp thứ 2 khu vực Đông Nam Á và thứ 3 châu Á về tiêu thụ bình quân rượu bia/người. Mức tiêu thụ rượu bia tính theo lít cồn nguyên chất bình quân đầu người mỗi năm là 8,3 lít, tương đương một người uống khoảng 170 lít bia mỗi năm.
Bởi vậy số liệu ảm đạm của ngành bia rượu tại thị trường Việt Nam là một minh chứng rõ ràng cho xu thế giảm tiêu thụ đồ uống có cồn trên toàn cầu.
Vô vàn khó khăn
Theo tờ NBC News, ngành bia rượu hiện nay không chỉ phải đối mặt với sự suy giảm nhu cầu tiêu dùng mà còn từ các đối thủ mới như những hãng nước giải khát.
"Một số tập đoàn nước giải khát lớn nhất thế giới đã cho ra mắt các sản phẩm bia không cồn, qua đó cạnh tranh trực tiếp với ngành bia rượu truyền thống", chuyên gia kinh tế trưởng Lester Jones của Liên đoàn bán sỉ bia quốc gia Mỹ (NBWA) thừa nhận.
Đồng quan điểm, tờ Slate cho hay thị phần ngành bia trong khoảng 2011-2021 trên toàn cầu đã liên tục suy giảm. Ví dụ thị phần của hãng Anheuser đã giảm từ 46,9% xuống chỉ còn 38,6%, qua đó cho thấy nhu cầu tiêu thụ rượu bia tại Mỹ đang chuyển mình đến một bước ngoặt sống còn với các hãng bán đồ uống có cồn.
Điều trớ trêu là trong khi thị phần bia giảm thì số lượng doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm này lại tăng ở Mỹ, khiến sự cạnh tranh ngày một gay gắt hơn, đó là chưa kể đến những hãng giải khát với dòng bia không cồn.
Cách đây 20 năm, Mỹ chỉ có khoảng 1.485 thương hiệu bia hoạt động thì con số này đã tăng lên đến 3.162 vào năm 2013 và 9.709 vào năm 2023.
Hậu quả là ngay cả những thương hiệu lâu đời như Heineken cũng giảm thị phần ở Mỹ từ 4% năm 2011 xuống chỉ còn 3,2% năm 2021.
Số liệu của NBWA cho thấy trong năm 2022, doanh số bán bia tại Mỹ đã giảm 2%.
"Những lý do chính khiến mọi người uống ít bia rượu hơn là vì sức khỏe và tiết kiệm tiền. Chính điều này khiến khách hàng chuyển sang đồ uống không cồn hoặc những sản phẩm giá rẻ hơn. Thêm vào đó, việc giữ gìn sức khỏe cũng khiến mọi người tiết kiệm được chi phí y tế, khiến nhu cầu tiêu thụ bia rượu giảm mạnh", chuyên gia kinh tế Bart Watson của NBWA nói với tờ Forbes.
Khảo sát của Gallup cho thấy có một nửa người được hỏi trong thập niên 1990-2000 cho biết bia là thứ đồ uống ưa thích nhất của mình thì tỷ lệ này đã giảm xuống chỉ còn 37% hiện nay.
Không dừng lại đó, việc nhiều chính phủ siết chặt quản lý rượu bia nhằm đảm bảo sức khỏe người dân cũng như cộng đồng thay vì hưởng lợi từ thuế của ngành này cũng khiến thị trường chịu ảnh hưởng.
Xu thế không mới
Việc chính phủ siết chặt kiểm soát rượu bia không phải là vấn đề mới mà đã được nhiều nước thực hiện từ lâu.
Ở Thái Lan, rượu bia chỉ được bán từ 11h đến 14h và từ 17h đến 0h. Ngoài thời gian trên, rượu bia chỉ được phép bán tại các sân bay quốc tế và các điểm vui chơi giải trí đăng ký hợp pháp. Vi phạm sẽ bị phạt tù 6 tháng hoặc 10.000 Baht.
Vào đầu năm 2016, Chính phủ Thái Lan tiếp tục ban hành lệnh cấm bán các sản phẩm rượu bia trong phạm vi 300m đối với trường học, với ngoại lệ dành cho những nhà hàng hay khách sạn trong các khu vực vui chơi giải trí đặc biệt vốn đã nằm gần trường.
Luật Mỹ quy định muốn mua rượu bia, mọi người đều phải xuất trình thẻ ID (như thẻ căn cước công dân) và các cửa hàng chỉ bán rượu cho những người trên 21 tuổi.
Trong khi đó tại EU, độ tuổi mua rượu hợp pháp là từ 16 - 18 tuổi. Người mua cần xuất trình giấy tờ để chứng minh mình đủ tuổi.
Tại Trung Quốc, nếu tài xế có nồng độ cồn trong máu vượt quá ngưỡng 0,02% sẽ bị thu bằng lái trong 3 tháng. Nếu vượt ngưỡng 0,08%, tài xế sẽ bị thu bằng lái từ 3 - 6 tháng và phạt tù 15 ngày.
Tại Brazil, nồng độ cồn trong máu hơn 0,06% và có gây tai nạn, tài xế sẽ bị phạt tù.
Tại Ấn Độ, nồng độ cồn cho phép là dưới ngưỡng 0,03%.
Một số nước như Pakistan, Brazil, Cuba, Indonesia, Romania, Jordan và Nigeria cấm hoàn toàn rượu bia khi tham gia giao thông.
Bởi vậy việc Việt Nam thực hiện nồng độ cồn bằng 0 với tất cả các tài xế thực tế không có gì mới ở nhiều quốc gia.
Sắp tới, nếu Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, trong đó có nội dung thay đổi phương pháp tính và điều chỉnh thuế suất với rượu và bia, được triển khai, tình hình của các doanh nghiệp sẽ càng gặp khó.
Chính vì những lý do này mà các tập đoàn lớn như Anheuser phải chuyển hướng kinh doanh đồ uống không cồn để tìm đường sống mới.
*Nguồn: Tổng hợp
