Hà Nội cải tạo chung cư cũ: Người dân kỳ vọng nhưng còn đó nỗi lo

Quyết định này được đưa ra trong cuộc họp về quy hoạch chi tiết ba khu chung cư cũ trên địa bàn quận Ba Đình, gồm Thành Công, Giảng Võ và Ngọc Khánh. Đây là một phần trong định hướng tổng thể nhằm cải tạo, xây dựng lại các khu chung cư cũ, nâng cao chất lượng hạ tầng và môi trường sống cho cư dân khu vực.

Khu chung cư cũ Thành Công.

Từ năm 2005, Hà Nội bắt đầu cải tạo các khu chung cư cũ. Tuy nhiên, tới nay, quá trình cải tạo ở Hà Nội vẫn còn chậm trễ, nhiều hộ dân vẫn sống trong lo âu, chờ đợi công tác này được triển khai.

Sau nhiều lần chậm tiến độ, ngay từ đầu năm 2025, thành phố Hà Nội đã chỉ đạo đẩy nhanh việc lập quy hoạch chi tiết cho hàng loạt khu chung cư cũ trên địa bàn. Đây được xem là bước đi quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình cải tạo, tái thiết các khu nhà ở cũ, hướng tới một diện mạo đô thị hiện đại và đồng bộ hơn cho Thủ đô.

Một phần của khu chung cư cũ ở Ngọc Khánh xuống cấp trầm trọng.

Một trong những thách thức lớn nhất trong quá trình cải tạo các khu chung cư cũ là cân bằng lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Việc lập và phê duyệt quy hoạch chậm tiến độ so với kế hoạch chủ yếu xuất phát từ quy trình điều chỉnh quy hoạch, trong đó cần lấy ý kiến người dân. Tuy nhiên, sự đồng thuận của cư dân thường chưa cao, do còn nhiều băn khoăn về khung giá đền bù cũng như chính sách tái định cư chưa thực sự rõ ràng và thỏa đáng.

Một số người dân sinh sống tại khu chung cư cũ Thành Công bày tỏ sự băn khoăn khi chưa nhận được thông tin cụ thể về kế hoạch cải tạo và tái thiết. Họ cho biết, việc lấy ý kiến cư dân vẫn chưa thực sự cụ thể, nội dung chưa rõ ràng, thiếu hướng dẫn chi tiết. Bên cạnh đó, nhiều cư dân cũng bày tỏ băn khoăn về việc có phải di dời hay không. Một số người mong muốn nếu có cải tạo thì vẫn được tái định cư ngay tại khu vực hiện tại, thay vì phải chuyển đi nơi khác.

Trao đổi với PV Thời báo VTV, bà T., cư dân tại khu tập thể Thành Công cho hay: "Tôi đã sống ở đây từ năm 1991 và chứng kiến tình trạng xuống cấp của khu nhà. Chủ trương cải tạo chung cư cũ của Nhà nước là điều chúng tôi hoàn toàn ủng hộ, nhưng quan trọng là quá trình thực hiện phải hợp lý, đảm bảo quyền lợi và phù hợp với nguyện vọng của người dân. Điều khiến người dân băn khoăn nhất là nếu phải di dời, chính sách đền bù phải thỏa đáng, hợp lý thì họ mới chấp nhận, bởi ai cũng mong muốn có nơi ở tốt hơn, nhưng nếu không phù hợp thì vẫn thích ở lại nơi cũ hơn".

Cầu thang gỉ sét.

Dây điện chằng chịt.

Chuồng cọp hỏng hóc, xuống cấp.

Khu chung cư cũ Ngọc Khánh đã được rào chắn nhiều năm.

Là một người dân sinh sống lâu năm tại khu chung cư cũ Ngọc Khánh, ông H. thể hiện sự mệt mỏi sau nhiều năm chờ đợi mà chưa thấy kết quả cụ thể, ông cũng như những cư dân sống tại đây chỉ quan tâm khi nào thực sự có thay đổi. "Rào chắn đến mấy chục năm nay rồi. Việc triển khai cứ kéo dài mãi, chúng tôi cũng không còn mong đợi quá nhiều nữa, chỉ muốn coi như chuyện đã qua" - ông H. nói.

Người dân bày tỏ tâm lý chán nản.

Việc cải tạo chung cư cũ đã được đề cập nhiều lần suốt 30 năm qua nhưng vẫn chưa thể triển khai do vướng mắc nhiều vấn đề khác nhau. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, với quyết tâm lần này của Hà Nội trong việc cải tạo ba khu chung cư cũ, cộng với việc Luật Thủ đô và định hướng phát triển Thủ đô đã được thông qua, đây chính là thời điểm thích hợp để tháo gỡ những nút thắt tồn tại bấy lâu.

Theo KTS. Trần Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, trước đây, việc xây dựng nhà cao tầng trong khu vực nội đô như Giảng Võ hay Ngọc Khánh chưa được phép, xây ít tầng lại không đủ hiệu quả. 

Nay Luật Thủ đô đã mở ra cơ hội phát triển mô hình đô thị nén, đô thị TOD - tích hợp với giao thông công cộng - giúp việc đi lại thuận tiện hơn, đồng thời giải quyết xung đột về giao thông. Thay vì xây dựng nhiều tòa nhà thấp tầng, giờ đây có thể quy hoạch hợp lý hơn: xây ít tòa nhà nhưng cao tầng hơn, phần diện tích còn lại dành cho cây xanh, không gian công cộng, tạo môi trường sống xanh, hiện đại và bền vững hơn.

Ông còn cho biết thêm, hiện nay, nhu cầu nhà ở đã thay đổi đáng kể so với trước đây. Nếu như ngày xưa, một căn hộ chỉ khoảng 25m² thì ngày nay, diện tích tối thiểu phải từ 70m² đến 100m² để đảm bảo chất lượng sống, nhất là trong bối cảnh dân số già hóa và việc cải thiện điều kiện sinh hoạt nhằm khuyến khích sinh con. 

Do đó, bài toán đặt ra là làm sao để người dân được hưởng lợi từ việc cải tạo mà chủ đầu tư vẫn có lợi nhuận. Một giải pháp có thể tính đến là thay vì xây dựng 40 tầng hoàn toàn cho căn hộ, có thể dành 35 tầng để ở, còn 5 tầng làm dịch vụ thương mại cho thuê. Cách làm này vừa giúp cải thiện không gian sống, vừa tạo nguồn kinh tế để bù đắp chi phí cải tạo mà không làm gia tăng mật độ dân số.