Hộ kinh doanh nhỏ đau đầu với hóa đơn đầu vào
Theo các tiểu thương, khi bỏ thuế khoán và thuế kê khai, điều họ lo lắng nhất là hóa đơn đầu vào. Bởi giá hàng hóa mua vào và bán ra đôi khi không đồng nhất dẫn đến khó khăn trong khai báo đúng, dễ bị cơ quan thuế hiểu nhầm thành trốn thuế.
Ngày 28/11, hàng trăm hộ kinh doanh tại phường Thủ Đức ( TPHCM ) tham dự chương trình tương tác "Lên số - Lên đời", thuộc chuỗi hoạt động của dự án "Cùng hộ kinh doanh lên doanh nghiệp số" 2025 do báo Tuổi Trẻ phối hợp với nhiều cơ quan, đơn vị tổ chức.
Tại chương trình, vấn đề mà hộ kinh doanh quan tâm nhất là hóa đơn đầu vào – đầu ra; cách kê khai doanh thu online; các mức thuế phải nộp sau khi bỏ thuế khoán từ năm 2026…
Đông đảo tiểu thương, hộ kinh doanh tham gia chương trình
Tại chương trình, ông Cao Quốc Tuấn, chủ quán hủ tiếu Nam Vang cho biết, doanh thu ngành ăn uống hàng năm thường vượt mốc 200 triệu đồng, có thể vào diện hộ kinh doanh vào diện áp dụng phương thức khai và nộp thuế theo quy định mới từ năm sau. Ông Tuấn thừa nhận việc chuyển đổi chính sách thuế ban đầu sẽ khó, vì người kinh doanh cần thời gian làm quen.
Dù đã chuẩn bị tâm lý, ông Tuấn vẫn còn nhiều băn khoăn trước khả năng kê khai theo quy định mới, lo ngại khai chưa chính xác do chưa quen hệ thống. Ông cũng quan tâm đến cách xử lý sai sót nếu khai nhầm hoặc thiếu, cơ quan thuế có cơ chế hướng dẫn cụ thể và quy trình điều chỉnh ra sao để tránh rủi ro pháp lý.
Với hóa đơn đầu vào – đầu ra, dù thừa nhận lĩnh vực ăn uống không quá phức tạp, ông Tuấn cho rằng được hướng dẫn bài bản ngay từ đầu sẽ giúp hộ kinh doanh yên tâm hơn khi thực hiện đúng quy định.
Hộ kinh doanh sẽ chuyển từ thuế khoán sang kê khai từ đầu năm 2026
Bà Trần Hoa Phượng, chủ tiệm tạp hóa cũng thừa nhận nhiều khó khăn như phải liên tục học để làm quen, chi phí vận hành phần mềm cao, kinh doanh nhiều biến động. Đặc biệt, giá hàng hóa mua vào và bán ra đôi khi không đồng nhất, phụ thuộc lớn vào chính sách từ nhà sản xuất và đại lý lớn, dẫn đến khó khăn trong khai báo đúng, dễ bị cơ quan thuế hiểu nhầm là trốn thuế.
"Có những lúc doanh nghiệp thay đổi giá, chạy chương trình khuyến mãi nên đơn vị tuân theo, ví dụ mua vào giá 10 đồng nhưng bán ra 8 đồng, hoặc có khi bán ra 11,12 đồng. Nếu cơ quan thuế kiểm tra thấy giá mua bán không hợp lý, có thể chúng tôi bị nghi ngờ trốn thuế" - bà Phượng lo lắng.
Theo UBND phường Thủ Đức, hiện phường có hơn 3.600 doanh nghiệp và 5.500 hộ kinh doanh, đóng góp việc làm cho gần 28.000 lao động; tốc độ tăng trưởng doanh nghiệp đạt 13,64%/năm.
Hỗ trợ tiểu thương, hộ kinh doanh chuyển đổi số
Ông Phan Trần Hoàng Lâm, Tổ phó Tổ nghiệp vụ dự toán pháp chế Thuế cơ sở 2 - cho biết mục tiêu đến năm 2026 là 100% hộ kinh doanh thực hiện cơ chế tự khai, tự nộp thuế điện tử. Theo đó toàn bộ thủ tục thuế của hộ kinh doanh sẽ được thực hiện qua ứng dụng eTax Mobile . Các hộ sẽ được tập huấn, hỗ trợ trong quá trình chuyển đổi, đồng thời đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử nếu thuộc đối tượng bắt buộc.
Ông Lâm nhấn mạnh, đây không chỉ là thay đổi về kỹ thuật hay hình thức kê khai, mà là sự chuyển đổi căn bản trong tư duy quản lý kinh doanh. Thay vì "nộp thuế cho xong", hộ kinh doanh cần từng bước tiếp cận phương thức quản trị minh bạch, rõ ràng, chủ động thông qua cơ chế tự khai, tự nộp.
“Việc phân nhóm hộ kinh doanh không nhằm làm khó người dân, mà để mỗi hộ tự xác định đúng vị trí của mình trong hệ thống, qua đó chuẩn bị kịp thời về thuế, hóa đơn và kế toán. Khi dữ liệu tài chính được chuẩn hóa, hộ kinh doanh không chỉ tránh rủi ro pháp lý mà còn có nền tảng để mở rộng quy mô, tiếp cận vốn và tham gia sâu hơn vào hệ sinh thái thương mại số” – ông Lâm thông tin.
Đại diện Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam thừa nhận không ít doanh nghiệp và hộ kinh doanh vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận công nghệ mới . Những trở ngại phổ biến gồm thiếu thiết bị, chưa quen thao tác số, khó tiếp cận dịch vụ ngân hàng điện tử và tâm lý lo ngại về bảo mật giao dịch.
