'Hiểm họa' từ bầu trời mù sương bủa vây TPHCM

Sương mù thực chất là bụi mịn độc hại

Theo PGS Quang Minh, hệ hô hấp là ‘cửa ngõ’ trực tiếp nhất để các yếu tố gây bệnh từ môi trường xâm nhập vào cơ thể. Khi không khí ô nhiễm, đặc biệt là bụi mịn gia tăng, các hạt này dễ dàng đi qua mũi, họng, xuống phổi và gây tổn thương ngay từ đường hô hấp trên. Thực tế lâm sàng cho thấy, thời gian gần đây, các bệnh lý viêm mũi xoang, viêm họng, viêm thanh quản có xu hướng tăng, không chỉ do thay đổi thời tiết giao mùa mà còn do ô nhiễm không khí kéo dài tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội.

Một vấn đề đáng lo ngại là nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa cảm cúm thông thường và các bệnh lý tai mũi họng do ô nhiễm. Theo phân tích chuyên môn của PGS Quang Minh, cảm cúm thực chất là viêm đường hô hấp trên do siêu vi, thường chỉ kéo dài trong khoảng 48–72 giờ đầu với các biểu hiện như ho, sổ mũi, chảy mũi, xung huyết kết mạc. Nếu được chăm sóc tại chỗ đúng cách, bệnh có thể tự khỏi. Tuy nhiên, khi các triệu chứng kéo dài sau 72 giờ, xuất hiện đau họng, ho đàm xanh hoặc vàng, sốt, nhức đầu, đặc biệt đau vùng xoang trán, xoang hàm, đó là dấu hiệu cảnh báo nhiễm khuẩn hoặc biến chứng, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

PGS Quang Minh nhấn mạnh, hiện tượng “sương mù” mà người dân nhìn thấy vào buổi sáng đang diễn ra tại TPHCM không phải là sương tự nhiên mà thực chất là bụi mịn ô nhiễm tích tụ lơ lửng trong không khí. Khi hít phải bụi mịn, nhất là bụi có lẫn kim loại nặng, nguy cơ không chỉ dừng lại ở viêm nhiễm cấp tính. Tiếp xúc kéo dài có thể dẫn đến tình trạng viêm mạn tính đường hô hấp, từ viêm mũi xoang, viêm họng kéo theo bệnh lý tai giữa, bệnh phổi và về lâu dài làm tăng nguy cơ ung thư vùng tai mũi họng và đường hô hấp nói chung.

Cộng đồng cần nâng cao ý thức tự bảo vệ bản thân

Trong bối cảnh đó, các cơ sở chuyên khoa tai mũi họng trên địa bàn TPHCM đang ghi nhận số lượng bệnh nhân gia tăng, đặc biệt ở nhóm thường xuyên di chuyển ngoài đường, làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc tiếp xúc lâu với khói bụi. Dù chưa thể thống kê riêng biệt chính xác số ca bệnh do ô nhiễm không khí, nhưng PGS Quang Minh nhận định, thực tế cho thấy hầu hết các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp đều có xu hướng tăng. Mặc dù sau đại dịch COVID-19, ý thức phòng các bệnh về đường hô hấp của người dân đã cải thiện rõ rệt, đặc biệt là thói quen đeo khẩu trang nơi công cộng và quan tâm hơn đến sức khỏe cá nhân nhưng vẫn chưa đủ để ngăn chặn nguy cơ bệnh tật từ vấn nạn ô nhiễm môi trường.

Từ góc độ điều trị, PGS Quang Minh cho biết y học tai mũi họng hiện nay đã có nhiều tiến bộ, cho phép chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả hơn. Các kỹ thuật nội soi hiện đại, trong đó có nội soi ánh sáng dải hẹp, giúp bác sĩ phân biệt rõ tổn thương viêm và khối u, xác định chính xác vị trí sinh thiết và đánh giá rìa u khi phẫu thuật. Nhờ đó, nhiều trường hợp ung thư thanh quản giai đoạn sớm có thể được điều trị bằng phương pháp ít xâm lấn, kết hợp laser hoặc dao siêu âm, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh, giảm đau, hạn chế biến chứng và giữ được chức năng nói, nuốt.

Dù vậy, các chuyên gia nhấn mạnh, tiến bộ y học chỉ là “hàng rào sau”, còn phòng bệnh vẫn là giải pháp căn cơ. Trong điều kiện ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu diễn biến khó lường, người dân cần chủ động đeo khẩu trang khi ra đường, nhất là tại khu vực đông người hoặc ô nhiễm; giữ vệ sinh mũi họng, nâng cao sức đề kháng bằng dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý; đồng thời đi khám sớm khi các triệu chứng kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường. “Bầu trời mù sương không chỉ che khuất tầm nhìn mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe, nếu chủ quan, cái giá phải trả có thể rất lớn” - PGS Minh cảnh báo.

Vân Sơn