Gói hỗ trợ lãi suất 2% bị tắc, vướng mắc ở đâu?

Ngân hàng (NH) Nhà nước cho biết sau 3 tháng triển khai nghị định 31 về hỗ trợ 2% lãi suất từ ngân sách nhà nước (với 40.000 tỉ đồng trong năm 2022 và 2023), doanh số cho vay hỗ trợ lãi suất mới đạt gần 4.100 tỉ đồng với gần 550 khách hàng. Số tiền lãi đã hỗ trợ đạt chỉ 1 tỉ đồng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất là 3.966 tỉ đồng.

Vay thường đã khó, nói gì hỗ trợ 2% lãi suất

Có phải do yếu tố room (hạn mức tín dụng) đã hết? Thành viên HĐQT một NH cổ phần tại TP.HCM cho rằng trong bối cảnh hầu hết NH đã hết room từ mấy tháng qua, khách hàng vay mới cũng biết rằng vay với lãi suất thông thường đã là khó, do vậy hầu hết khách hàng vay mới cũng không đề nghị vay "lãi suất rẻ" nữa.

Với khách hàng hiện tại cũng không mấy mặn mà. Bản thân NH cũng không tích cực quảng bá vì vay thường đã không có room thì làm sao mà quảng bá vay hỗ trợ lãi suất. "NH cũng có tâm lý sợ thanh kiểm tra sau này. Dù chưa biết có sai hay không nhưng cứ nghe thanh kiểm tra là họ sợ", ông nói.

Theo tổng giám đốc một NH thương mại cổ phần tại TP.HCM, gói hỗ trợ lãi suất 2% áp dụng cả với khoản cho vay hiện hữu và khoản cho vay mới. Do vậy, việc NH hết room đã ảnh hưởng đến các khoản giải ngân mới, còn các khoản vay hiện hữu của những DN thuộc đối tượng của gói hỗ trợ thì không ảnh hưởng.

Đừng để DN nói là "bánh vẽ"

Trong khi NH đổ tại DN, DN lại nói tại NH. Giám đốc một công ty kinh doanh kho bãi tại TP.HCM cho hay chiếu quy định của gói hỗ trợ thì DN của ông thuộc đối tượng này do kinh doanh kho bãi, logistics. Thế nhưng, dù ông đã liên hệ và một NH đã cử nhân viên xuống làm việc nhưng ba tuần nay chưa thấy trả lời. "Đây không phải là lần đầu. Chủ trương thì nghe dễ dàng, gặp lãnh đạo thì cũng nói rất thuận lợi... Nhưng khi nộp hồ sơ thì khách hàng gặp rất nhiều khó khăn. Có NH đòi DN phải đưa hết tài sản bảo đảm qua, kéo theo đó là hàng loạt phí như phí thẩm định, phí công chứng...", chủ DN này nói.

Một số DN khác cho hay họ là cơ sở sản xuất, DN nhỏ và vừa, hợp tác xã... không có tài sản hoặc tài sản có giá trị thấp nên cũng khó tiếp cận gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm. Chưa kể, hiện các NH đã hết hạn mức tín dụng nên vay bình thường đã khó, nói gì đến hỗ trợ lãi suất.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Bùi Danh Liên - phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội - khẳng định rất ít DN đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất. Tổng số tiền lãi mà hỗ trợ 1 tỉ đồng là bình thường. Bởi các đơn vị thuộc ngành, lĩnh vực vận tải, kho bãi, du lịch, lưu trú, ăn uống, giáo dục... dù thuộc diện được hỗ trợ lãi suất nhưng không thể đáp ứng điều kiện.

"Là đối tượng được hỗ trợ lãi suất 2% từ vốn ngân sách nhưng DN vận tải, nhất là vận tải đường bộ, không hy vọng gì được thụ hưởng chính sách. Do 2 năm bị dịch COVID-19 tàn phá, đơn vị kinh doanh vận tải nào cũng phải tạm ngừng hoạt động từ vài ba tháng đến cả năm nên anh nào không nợ mới là lạ", ông Liên dẫn chứng.

Ông Phạm Huy Hùng, phó chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa VN, xác nhận phần đông các DN đang khó khăn trong việc tiếp cận chính sách này. Do khoản 1 điều 4 của nghị định 31 quy định khách hàng để được hỗ trợ lãi suất phải đáp ứng điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật hiện hành. Nghĩa là DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh phải không có nợ xấu, có doanh thu, có lợi nhuận, có tài sản đảm bảo... Mặt khác, hiện nay các NH đang gặp khó khăn về room tín dụng, hoặc còn room nhưng rất ít trong bối cảnh lạm phát có xu hướng gia tăng. Điều này tác động đến tiến độ giải ngân.

Gỡ bỏ ngặt nghèo trong tiếp cận vốn

Theo nguồn tin của Tuổi Trẻ, hôm 24-8 NH Nhà nước tổ chức hội nghị trực tuyến tháo gỡ khó khăn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói hỗ trợ lãi suất. Ông Liên đề xuất nên coi đây là gói hỗ trợ đặc biệt để có những chính sách, cơ chế đặc biệt. Điều kiện tiếp cận vốn không nên quá ngặt nghèo. Nếu cứ như hiện nay thì gói hỗ trợ lãi suất rất khó đi vào cuộc sống.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, đề xuất nên chăng tính đến các quy chế riêng về vay hỗ trợ lãi suất để NH không ngại ngần khi thực hiện. Tức là thay vì đòi hỏi khách vay phải có tài sản bảo đảm thì NH chú trọng theo dõi và kiểm soát được dòng tiền trả nợ của DN. DN phải cung cấp kế hoạch kinh doanh cụ thể và trung thực để NH đánh giá đúng thực tế sản xuất, kinh doanh.

Ánh Hồng-Lê Thanh