Gen Z Việt đang chi đến 5 triệu đồng mỗi tháng chỉ để… ngủ đủ 7 tiếng/ngày

Khi người trẻ muốn “mua lại” giấc ngủ

3h sáng, trong khi phần lớn thành phố đã chìm vào giấc ngủ, Hà Anh (27 tuổi, nhân viên marketing, TP HCM) vẫn ôm điện thoại lướt TikTok. Thói quen này lặp lại nhiều năm khiến cô rơi vào tình trạng kiệt quệ: sáng dậy mắt thâm quầng, đầu óc mụ mị, thường xuyên trễ deadline vì không thể tập trung. “Tôi thấy mình như zombie mỗi sáng. Mọi thứ uể oải, chậm chạp,” cô kể.

Nhận ra nguy cơ sức khỏe, Hà Anh bắt đầu thay đổi. Cô áp dụng quy tắc không chạm vào điện thoại sau 21h, đăng ký khóa thiền online và sử dụng tinh dầu thư giãn. Mỗi tháng Hà Anh chi không dưới 5 triệu đồng cho các khóa học và các loại tinh dầu hỗ trợ giấc ngủ. 

Cũng rơi vào vòng xoáy mất ngủ, Minh Tuấn (25 tuổi, lập trình viên, Tây Ninh) từng quen với những đêm thức trắng code đến 4h sáng. Dù đã điều chỉnh lịch làm việc, anh vẫn khó ngủ, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm. Lo sợ hậu quả lâu dài, Tuấn tìm đến lớp tập yoga, tập giãn cơ và chi tiền mạnh tay cho các loại thực phẩm chức năng hỗ trợ. 

Những câu chuyện như Hà Anh hay Tuấn phản ánh một xu hướng đang lan rộng: nhiều bạn trẻ nhận ra “cái giá” của việc thức khuya quá cao, và họ sẵn sàng chi tiền cho giấc ngủ.

Theo bác sĩ Đặng Nhất Tâm, Phó Khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, thói quen “cú đêm” không còn là hiện tượng riêng ở các thành phố lớn. Internet và mạng xã hội khiến ngay cả giới trẻ nông thôn cũng dễ dàng trở thành “người cú”: hăng hái về đêm nhưng uể oải vào sáng.

Hệ quả của việc đi ngược quy luật tự nhiên là đồng hồ sinh học bị đảo lộn hoàn toàn. Nghiên cứu cho thấy rối loạn giấc ngủ không chỉ gây các vấn đề về trí nhớ và khả năng tập trung, mà còn làm tăng nguy cơ ung thư, bệnh dạ dày, hen suyễn, COPD và các bệnh lý liên quan hệ miễn dịch.

PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 nhận định thói quen ngủ muộn là nguyên nhân chính dẫn đến béo phì, rối loạn hormone và tăng nguy cơ tiểu đường type 2. Người ngủ không đủ giấc còn bị ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ - da mất độ ẩm, giảm pH, dẫn đến xỉn màu và lão hóa sớm do hormone tăng trưởng sản xuất hạn chế.

Nghiên cứu khoa học cũng chứng minh rối loạn đồng hồ sinh học là một trong những nguyên nhân dẫn đến trầm cảm và rối loạn lo âu. Đặc biệt, ngủ ít hơn 7 tiếng hoặc nhiều hơn 9 tiếng mỗi ngày làm gia tăng nguy cơ đột quỵ, nhất là xuất huyết não.

Ngủ muộn từng được xem là “dấu hiệu năng suất” trong xã hội hiện đại. Nhưng sau đại dịch Covid-19, nhận thức này thay đổi. Giới trẻ ở Mỹ, châu Âu và châu Á ngày càng ý thức rằng thức khuya triền miên không phải sự chăm chỉ, mà là “con đường ngắn nhất” dẫn tới suy kiệt.

Giấc ngủ trở thành… ngành công nghiệp

Sự quan tâm này đã tạo nên một thị trường phát triển nhanh chóng. Các trung tâm thiền, yoga mở thêm nhiều khóa học buổi tối cho người trẻ bận rộn. Trên mạng xã hội, sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ như nến thơm, tinh dầu lavender, kẹo melatonin được quảng bá dày đặc.

Các sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ như nến thơm, tinh dầu lavender và kẹo melatonin được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội. Một số thương hiệu nội địa thậm chí tung ra nến thơm giá rẻ từ 50.000 đồng, cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu cao cấp. Melatonin - hormone do não sản xuất để điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ - bỗng nhiên được giới trẻ coi như "thần dược". Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tại Mỹ (CDC) ghi nhận tỷ lệ sử dụng melatonin ở người trưởng thành tăng vọt từ đầu những năm 2000. 

Công nghệ cũng góp phần vào xu hướng này. Các ứng dụng theo dõi giấc ngủ được tải về hàng triệu lượt tại Việt Nam, trong khi nhiều người trẻ đầu tư 1-5 triệu đồng mua đồng hồ thông minh hoặc vòng đeo tay sức khỏe để theo dõi chất lượng giấc ngủ. Nhiều bạn trẻ cũng gặp áp lực tài chính khi chi tiêu quá mức cho những sản phẩm đắt đỏ, trong khi hiệu quả chưa chắc tương xứng.

Tuy nhiên, không phải ai cũng thành công khi "mua giấc ngủ". Một số bạn trẻ lạm dụng kẹo melatonin hoặc các sản phẩm hỗ trợ, dẫn đến lệ thuộc. Tiến sĩ Nikhil Modi, Bệnh viện Indraprastha Apollo, cảnh báo việc tự ý sử dụng melatonin mà không xác định nguyên nhân có thể làm trì hoãn quá trình điều trị đúng đắn và tương tác các loại thuốc khác.

Chi tiêu quá mức vào các sản phẩm như nến thơm cao cấp hay máy khuếch tán đôi khi trở thành áp lực tài chính, đặc biệt với người thu nhập trung bình. Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh từ Hội Bệnh Mạch Máu Việt Nam cảnh báo việc dùng nến thơm không đúng cách có thể gây hại, tăng nguy cơ ung thư do phthalate được phát tán vào không khí khi nến cháy. Lạm dụng các sản phẩm nến thơm kém chất lượng có thể gây kích thích ở người nhạy cảm, làm tăng nguy cơ mắc COPD, viêm mũi dị ứng và hen suyễn.

Các chuyên gia đều thống nhất rằng: giấc ngủ chất lượng không thể mua bằng tiền, mà phải bắt đầu từ việc thay đổi lối sống.

Những khuyến nghị quan trọng gồm:

• Duy trì thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ, kể cả cuối tuần.
• Tránh thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi ngủ.
• Tạo không gian ngủ thoáng mát, ánh sáng dịu, tránh tiếng ồn.
• Vận động thường xuyên, chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế caffeine và rượu vào buổi tối.
• Nếu cần dùng melatonin, chỉ nên dùng liều thấp (0,5 – 1 mg), trong thời gian ngắn và có chỉ định của bác sĩ.

“Chậm trễ trong việc điều chỉnh thói quen khiến nhiều người trẻ tự đẩy mình vào vòng luẩn quẩn của mất ngủ và bệnh tật. Trong khi đó, chỉ cần thay đổi nhỏ trong lối sống cũng có thể cải thiện đáng kể,” bác sĩ Đặng Nhất Tâm nhấn mạnh.

 

Trang Đào