Lịch sử Viettel qua câu chuyện về dự án đặc biệt từ 2 người lính đời đầu

Những ngày đầu tiên và dự án thay đổi số phận Viettel

Thuộc thế hệ đầu tiên gia nhập Tổng Công ty Điện tử thiết bị thông tin – SIGELCO (tiền thân của Viettel), ông Đỗ Ngọc Cường, nguyên Giám đốc công ty Thương mại & Xuất nhập khẩu Viettel, nhớ như in những ngày tháng đầu tiên. "Năm 1990, SIGELCO dù là Tổng công ty nhưng chỉ có hơn 30 người với 3 bộ phận chính: khảo sát thiết kế, xây lắp công trình và kinh doanh – là chỗ tôi làm việc", ông Cường nói.

"Chúng tôi làm đủ thứ việc trên đời", ông Cường nói và nhớ lại có lần nghe tin Đại sứ quán Nga đang có ít cáp đồng còn dư, nhóm ông đã tất tả ngược xuôi để kết nối để mua về rồi bán lại cho bên Bưu điện. "Ngày đó, mỗi khi có dự án thành công, anh em lại rủ nhau đi bia hơi lạc luộc chứ chẳng bao giờ bước chân vào nhà hàng", ông Cường tâm sự.

Khi Tổng công ty bước vào làm kinh doanh, cung cấp thiết bị cho Binh chủng Thông tin liên lạc, SIGELCO đối mặt với không ít sự cạnh tranh của các DNNN khác.

Hệ thống vi ba, theo nhóm ông phân tích, có thể chẻ ra làm 3 mục gồm hệ thống nguồn, thiết bị, ăng ten và có thể mua thẳng từ phía nhà sản xuất, nhằm tối ưu hoá chi phí. SIGELCO tính đến phương án này bởi có lợi thế về kỹ thuật. Hầu hết thành viên của công ty thời điểm đó xuất thân là dân kỹ thuật.

Tuy nhiên, thách thức không chỉ ở tối ưu hoá chi phí mà còn ở việc lắp ráp các thiết bị đảm bảo thông tin thông suốt. Những người lính ở SIGELCO đã tới thuyết minh phương án và thuyết phục được Tư lệnh Binh chủng.

Cuối cùng, dự án được giao cho SIGELCO và thành công tốt đẹp tạo ra mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai bên. "Tổng công ty cũng trưởng thành dần lên và được quân đội giao những nhiệm vụ lớn hơn", ông Cường nhận xét và nhắc đến dự án cáp quang quân sự 1A.

"Cáp quang 1A là dự án trọng điểm quốc gia, được giao ngân sách đặc biệt do Công ty Viễn thông Quân đội (Viettel) đứng ra chủ trì thực hiện. Đây là lần đầu tiên quân đội thực hiện xây dựng đường cáp quang từ Bắc đến Nam", ông cho biết.

Dự án về sau đã thành công. Việt Nam đã có đường trục cáp quang 1A dài gần 2.000 km với 19 trạm chính do người Việt Nam tự thiết kế, thi công không cần sự tham gia của chuyên gia nước ngoài. Dự án thành công khiến Viettel có được sự tín nhiệm lớn trong nước, đồng thời đào tạo cho doanh nghiệp hàng loạt cán bộ quản lý cấp cao sau này.

Giờ đây, tại Việt Nam, Viettel đã có tới 5 đường cáp quang với chiều dài đủ quấn 7 vòng trái đất. Còn nếu tính số km cáp quang của Viettel trên toàn thế giới, chiều dài có thể quấn đủ 9 vòng. Trên thế giới, chỉ có Viettel mới làm như vậy.

Làm di động phải thật nhanh, chậm là chết!

Viettel sau đó được cấp phép khai thác thử nghiệm dịch vụ VoIP (mã số 178). Sự kiện này được xem là bước ngoặt trong lĩnh vực kinh doanh viễn thông không chỉ với Viettel mà còn với ngành viễn thông Việt Nam.

"Trước đây Công ty Viễn thông Quân đội không có tiếng tăm gì mấy, chỉ khi có dịch vụ 178 thì mới tạo được tiếng vang", ông Lê Công Cẩn, nguyên Chủ nhiệm Chính trị của Viettel cho biết, "Tôi còn nhớ năm 2000, công ty doanh thu đâu đó được 50 tỷ đồng". Ông Cẩn về Viettel năm 2003, đảm nhận vị trí Trưởng phòng kế hoạch của công ty.

Thời điểm làm dự án VoIP được ông Cẩn gọi là mốc của Viettel, cho thấy sự chuyển mình của đơn vị, hướng ra thị trường bên ngoài. Dù vậy, chỉ một thời gian sau, ban lãnh đạo công ty đã phân tích rằng sau đỉnh cao sẽ là giai đoạn thoái trào, xuống dốc, vì vậy, Viettel cần chuyển sang dịch vụ mới. Bước tiếp theo của công ty là làm dịch vụ di động.

Nhưng dự án thông tin di động cũng là một nước cờ mạo hiểm của Viettel. Nhớ lại, ông Đỗ Ngọc Cường gọi đây là dự án "khủng khiếp". "Ngày đấy chúng tôi không có nhiều tiền đâu, nếu dự án không thành công thì cả công ty sẽ sụp đổ", ông nói.

Ông Cường cho biết ước mơ của ông Hoàng Anh Xuân (Tổng giám đốc Viettel lúc đó) chỉ mong có được 500 trạm phát sóng trên toàn quốc để có đủ tiền thu về, bù đắp các khoản đầu tư. "Nó có nghĩa là chúng tôi không chết", ông nhấn mạnh.

Nhưng rồi Viettel đã có nhiều hơn 100 trạm ở lần đầu tiên, rồi tiếp tục phát triển thành 1.000, 5.000 đến 10.000 trạm phát sóng khắp đất nước.

"Tư duy hồi đó của chúng tôi là phải làm thật nhanh", ông Cường nói. Như ông kể lại, ông Hoàng Anh Xuân từng "dẹp luôn" yêu cầu phải có bản vẽ, hồ sơ mà cứ thế lắp đặt.

"Khẩu hiệu của Viettel lúc đó là phải nhanh, chuyên nghiệp, rồi mới đến hiệu quả. Đầu tư phải nhanh, chậm là chết", ông Cường nói. Thời điểm ấy, nếu các doanh nghiệp khác lắp 1 trạm thu phát sóng mất 7 ngày thì Viettel chỉ 2 ngày.

Tương lai của Viettel

Điểm đặc biệt của Viettel theo ông Cẩn là tính sáng tạo, sự khác biệt. Nguyên Chủ nhiệm Chính trị của Tập đoàn này nói rằng người Viettel từ cấp cao đến cấp thấp luôn đặt mình trong trạng thái không theo lối cũ, lối mòn để hành động.

Mặt khác, công việc trong Viettel luôn có tính "động". Nghĩa là hôm nay một người có thể là giám đốc một chi nhánh nhưng vài tuần sau, có thể được thuyên chuyển sang vị trí khác. Người có quân hàm thấp cũng có thể quản lý người có quân hàm cao hơn.

"Chúng tôi căn cứ vào nhiệm vụ. Do vậy, tại Viettel không có quyết định bổ nhiệm mà thường là thông báo giao nhiệm vụ. Đó là thử thách, rồi từ đó mới tính toán đến việc bổ nhiệm", ông Cẩn cho biết.

Với những sự khác biệt, độc đáo đó, ông Cẩn tỏ ra rất tin tưởng vào Viettel trong tương lai, khi làn sóng công nghệ phát triển nhanh chóng.

"Viettel đã sản xuất ra được thiết bị 4G, nghiên cứu thiết bị 5G, theo đúng xu hướng của thế giới. Năm 2020, 2021, Viettel sẽ đưa vào kinh doanh", ông Cẩn tự hào nói. Ngoài ra, ông cũng không giấu sự tâm đắc khi chia sẻ thêm về những nghiên cứu khác của Viettel, như dự án A1, hay việc Tập đoàn tham gia phát triển Chính phủ điện tử, số hoá nền kinh tế...

"Viettel không chỉ làm viễn thông mà đã nâng lên một tầm cao mới, tạo ra những lĩnh vực sản xuất kinh doanh mới. Tôi tin Viettel sẽ phát triển những bước mạnh mẽ mới như nó đã từng. Khó khăn tất nhiên là nhiều rồi, nhưng tôi nghĩ là chúng tôi sẽ thành công thôi", ông Cường khẳng định.

A.D