HIMA 2025: Lãi suất cao kéo dài sẽ định hình cuộc chơi M&A y tế ra sao?

Thị trường vốn đảo chiều và M&A y tế phải thích nghi

TS. Stein chỉ ra rằng thị trường trái phiếu toàn cầu đang rời khỏi kỷ nguyên tiền rẻ kéo dài từ sau khủng hoảng 2008 đến trước đại dịch. Lạm phát, nợ công và chi tiêu tài khóa buộc lợi suất duy trì ở mức cao, tạo ra môi trường mà chi phí vốn không còn rẻ như trước.

Y tế là lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm trong bối cảnh này. Nhiều mô hình phòng khám, chuỗi xét nghiệm và bệnh viện tư từng dựa vào vay nợ giá rẻ để mở rộng nhanh. Nhưng khi lãi suất cao trở thành bình thường mới, bài toán M&A buộc phải thay đổi: doanh nghiệp phải chứng minh được dòng tiền ổn định trước khi mở rộng, thay vì kỳ vọng tăng trưởng bù đắp chi phí vay.

Theo TS. Stein, M&A y tế giờ không chỉ là bài toán chiến lược mà còn là bài toán kỷ luật tài chính. Các thương vụ sẽ bị siết lại nếu doanh nghiệp không chứng minh được hiệu quả sử dụng vốn trong môi trường chi phí vốn đắt đỏ.

Lãi suất cao khiến quỹ đầu tư khắt khe hơn

Trong bối cảnh lợi suất tăng, các quỹ đầu tư trở nên thận trọng hơn, đặc biệt khi xem xét M&A tại thị trường mới nổi như Việt Nam. TS. Stein chỉ ra rằng quỹ sẽ ưu tiên mô hình an toàn, minh bạch và có dữ liệu vận hành rõ ràng. Những doanh nghiệp phụ thuộc vào bác sĩ chủ chốt, vận hành thiếu chuẩn hóa hoặc báo cáo tài chính có nhiều điều chỉnh sẽ khó bước vào vòng thẩm định.

Với lãi suất cao, mọi điểm yếu tài chính đều phóng đại. Các doanh nghiệp mở rộng quá nhanh, sử dụng đòn bẩy nhiều hoặc không kiểm soát được chi phí vật tư y tế sẽ đối mặt rủi ro thanh khoản. Điều này khiến quỹ đầu tư chỉ còn quan tâm đến những mô hình "đi được đường dài": vận hành nhất quán, có hệ thống dữ liệu đầy đủ và kiểm soát chi phí tốt.

TS. Stein nhấn mạnh: "Khi chi phí vốn tăng, doanh nghiệp y tế không thể trông cậy vào kỳ vọng tăng trưởng mơ hồ. Họ phải chứng minh giá trị thực bằng dữ liệu."

Dòng vốn ngoại chọn lọc hơn: thách thức lẫn cơ hội cho y tế Việt Nam

Theo TS. Stein, khi trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn nhờ lợi suất cao, vốn ngoại sẽ không còn đổ mạnh vào các tài sản rủi ro. Điều này khiến dòng vốn vào M&A y tế trở nên chọn lọc: chỉ các doanh nghiệp có chuẩn mực vận hành tiệm cận quốc tế mới thu hút được quỹ.

Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp y tế Việt Nam đang trong quá trình chuyên nghiệp hóa. Việt Nam sở hữu thị trường hơn 100 triệu dân với nhu cầu y tế tăng mạnh, một lợi thế không nhiều nước có được. Nếu doanh nghiệp chứng minh được sự ổn định, minh bạch và khả năng tăng trưởng dài hạn, vốn quốc tế sẽ vẫn sẵn sàng chảy vào.

Điều nhà đầu tư quan tâm nhất không phải tốc độ mở rộng, mà là tính bền vững: mức độ chuẩn hóa quy trình, khả năng quản trị chất lượng, hệ thống dữ liệu bệnh án và minh bạch tài chính. Những yếu tố này sẽ giúp quỹ định giá đúng giá trị thật và giảm rủi ro khi tham gia M&A.

HIMA 2025 cho thấy cuộc chơi M&A y tế đã thay đổi

HIMA 2025 do Medicallaw tổ chức, có sự đồng hành hỗ trợ tham gia của một số công ty như M &A Solutions Việt nam, ELENOVA, Medical Group và IMP. Khách đến hội nghị ngoài thông tin kết nối cũng đã nhận được quà tặng của ELENOVA là sản phẩm IB soft cho đại biểu tham dự. Hội nghị cho thấy kỷ nguyên lãi suất thấp từng tạo điều kiện cho nhiều thương vụ M&A y tế bùng nổ. Nhưng khi môi trường vốn trở nên đắt đỏ, xu hướng này sẽ phân hóa mạnh: chỉ những doanh nghiệp vận hành theo chuẩn quốc tế mới có cơ hội đi tiếp.

Các thương vụ trong 5–10 năm tới sẽ hướng đến mô hình tạo giá trị thực thay vì tăng trưởng hình thức. Doanh nghiệp muốn thu hút vốn phải chứng minh được năng lực quản trị tài chính, chất lượng dịch vụ và khả năng tự đứng vững trong môi trường lãi suất cao.

Ánh Dương