Khi các vấn đề về môi trường được đặt lên hàng đầu thì những mẫu xe động cơ đốt trong phải nhường chỗ cho xe sử dụng động cơ mới thay thế, thân thiện hơn, mà thường được gọi là "xe xanh". Xe xanh bao gồm các xe sử dụng động cơ thuần điện (PHEV) hay động cơ lai xăng-điện (hybrid).

Xe động cơ điện và động cơ lai xăng-điện ngày càng được ưa chuộng trên thế giới. Trong 10 năm kể từ 2009 đến 2019, thị phần xe hybrid và xe điện toàn cầu đã tăng từ 2,8% lên 7,7%. Trong đó, tốc độ tăng trưởng của xe hybrid nhanh hơn cả.

Tại Việt Nam, động cơ hybrid tuy không quá xa lạ nhưng được áp dụng rất hạn chế. Loại động cơ lai xăng-điện này đã có mặt cách đây hơn chục năm nhưng chỉ xuất hiện trên các dòng xe sang đắt tiền. Cho đến tháng 8/2020, tương lai của xe hybrid mới thực sự mở ra khi Toyota Việt Nam chính thức giới thiệu và bán ra mẫu Corolla Cross.

Việc bán Corolla Cross với động cơ hybrid mới là bước khởi đầu trong hành trình đầy thách thức phía trước. Một trong những rào cản lớn với xe hybrid tại Việt Nam là chính sách thuế, mà cụ thể ở đây là thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành, ô tô sử dụng năng lượng kết hợp xăng-điện nếu tỷ trọng xăng không chiếm quá 70% năng lượng sử dụng thì mới được áp dụng mức thuế bằng 70% thuế suất dành cho xe cùng loại dùng một loại nhiên liệu. Như vậy, ưu đãi thuế thực sự chỉ áp dụng cho các loại xe động cơ điện nhưng có thể sạc được (plug-in hybrid), còn xe hybrid thông thường không đủ điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ đó.

Nhìn ra thế giới, chính sách thuế tại Việt Nam dành cho những dòng xe điện hay lai xăng-điện khá khắt khe và có phần lạc hậu. Một số quốc gia khác như Thái Lan cùng trong Đông Nam Á, hay Nhật Bản ở trong châu Á, họ đều có những ưu đãi thuế nhất định với dòng xe động cơ lai này. Thuế nội địa của xe hybrid tại Thái Lan là 10%, còn các dòng xe cùng loại động cơ đốt trong phải gánh thuế 30-40%. Nhật Bản hào phóng hơn khi miễn thuế đánh vào khối lượng xe cũng như miễn lệ phí trước bạ cho các loại xe điện và hybrid.

Chính sách thuế tồn tại đã cả chục năm thu hẹp cơ hội của xe hybrid nhưng điều kiện hạ tầng giao thông tại Việt Nam lại thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho dòng xe này có cơ hội phát triển. Tốc độ đô thị hoá nhanh, giao thông đông đúc, môi trường ô nhiễm tại các thành phố lớn hay thậm chí yếu tố giá xăng dầu đắt đỏ khiến xe hybrid trở thành tâm điểm của sự chú ý.

Với việc kết hợp động cơ xăng với mô-tơ điện, xe hybrid cho lượng khí thải ra môi trường thấp hơn đáng kể so với xe chạy xăng. Tuỳ vào từng loại động cơ mà mức xả thải khác nhau. Với trình độ công nghệ hiện đại của ngành công nghiệp ô tô hiện nay, một số mẫu xe động cơ hybrid đã có mức xả thải thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn khắt khe của Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ (EPA), mà điển hình là Toyota Prius. Nghiên cứu của Trung tâm Chất lượng môi trường Idaho tại Mỹ chỉ ra rằng xe hybrid có thể giảm tới 90% lượng khói xả và giảm tới một nửa lượng CO2 thải ra môi trường.

Theo thống kê của Toyota, với hơn 15 triệu xe hybrid đã bán ra kể từ Prius thế hệ đầu tiên đến nay, "gã khổng lồ" Nhật Bản đã có đóng góp lớn trong việc bảo vệ môi trường khi giảm được 120 triệu tấn khí thải CO2 so với cùng số lượng xe động cơ xăng tương đương bán ra trong khoảng thời gian đó.

Bên cạnh những yếu tố liên quan tới môi trường, công nghệ hybrid còn là lời giải cho bài toán kinh tế với người tiêu dùng. Một chiếc xe sử dụng động cơ hybrid có mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn hẳn so với xe động cơ xăng cùng sức mạnh nhờ tái sử dụng năng lượng dư thừa, tránh hao phí như ở động cơ đốt trong truyền thống. Ví dụ, chiếc Corolla Cross động cơ hybrid chỉ tiêu tốn 4,3 lít xăng/100 km, trong khi phiên bản động cơ xăng tiêu thụ tới khoảng 6,5 lít/100 km khi ở cùng điều kiện vận hành. Mức phát thải của phiên bản sử dụng động cơ hybrid cũng ít hơn khá nhiều (98 g/km so với 150 g/km).

Hơn 25 năm trước, ông Takeshi Uchiyamada - nay trở thành người đứng đầu Toyota - đã lãnh đạo một đội ngũ phát triển một chiếc ô tô dành cho thế kỷ 21, một chiếc xe mà có thể giảm được khí thải hiệu ứng nhà kính và giảm thiểu nhiều chất gây ô nhiễm môi trường khác. Đến năm 1997, chiếc Toyota Prius thế hệ đầu tiên chính thức ra đời là kết quả sau bao nỗ lực nghiên cứu ấy. Prius trở thành một bước ngoặt lớn trên thị trường mà vốn được thống trị bởi xe động cơ thuần xăng và diesel và cũng đánh dấu sự thành công của hãng xe Nhật Bản khi nhiều đối thủ phải đau đầu tìm cách tích hợp 2 nguồn năng lượng từ động cơ đốt trong với mô-tơ điện

Sau 23 năm, Prius đã bước sang thế hệ thứ 4 với những thay đổi chóng mặt về công nghệ. Trong đó, động cơ hybrid được cải tiến, mang đến hiệu suất hoạt động cao hơn, khả năng sạc tốt hơn, quãng đường di chuyển lớn hơn mà lại nhỏ gọn, nhẹ và bền bỉ hơn. Hệ thống hybrid này trên Prius được Toyota nghiên cứu, tinh chỉnh và tích hợp lên rất nhiều dòng xe quen thuộc khác của hãng, mà có thể kể đến như Camry, Corolla, Yaris, RAV4, C-HR... hay mới đây nhất là Corolla Cross - mẫu C-SUV hoàn toàn mới trên thị trường.

Toyota cũng là hãng xe tiên phong giới thiệu công nghệ hybrid ra thị trường Việt Nam. Vào năm 2008, tại một sự kiện lớn về các sản phẩm sinh thái, Toyota Việt Nam đã mang đến chiếc xe nhỏ đô thị Prius với động cơ hybrid mà khi đó đang là mẫu xe hybrid bán chạy nhất toàn cầu với doanh số tích luỹ tới hơn 1 triệu chiếc. Chiếc xe xuất hiện trong sự ngỡ ngàng của người tiêu dùng trong nước khi lần đầu họ được khám phá một loại động cơ lai tiên tiến bậc nhất trên một mẫu xe thương mại đang "làm mưa làm gió" trên thế giới.

Trong những năm tiếp theo, như một bước đà trong chiến lược dài hạn "xanh hoá" phương tiện trong lai tương lai tại Việt Nam, liên doanh Nhật Bản tiếp tục mang về và giới thiệu đa dạng sản phẩm khác ứng dụng công nghệ điện và hybrid để người tiêu dùng dần quen với sự xuất hiện của loại động cơ hiện đại này.

Sau 12 năm giới thiệu và phổ biến thông tin cùng những trải nghiệm thực tế với công nghệ hybrid, Toyota Việt Nam quyết định bắt đầu cuộc chơi lớn bằng việc mở bán mẫu xe Corolla Cross ra thị trường. Đây không chỉ là mẫu xe mới tại Việt Nam mà còn là sản phẩm hoàn toàn mới của hãng xe Nhật hướng tới phân khúc C-SUV động cơ hybrid rất được quan tâm trên toàn cầu. Tính đến thời điểm này, Toyota Corolla Cross là mẫu C-SUV động cơ hybrid duy nhất tại Việt Nam.

Giới chuyên gia nhận định, mặc dù xe hybrid chưa thể được phổ cập trong ngày một ngày hai nhưng bước đi này của Toyota lại đặt nền móng rất quan trọng trong hành trình đưa công nghệ xe xanh ra đường phố Việt. Không có người đi đầu sẽ không có kẻ đến sau. Một khi xe hybrid đã được tích cực đón nhận, chắc chắn phân khúc xe xanh này sẽ ngày càng sôi động hơn, sự cạnh tranh về mẫu mã, công nghệ, giá bán càng khốc liệt hơn và chính người tiêu dùng được hưởng lợi từ đó.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy người tiêu dùng trên toàn thế giới, bao gồm cả Việt Nam, đang có xu hướng chuyển từ các dòng xe gầm thấp sang sử dụng SUV và crossover nhiều hơn. Với xe động cơ hybrid cũng vậy. Mặc dù Prius là mẫu xe hybrid đầu tiên và cũng tạo nên tên tuổi cho dòng động cơ hiện đại này của Toyota nhưng đến nay, RAV4 mới ghi điểm về doanh số. Theo thống kê toàn năm 2019, đã có 92.525 chiếc RAV4 hybrid được bán ra thị trường, giúp mẫu SUV này đứng đầu bảng xếp hạng doanh số xe động cơ lai xăng-điện của Toyota.

Sự ra đời của Toyota Corolla Cross cho thấy nỗ lực của hãng xe Nhật Bản trong việc đẩy mạnh phát triển công nghệ hybrid ở phân khúc xe nhận được nhiều sự quan tâm nhất. Toyota chọn ra mắt Corolla Cross ở Thái Lan, sau đó đến Việt Nam và một số quốc gia Đông Nam Á khác. Động thái này thể hiện mục tiêu của hãng xe Nhật muốn phổ cập công nghệ hybrid hiện đại này tới các quốc gia đang phát triển trong khu vực. Nếu thành công, đây sẽ là tiền đề cho Toyota để mở rộng phạm vi ảnh hưởng của mẫu C-SUV này đến nhiều khu vực khác trên thế giới.

Bỏ qua những hạn chế nhất định về chính sách thuế hiện thời, hướng tới những lợi ích thiết thực mà xe hybrid mang đến, Toyota vẫn quyết định đưa mẫu xe Corolla Cross tới Việt Nam trước sự ngỡ ngàng của không chỉ người tiêu dùng mà còn cả các đối thủ khác trên thị trường. Hiện tại, đây là mẫu C-SUV phổ thông duy nhất trong nước được trang bị hệ thống động cơ kết hợp xăng-điện.

Cũng bởi sự mới mẻ đó, vẫn còn những người tiêu dùng cảm thấy e dè trước quyết định sở hữu một chiếc xe hybrid như Corolla Cross. Song, suy nghĩ đó phần nhiều đến từ những ai có tư tưởng mang tính truyền thống, ăn chắc, mặc bền, ngại tiếp cận những cái mới. Trong khi đó, có những người trẻ tỏ ra hào hứng trước công nghệ mới và sẵn sàng sắm cho mình một chiếc SUV đô thị với động cơ hybrid để trải nghiệm và khẳng định bản thân.

Toyota Corolla Cross phiên bản 1.8HV với động cơ hybrid được đưa ra giá bán lẻ đề xuất là 910 triệu đồng. Mức giá này thấp hơn giá Hyundai Tucson bản động cơ turbo cao cấp nhất và nhỉnh hơn một chút so với giá Mazda CX-5 tiêu chuẩn. Đổi hơn 900 triệu đồng lấy một trải nghiệm vận hành hoàn toàn khác biệt trong phân khúc trong khi tiện nghi không kém cạnh bất cứ đối thủ nào là điều đáng cân nhắc, đặc biệt với những người trẻ thành đạt - đối tượng khách hàng luôn sẵn sàng với những điều mới mẻ và chịu khó tìm hiểu, cập nhật xu thế của thế giới để trở thành người tiêu dùng thông minh.