Lý thuyết hạnh phúc của Albert Einstein: Sống khiêm tốn mà bình yên còn hơn giàu có đầy âu lo
Hãy dừng lại một chút và suy nghĩ về những gì mà Einstein đã nói.
Nếu hỏi ngẫu nhiên 3 người mà bạn tình cờ gặp được ở trên đường rằng hạnh phúc với họ là gì, thì chắc chắn, bạn sẽ nhận được 3 đáp án hoàn toàn khác nhau. Đây là một khái niệm khá trừu tượng, bởi nó sẽ thay đổi với từng cá nhân, từng hoàn cảnh hoặc thậm chí là từng khung giờ trong một ngày. Nhưng nó là thứ mà tất cả mọi người đều hướng đến và thường thì không thể đạt được.
Nếu có bí quyết để trở nên hạnh phúc thì hầu hết tất cả mọi người đều sẵn sàng chi hàng nghìn, thậm chí là hàng triệu USD để có được nó. Và trên thực tế, đã có một số người làm như vậy. Vài năm trước, một cuộc đấu giá nhỏ đã diễn ra tại Jerusalem. Trong số các vật phẩm được đấu giá, có 2 mảnh giấy trông rất đỗi bình thường nhưng giá trị của chúng lại không hề nhỏ. Một mảnh được định giá 1.56 triệu USD. Và mảnh còn lại có giá 240 nghìn USD.
Chúng có gì đặc biệt mà lại khiến người ta sẵn sàng bỏ cả gia tài để sở hữu? Đó chính là bí quyết có được hạnh phúc của Albert Einstein, một người đàn ông thiên tài.
Lựa chọn của Achilles
Một trong những điều ấn tượng nhất của "The Illiad", được kể lại bởi người thợ rèn thời cổ đại Homer chính là những lựa chọn mà Achilles có được khi vừa mới được sinh ra bởi người mẹ của mình, nữ thần Thetis: Sống một cuộc đời ngắn ngủi, không hạnh phúc nhưng đầy vinh quang, được ghi nhớ muôn đời. Hay sống một cuộc sống lâu dài, hạnh phúc, bình yên nhưng sẽ sớm bị lãng quên.
Achilles chọn một cuộc đời vinh quang. Ông không ngừng chiến đấu, giết chết Hector, người bảo vệ vĩ đại của thành Troy. Nhưng sau đó, Achilles lại ra đi bởi một mũi tên bắn vào gót chân của Paris. Những chiến tích của ông đã đi vào huyền thoại và hàng nghìn năm sau vẫn được đưa ra thảo luận như một vị anh hùng đáng kính.
Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ bản sử thi của Homer, bạn sẽ thấy sự lưỡng lự, phân vân của Achilles. Ban đầu, ông hướng về quê hương và muốn sống một cuộc đời bình yên và hạnh phúc. Nhưng bằng một cách nào đó, trong sâu thẳm, người anh hùng vĩ đại này biết đâu mới thật sự là con đường mà mình nên đi.
Con đường của Einstein
Hàng nghìn năm sau. Vào năm 1921, Albert Einstein được trao giải Nobel Vật lý và là người đứng đầu trong lĩnh vực này. Ông đã có những chuyến công du ở rất nhiều nước, tham gia vào các bài giảng và có cơ hội chia sẻ kiến thức của mình với công chúng trên toàn thế giới. Như một phần trong hành trình của mình, Einstein đã đến thăm Nhật Bản vào năm 1922.
Câu chuyện kể rằng khi nhà khoa học lỗi lạc này đang rời khỏi khách sạn của mình ở Tokyo thì một nhân viên khuân vác hành lý đã đến và đưa cho ông một thứ gì đó. Và không biết vì lý do gì mà Einstein lại không cho anh ta tiền tip như thường lệ. Thay vào đó, ông lấy giấy bút ra và viết, thứ mà ngày nay chúng ta vẫn gọi là lý thuyết hạnh phúc của Einstein.
Albert Einstein từng nói: "Một cuộc sống bình lặng và khiêm tốn sẽ mang lại nhiều hạnh phúc hơn là việc theo đuổi thành công nhưng lại thường xuyên phải bồn chồn, lo lắng."
Theo những người khám phá ra thuyết tương đối, việc chạy theo tiền bạc, quyền lực và xây dựng sức ảnh hưởng sẽ rất mệt mỏi và thường xuyên bồn chồn, lo lắng. Còn một cuộc sống bình lặng, khiêm tốn sẽ mang lại cho bạn nhiều hạnh phúc hơn. Hãy dừng lại một chút và suy nghĩ về những gì mà Einstein đã nói.
Điều mà hầu hết tất cả mọi người trong thế giới hiện đại coi là quan điểm sống sai lầm. Trái ngược hoàn toàn với những người rao giảng về "văn hóa sống vội" của thế kỷ 21, người đàn ông được mệnh danh là biểu tượng của thiên tài lại tin rằng một cuộc sống bình lặng và khiêm tốn mới thật sự là hạnh phúc. Hoàn toàn trái ngược với Achilles, ông khuyên mọi người nên chọn một cuộc sống bình yêu lâu dài.
Triết lý sống của Einstein
Albert Einstein rất hâm mộ Baruch Spinoza, một nhà triết học người Hà Lan, gốc Do Thái và sống ở thế kỷ 17. Phần lớn các triết lý trong cuộc sống mà Einstein chiêm nghiệm được đều chịu ảnh hưởng rất lớn từ nhà tư tưởng vĩ đại này.
Cuộc sống của Spinoza như một bức tranh thu nhỏ, là minh chứng rõ ràng nhất cho ý tưởng của Einstein về sự bình yên và khiêm tốn. Ông từ chối chức vụ giáo sư và một số tiền lớn để có được một cuộc sống bình dị. Mặc dù khá khó khăn, nhưng sự lựa chọn này đã mang đến cho Spinoza thứ giá trị hơn rất nhiều, đó là không gian để theo đuổi những ước mơ của riêng mình một cách hoàn toàn tự do.
Cũng giống như Spinoza, Einstein không quá bận tâm đến danh vị hay tiền bạc. Trong một cuộc phỏng vấn khá nổi tiếng năm 1929, ông đã đi sâu hơn vào việc mô tả điều khiến ông thật sự hạnh phúc:
Albert Einstein đã nói: "Tôi hạnh phúc vì tôi không đòi hỏi thứ gì từ bất kỳ ai. Tôi không quan tâm đến tiền bạc. Chức danh hay quyền lợi đều không có ý nghĩa gì đối với tôi. Tôi không cần những lời khen ngợi sáo rỗng. Điều duy nhất có thể mang lại cho tôi niềm vui, ngoài công việc, cây vĩ cầm và chiếc thuyền buồm của tôi, là sự đánh giá cao của những người đồng nghiệp."
Sau đó, nhà khoa học huyền thoại này đã đối chiếu những điều nêu trên với cuộc sống của những người đứng đầu ngành công nghiệp vào thời của ông. Trong khi họ nỗ lực tìm kiếm sự giàu có và thành công, nghĩ rằng điều đó sẽ mang lại cho họ tự do, thì những gì mà họ nhận được chỉ là sự trói buộc gò bó.
Ông cũng từng nói: "Đôi khi, tôi tiếc cho những người đàn ông như Ford. Mọi người tìm đến đều mong muốn có được một thứ gì đó từ họ. Những người đàn ông như vậy không phải lúc nào cũng nhận ra rằng "sự tôn thờ" mà họ nhận được không xuất phát từ sự trân trọng và yêu mến vì nhân cách, mà là quyền lực hoặc sự giàu sang của họ. Vấn đề này cũng xảy ra với rất nhiều người, kể cả những vị vua vĩ đại nhất. Nó như một bức tường, cản trở tầm nhìn của họ."
Suy nghĩ của Einstein hoàn toàn có thể phản ánh được trí tuệ của người xưa. Và nó vẫn vững vàng trước thử thách của thời gian.
Albert Einstein từng nói: "Chúng ta không thể phủ nhận rằng so với những gì đang xuất hiện ở các trường đại học hiện nay, thì kiến thức của những người Hy Lạp và các nhà hiền triết phương Đông xưa đã để lại có trình độ cao hơn rất nhiều."
Câu nói này của Einstein hoàn toàn có thật và gợi lên một điều gì đó thật sự sâu sắc. Nó cho thấy suy nghĩ của Einstein về việc bạn nên hạn chế những mong muốn của mình hoặc nghe theo lời giảng của Đức Phật để từ bỏ bản ngã. Điều đó sẽ giúp bạn có được một cuộc sống tốt đẹp hơn rất nhiều so với các lựa chọn thay thế trong thời đại hiện nay.
Mỗi cuộc sống có một kiểu phấn đấu khác nhau
Sống một cuộc đời khiêm tốn không có nghĩa là bạn được phép ngừng cố gắng. Einstein đã từng khuyên mọi người nên gắn cuộc đời mình với việc nỗ lực, cố gắng hoàn thành các mục tiêu.
Để hiểu hơn về điều này, chúng ta có thể tìm đến một nhà triết học vĩ đại người Đức, sống ở thế kỷ 19, Friedrich Nietzsche. Khái niệm "ý chí quyền lực" được ông mô tả là những sức mạnh đến từ bên trong, thúc đẩy hành động của mỗi cá nhân. Tuy nhiên nó sẽ có nhiều cách thể hiện khác nhau.
Nó thường được hiểu là việc mà một ai đó cố gắng "thống trị" những người khác. Nó cũng là thứ thôi thúc mọi người tìm đến sự giàu có, quyền lực và danh tiếng. Nhưng theo góc nhìn và sự hiểu biết của Einstein thì đây lại là một con đường dẫn đến những sai lầm. Ý chí quyền lực còn có thể giúp bạn hoàn thiện bản thân, bồi đắp thêm kiến thức và sự sáng tạo.
Đó là cách tốt nhất để tâm trí của bạn hoàn toàn tập trung và chìm đắm vào việc mình đang làm mà không nhận ra dòng chảy của thời gian. Một số nhà tâm lý học cho rằng đây là trạng thái chúng ta tiến gần nhất tới sự hạnh phúc. Albert Einstein cũng có cùng quan điểm, và trong một bức thư gửi cho con trai, ông đã chia sẻ về điều này như sau.
"Hãy nhớ, đây là cách tốt nhất để học hỏi và rèn luyện bản thân: làm việc với tất cả niềm yêu thích, đến mức không thể nhận ra thời gian đang trôi qua một cách nhanh chóng. Và đôi khi, ta cũng vậy, mải làm việc đến mức quên cả bữa cơm trưa."
Thay vì cố gắng kiểm soát người khác, trở nên giàu có hoặc quyền lực, thì Albert Einstein lại gắn cuộc đời của mình với việc khám phá, tìm ra cách mà thế giới đang vận hành. Ông không cần sở hữu nhiều ngôi nhà sang trọng, xe hơi đắt tiền hay đăng ảnh khoe khoang trên mạng xã hội. Ngay cả khi được mọi người tín nhiệm và có cơ hội để trở thành Tổng thống của Israel, ông cũng lịch sự từ chối.
Làm thế nào để áp dụng điều này vào cuộc sống của bạn
Bạn có thể bắt đầu suy nghĩ về các bước để áp dụng lời khuyên này vào cuộc sống của mình bằng cách tự hỏi bản thân một số câu hỏi đơn giản như:
Điều mà bạn đang làm có thật sự xứng đáng để cố gắng và phấn đấu? Bạn có thật sự cần vị trí quản lý cấp trung đó không? Hay bạn sẽ hạnh phúc hơn nếu làm một công việc khác? Chiếc xe đời mới đó có thật sự cần thiết, trong khi bạn hoàn toàn có thể đi xe bus?
Và Albert Einstein đã có câu trả lời cho riêng mình:
"Hầu hết mọi người đều nỗ lực để có thêm nhiều tài sản, sự thành đạt và vẻ hào nhoáng. Nhưng với tôi, tất cả những điều đó đều vô nghĩa."
Người Epicureans cổ đại đã đúng khi họ tuyên bố rằng chúng ta hoàn toàn có thể sống và trở nên thịnh vượng ngay cả khi không có quá nhiều tiền bạc hay quyền lực.
Tất nhiên sẽ không có công thức chính xác cho sự hạnh phúc. Là con người, chúng ta có những nhu cầu khác nhau và hoàn cảnh sống cũng vậy. Có thể tôi đang độc thân, nhưng bạn đã có gia đình và những đứa trẻ bụ bẫm. Vì vậy, cách để có được một cuộc sống bình yên và hạnh phúc của mỗi chúng ta sẽ không giống nhau. Như người xưa đã nói, tất cả chỉ là tương đối.
Tuy nhiên, góc nhìn sâu sắc của Einstein về những thứ mang lại hạnh phúc có thể áp dụng trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Việc có được một cuộc sống bình lặng và khiêm tốn sẽ khiến bạn hài lòng và thoải mái hơn rất nhiều so với việc chạy theo những thứ vô bổ ngoài kia.
Hãy suy nghĩ về những điều thật sự quan trọng đối với bạn. Tiền? Gia đình? Vị trí quản lý yêu cầu bạn phải làm việc 24/7?...
Những lời khuyên tốt nhất không phải lúc nào cũng dễ thực hiện. Đừng quá nóng vội, theo thời gian, bạn sẽ có được những gì mà mình muốn. Như điều mà Einstein đã ghi lại trong mẩu giấy khi đưa cho nhân viên khuân vác:
"Chỉ cần có ý chí, sẽ có cách để thực hiện."
