Một năm ngân hàng Gen Liệt sĩ tiếp nhận gần 60.000 mẫu ADN, mở ra hy vọng tìm liệt sĩ cho hàng trăm nghìn gia đình

Chiều 25/7/2025, Bộ Công an đã tổ chức Hội nghị trực tuyến sơ kết 1 năm triển khai Kế hoạch số 356/KH-BCA-C06 về thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác định được danh tính trên toàn quốc. Hội nghị vinh dự được đón Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chỉ đạo Hội nghị.

Ngân hàng Gen Liệt sĩ thành lập ngày 23/7/2024, là dự án đặc biệt nhân văn do Chính phủ chỉ đạo, Bộ Công an chủ trì và GeneStory – doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực công nghệ sinh học tại Việt Nam triển khai cùng sự đồng hành của các bộ, ngành và địa phương trên cả nước.

Dự án đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong công tác đền ơn đáp nghĩa nhằm xoa dịu nỗi đau của hàng trăm ngàn gia đình, hàn gắn vết thương chiến tranh và quy tập các anh hùng liệt sĩ về với đất mẹ, đồng thời thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số quốc gia theo Đề án 06 của Chính phủ.

Thông qua công nghệ giám định ADN hiện đại được tích hợp trực tiếp vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Ngân hàng sẽ sàng lọc và kết nối ADN thân nhân với các hài cốt liệt sĩ vô danh, từ đó xác định chính xác danh tính của các liệt sĩ. Toàn bộ quá trình đều được triển khai bài bản, khoa học và bảo mật tuyệt đối theo tiêu chuẩn quốc tế.

Đặc biệt, toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều miễn phí đối với các thân nhân liệt sĩ. Chi phí này đến từ sự hỗ trợ nhiệt tình và rất đáng trân trọng từ các doanh nghiệp trên cả nước thông qua chương trình xã hội hóa.

Sau 1 năm triển khai, đến nay Ngân hàng Gen đã tiếp nhận được gần 60.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh thành trên cả nước, đạt 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu đến năm 2030. Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội thuộc Bộ Công an (C06) đã phối hợp với GeneStory và công an địa phương tổ chức hơn 600 buổi thu nhận lưu động cho các thân nhân liệt sĩ già yếu, không di chuyển được và tổ chức thu mẫu tập trung tại các địa bàn. Danh tính của 16 liệt sĩ đã được xác định chính xác. Mỗi một cái tên là một hành trình nhân văn, mà giá trị của nó không thể đo đếm bằng con số, mà bằng ký ức và niềm hy vọng kéo dài qua nhiều thế hệ.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao kết quả danh tính liệt sĩ tới thân nhân gia đình của 15 liệt sĩ (đối với 01 gia đình không đến dự được, Bộ Công an sẽ trao tới thân gia đình liệt sĩ sau Hội nghị này).

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ niềm xúc động khi đến dự Hội nghị, đặc biệt trong bối cảnh cả nước hướng tới kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ. Do đó, Hội nghị mang đầy tính nhân văn, sâu sắc và trách nhiệm, nghĩa vụ đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân. Đây cũng là trách nhiệm thiêng liêng đối với những người con ưu tú, anh hùng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Đồng thời, đây cũng là sự tri ân của những người đang sống, những người được hưởng nền độc lập, tự do từ sự hy sinh của các thương binh, liệt sĩ, của những người đã không quản những khó khăn, hy sinh cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và mang lại độc lập, tự do cho Tổ quốc, mang lại cuộc sống ấm no cho nhân dân ngày hôm nay.  

Biểu dương tinh thần chủ động của Bộ Công an cũng như sự phối hợp, vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương và toàn hệ thống chính trị trong công tác thu nhận mẫu ADN của thân nhân gia đình các liệt sĩ để xác minh danh tính những liệt sĩ chưa biết tên, Thủ tướng nhấn mạnh: Đảng, Nhà nước cũng xác định công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác minh danh tính liệt sĩ là nhiệm vụ quan trọng, thiêng liêng của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, cần tiếp tục đầu tư bằng tâm huyết, bằng trí tuệ, công nghệ và cả lòng nhân ái, sự cần cù, cống hiến, chung tay, góp sức, hỗ trợ của người dân, của doanh nghiệp và các cơ quan chức năng.

Chỉ đạo nhiệm vụ trong thời gian tới, Thủ tướng đề nghị Bộ Công an tiếp tục phối hợp với các đơn vị, địa phương tăng cường ứng dụng công nghệ số, khai thác tối đa dữ liệu dân cư, kết hợp dữ liệu sinh học, kỹ thuật Gen, tăng tốc để phấn đấu đến năm 2027 cơ bản tạo lập và thu thập đầy đủ thông tin của tất cả liệt sĩ chưa xác định danh tính, thu thập và phân tích mẫu ADN cho thân nhân các liệt sĩ đủ điều kiện để tích hợp vào ngân hàng Gen; đồng thời, xây dựng hệ thống dữ liệu tích hợp, kết nối chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ, UBND các tỉnh, thành phố để tạo nên mạng lưới phối hợp đồng bộ, hiệu quả.

Đồng thời, Thủ tướng cũng đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phát huy vai trò phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an, Quân đội trong phát động các phong trào thi đua; tuyên truyền sâu rộng đến toàn dân về ý nghĩa quan trọng của công tác thu thập và thu nhận mẫu ADN cho thân nhân các liệt sĩ chưa được xác định danh tính; tăng cường vận động các cơ quan, tổ chức doanh nghiệp và nhân dân, huy động nguồn lực, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc đối với công việc thiêng liêng cao quý này.

Cùng với đó, Thủ tướng cũng nhấn mạnh công tác đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn không chỉ là một chính sách lớn của Đảng, Nhà nước mà còn là mệnh lệnh của trái tim, trách nhiệm chính trị, đạo lý của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Việc ứng dụng công nghệ ADN trong xác định danh tính liệt sĩ xây dựng cơ sở dữ liệu và ngân hàng gen cho liệt sĩ là bước tiến lớn về khoa học pháp lý, nhân văn, là bổn phận thiêng liêng là trách nhiệm cao quý và tình cảm chân thành của Đảng, của Nhà nước ta, của toàn dân, cả hệ thống chính trị đối với những người đã hy sinh cho tổ quốc vì cái độc lập tự do thống nhất đất nước và vì hạnh phúc ấm no của người dân. Do đó, sau Hội nghị này, các ngành, các cấp tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hành động quyết liệt, sáng tạo và hiệu quả hơn nữa để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao…

Trong vai trò đơn vị công nghệ chủ lực, GeneStory đảm nhiệm toàn bộ quy trình thu nhận, giải mã, phân tích và đối sánh ADN. Với năng lực xử lý 500.000 mẫu mỗi năm, GeneStory không chỉ đóng vai trò trung tâm trong việc xác minh danh tính liệt sĩ, mà còn hỗ trợ cho hệ thống Ngân hàng Gen Quốc gia đặt nền móng nghiên cứu y học chính xác, nghiên cứu bệnh học, dược lý di truyền và chính sách an sinh.

Giáo sư Vũ Hà Văn, nhà đồng sáng lập GeneStory chia sẻ:“ADN không chỉ là mã di truyền sinh học, mà còn là sợi dây vô hình nối liền quá khứ với hiện tại. Với những người tham gia dự án này, mỗi mẫu gen không đơn thuần là dữ liệu sinh học, đó là một phần linh hồn của dân tộc, là tiếng gọi trở về của những người đã ngã xuống vì đất nước. Công nghệ tiên tiến có thể giúp chúng ta đặt lại tên cho những nấm mộ vô danh, hồi sinh ký ức bị lãng quên, và khép lại những hành trình khắc khoải mong chờ qua nửa phần thế kỷ. Đó là một cách mà các nhà khoa học của hôm nay có thể báo đáp công lao của những chiến sĩ đã hy sinh vì đất nước, với tất cả trách nhiệm và lòng biết ơn.”

Đến năm 2030, Ngân hàng Gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn. Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Nguyễn Phượng