'Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân': Chuyện chiếc lồng kính ấp trẻ sinh non từ phụ tùng ô tô và bài học mở rộng giới hạn
Sự phát triển của tự nhiên sẽ dạy cho bạn cách để trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình.
Vào cuối thế kỷ 19, tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh ở mức cao đáng kinh ngạc. Tại Paris, 1/5 trẻ em được sinh ra chết trước khi biết bò. Tỷ lệ trẻ sơ sinh chết do sinh non và nhẹ cân còn cao hơn nhiều.
Việc phát minh ra lồng kính đã thay đổi tất cả. Khi trẻ em sinh non được nuôi trong lồng kính, gần như ngay lập tức, tỷ lệ tử vong đã giảm một nửa. Khi thiết kế được cải thiện, tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh tiếp tục giảm mạnh. Từ năm 1950 đến năm 1998, số trẻ em tử vong giảm xuống 75%. Lồng kính trở thành thiết bị không thể thiếu cho tất cả các bệnh viện tại Mỹ.
Nhưng tình hình ở các nước đang phát triển lại không khả quan lắm. Tại Liberia và Ethiopia, tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong là 1/10 trong khi tại Mỹ và Châu Âu tỷ lệ chỉ là 1/100.
Rất nhiều trẻ sinh non sẽ được cứu sống nếu được chăm sóc trong lồng kính.
Tuy nhiên, việc mua lồng kính là một khó khăn lớn với các nước đang phát triển. Bởi vì chi phí thấp nhất để mua một chiếc lồng kính là hơn 40000 USD. Và đây là thiết bị phức tạp nên rất khó để tìm phụ tùng thay thế và sửa chữa khi nó bị hỏng.
Sau thảm họa sóng thần năm 2004 tại khu vực Ấn Độ Dương, Indonesia nhận được 8 chiếc lồng kính từ các tổ chức cứu trợ quốc tế khác nhau.
Nhưng đến năm 2008, cả 8 chiếc máy đó đều ngừng hoạt động. Bởi vì thiếu nguồn điện, độ ẩm cao và các nhân viên y tế không đọc được hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Anh nên chiếc lồng kính trở nên vô dụng.
Lồng kính tạo ra bởi phụ tùng của ô tô
Trong nhiều năm, một công ty có tên là "Design that Matters" đã nghiên cứu về một loại lồng kính an toàn và ít tốn kém hơn. Họ muốn thiết kế một thiết bị không chỉ hoạt động tốt mà còn dễ sửa chữa nếu bị hỏng.
Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, ngay cả khi những thị trấn nhỏ ở các quốc gia đang phát triển không có điều hoà và truyền hình cáp thì ở đó vẫn có ô tô. Vì vậy, họ tạo ra một loại lồng kính bằng phụ tùng ô tô và đặt tên cho nó là NeoNurture.
Bề ngoài thì NeoNurture giống như một chiếc lồng kính bình thường. Nhưng bên trong có đèn chùm làm ấm, bộ lọc không khí và chuông báo.
Người chưa được đào tạo về thiết bị y tế vẫn có thể sửa thiết bị này. Họ chỉ cần biết cách thay thế một chiếc đèn hay cánh quạt hỏng là được.
Rất nhiều người nghĩ rằng sự cải tiến đó là một bước đột phá bất ngờ. Họ cho rằng các bước cải tiến diễn ra một cách nhanh chóng.
Nhưng hầu như những bước thực hiện phải lặp đi lặp lại nhiều lần, đôi khi mang đến cảm giác thất vọng cho người thực hiện.
1. Một doanh nghiệp mua một phần mềm đắt đỏ về để cải thiện hiệu suất làm việc. Nhưng họ chưa sử dụng máy tính thành thạo và thậm chí còn thiếu kiến thức cơ bản về Excel. Sau một tháng, phần mềm đó vẫn chưa được sử dụng và gây ra lãng phí.
2. Một người thừa cân áp dụng chế độ ăn kiêng không lành mạnh, sử dụng rất nhiều thực phẩm chức năng và tập thể dục 5 lần mỗi tuần với mong muốn giảm cân nhanh chóng. Tuy nhiên, cơ thể của anh ấy chưa bắt kịp chế độ mới. Kết quả là anh ấy trở nên yếu ớt và dễ bị chấn thương.
3. Một người không có kinh nghiệm viết lách nhưng muốn trở thành nhà văn. Cô ấy bắt đầu viết một bản thảo nhưng bỏ cuộc giữa chừng bởi quá nhiều thứ cần làm. Hay cô ấy đã hoàn thành nhưng không biết cách xuất bản.
Các siêu anh hùng trong phim Hollywood tìm ra năng lực tiềm ẩn của họ một cách bất ngờ. Nhưng hầu hết chúng ta đều không may mắn như thế. Đối với chúng ta, việc cải thiện bản thân cũng bị hạn chế bởi các công cụ và khả năng.
Mỗi khi chúng ta làm những việc vượt quá khả năng của mình, chúng ta sẽ phải đối mặt với những trở ngại và không biết cách giải quyết chúng thế nào.
Lúc này, chúng ta giống như một chú nai bị bất ngờ khi nhìn vào đèn pha ô tô và chỉ có thể đứng im ở đó. Chúng ta muốn ngắm trăng nhưng lại đứng dưới vực sâu thay vì đứng trên mái nhà.
Cải thiện không có nghĩa là phải thực hiện những điều lớn lao. Chúng ta chỉ cần sử dụng những công cụ sẵn có một cách tốt nhất là được.
Điều này giúp chúng ta khám phá ra giới hạn của mình và tiếp tục "mở rộng giới hạn".
Vậy "mở rộng giới hạn" là gì?
Hãy tưởng tượng bạn đang học cách nấu ăn. Bạn chưa mong muốn trở thành đầu bếp chuyên nghiệp ngay lập tức. Bạn bắt đầu nấu ăn từ những công thức cơ bản và không cần các nguyên liệu hay thiết bị cầu kỳ.
Như học cách làm món trứng khuấy, mì ống với dầu ô liu và tỏi hay cơm trộn đậu.
Khi cảm thấy năng lực của mình cao hơn, bạn dùng thêm các thiết bị và nguyên liệu mới để tạo ra những món khó hơn.
Nhờ vậy, bạn học được rất nhiều món và trở thành đầu bếp giỏi. Nhà khoa học Stuart Kauffman đã dùng thuật ngữ "mở rộng giới hạn" để nói về quá trình này.
Thuật ngữ này giải thích cách cải thiện của tự nhiên xảy ra thông quá trình phát triển. Ví dụ, công cụ lao động và vũ khí tinh xảo của loài người không tự nhiên xuất hiện.
Tổ tiên của chúng ta đã bắt đầu sử dụng đá để làm công cụ lao động và vũ khí từ hàng triệu năm trước. Bằng chứng là các ngón tay của họ phát triển từ hơn 2 triệu năm trước.
Sau đó, họ tiếp tục tạo ra một thời kỳ văn hóa mới và phát triển sau nhiều thiên niên kỷ.
Cải thiện bản thân cũng cần thực hiện theo quá trình "mở rộng giới hạn"
Khi mọi người đã thành thạo các công cụ và kỹ năng hiện có, họ phát hiện mình có để phát triển hơn nữa.
Quá trình đó tiếp tục lặp lại và mang lại hiệu quả lớn. Hãy tìm hiểu qua các ví dụ dưới đây:
- Các doanh nghiệp gặp khó khăn khi sử dụng công nghệ có thể bắt đầu từ những phần mềm cơ bản. Khi mọi người đã dùng quen phần mềm cơ bản thì có thể học thêm một số phần mềm quan trọng khác. Quá trình này được lặp lại liên tục cho đến khi sử dụng thành thạo tất cả các phần mềm.
- Một người thừa cân có thể bắt đầu giảm cân bằng chế độ ăn uống lành mạnh cũng như tập các bài thể dục đơn giản hai lần mỗi tuần. Khi cơ thể anh ấy trở nên khỏe khoắn hơn, có thể tăng cường độ của bài tập và ăn uống theo chế độ khắt khe hơn. Quá trình đó sẽ lặp lại liên tục cho đến khi anh ấy đạt được cân nặng như mục tiêu.
- Một người mong muốn trở thành nhà văn có thể bắt đầu viết và đăng bài viết của mình trên mạng. Khi viết lách đã trở thành thói quen, cô ấy có thể "mở rộng giới hạn" bằng cách cải thiện khả năng viết mỗi ngày và thu hút độc giả.
Đầu tiên, quá trình này chưa thể nhìn thấy hiệu quả. Hãy nghĩ nó giống như quá trình đun sôi sữa.
Một thời gian khá lâu ban đầu không có hiện tượng gì xảy ra. Nhưng đến một thời điểm nhất định, đột nhiên sữa sôi và tràn ra ngoài.
Tương tự, cải thiện từng chút mỗi ngày dường như không đáng kể trong thời gian ngắn. Nhưng nó sẽ cho thấy sự khác biệt sau mỗi năm!
Cũng như lời Lão tử đã nói "Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân", nếu bạn không biết cách chạy nhưng lại cố gắng tăng tốc, bạn sẽ khiến mình chấn thương.
Bạn không cần tới đích nhanh nhất có thể. Chỉ cần tìm cách đến đích mà hy sinh ít nhất có thể và trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình.
Sử dụng tốt nhất các công cụ và khả năng mà bạn có.
Những giới hạn sẽ được mở ra và bạn có thể tìm hiểu nhiều thứ mới mẻ hơn.
Hãy kiểm soát tốc độ và tiếp tục bước đi trên con đường của bạn. Một ngày nào đó, bạn sẽ chạm tới vạch đích!
