Fed sẽ tăng lãi suất lên 5%, kích hoạt suy thoái toàn cầu?
Fed có nhiều lý do để tiếp tục đi trên con đường tăng lãi suất.
Theo một khảo sát mà Bloomberg mới thực hiện, nhiều chuyên gia kinh tế dự báo Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ tiếp tục giữ lập trường “diều hâu” trong cuộc họp sẽ diễn ra trong 2 ngày 1 và 2/11 tới đây. Đến tháng 3/2023, lãi suất sẽ chạm mốc 5% - điều nhiều khả năng sẽ dẫn đến suy thoái kinh tế không chỉ ở Mỹ mà là trên toàn thế giới.
Các chuyên gia kinh tế nhận định Ủy ban thị trường mở liên bang (FOMC) sẽ lần thứ 4 liên tiếp tăng lãi suất cơ bản thêm 75 điểm cơ bản khi thông báo quyết định của các nhà hoạch định chính sách vào lúc 2h chiều ngày 2/11 theo giờ Washington.
Fed có nhiều lý do để tiếp tục đi trên con đường tăng lãi suất. Dữ liệu được Chính phủ Mỹ công bố hôm thứ 6 tuần trước cho thấy chi phí nhân công đã tăng bền vững trong quý III trong khi lạm phát vẫn ở mức rất cao so với mục tiêu 2% mà Fed đề ra.
Theo khảo sát, lãi suất được dự báo sẽ tiếp tục tăng thêm 50 điểm cơ bản vào tháng 12, sau đó tăng thêm 25 điểm cơ bản trong 2 cuộc họp tiếp theo. Trong biên bản cuộc họp tháng 9, Fed dự báo lãi suất sẽ chạm mốc 4,4% trong năm nay và 4,6% trong năm 2023, trước khi Fed bắt đầu cắt giảm lãi suất từ năm 2024.
Các chuyên gia kinh tế tham gia khảo sát cho rằng Fed sẽ không sớm đảo chiều chính sách bởi vì đang phải chiến đấu với tỷ lệ lạm phát cao nhất 40 năm. Xu hướng lãi suất sắp lập đỉnh mới phản ánh chỉ số giá tiêu dùng tiếp tục tăng cao và tăng mạnh hơn dự báo trong 2 tháng vừa qua.
Khảo sát được Bloomberg thực hiện trên 40 chuyên gia kinh tế, từ ngày 21 đến 26/10.
“Áp lực lạm phát vẫn rất lớn và nhiều khả năng Fed sẽ tăng lãi suất 75 điểm cơ bản trong tháng 11”, James Knightley, chuyên gia kinh tế trưởng đang làm việc tại ING Groep NV nhận định. “Hiện chúng tôi dự báo lãi suất tăng thêm 50 điểm cơ bản vào tháng 12, trong bối cảnh nền kinh tế và thị trường yếu như hiện nay, nhưng nếu rủi ro tăng cao chúng ta có thể thấy lãi suất tăng 75 điểm cơ bản lần thứ 5 liên tiếp”.
Chủ tịch Fed Jerome Powell mới đây nói rằng Fed cam kết mạnh mẽ sẽ làm mọi cách để bình ổn giá cả. Ông Powell thường xuyên bị so sánh với người tiền nhiệm Paul Volcker – người đã nâng lãi suất lên mức cao chưa từng thấy để chiến đấu với lạm phát thời kỳ đầu những năm 1980. Chính ông cũng từng cảnh báo quá trình sắp tới sẽ rất đau đớn, bởi mục tiêu là tạo ra mức tăng trưởng kinh tế thấp để giảm áp lực giá cả và hệ lụy kéo theo là tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng.
Fed vẫn chưa từ bỏ hi vọng kinh tế Mỹ có thể “hạ cánh mềm”. Tuy nhiên lần đầu tiên trong các cuộc khảo sát trước thềm cuộc họp của FOMC, phần lớn các chuyên gia kinh tế - tới 75% - dự báo suy thoái sẽ xảy ra trong 2 năm tới. Trong khi 25% còn lại dự báo kịch bản hạ cánh cứng với GDP không tăng trưởng hoặc tăng trưởng âm trong thời gian tới.
Các chuyên gia kinh tế được hỏi liệu kinh tế Mỹ có suy thoái trong 24 tháng tới hay không. Hạ cánh cứng được định nghĩa là tăng trưởng bằng 0 hoặc tăng trưởng âm trong 1 thời gian nhưng chưa đủ dài để được xếp là suy thoái.
Mặc dù trung bình các chuyên gia kinh tế dự báo lãi suất tăng thêm 50 điểm cơ bản vào tháng 12, có tới gần 1/3 đưa ra mức dự báo 75 điểm cơ bản. Nếu tuần này lãi suất tăng 75 điểm cơ bản, tổng cộng kể từ tháng 3 lãi suất đã tăng thêm 375 điểm cơ bản – mạnh nhất kể từ những năm 1980, khi Volcker là Chủ tịch Fed và lạm phát ở Mỹ cao kỷ luc.
“Hiện Fed chỉ đối mặt với 2 lựa chọn: hành động quá nhiều hoặc quá ít, và các thành viên đã chọn vế đầu tiên”, Joel Naroff, Chủ tịch Naroff Economics nói. Theo ông, Fed đang muốn tránh lặp lại kịch bản lạm phát dai dẳng như những năm 1970.
Các chuyên gia kinh tế cũng dự báo Fed sẽ tiếp tục thông báo thu hẹp bảng cân đối kế toán. Hiện Fed đang cắt giảm 1.100 tỷ USD mỗi năm, và theo dự kiến đến cuối năm nay quy mô bảng cân đối kế toán của Fed sẽ giảm xuống còn 8.500 tỷ USD. Đến tháng 12/2024 còn 6.700 tỷ USD.
Hầu hết dự báo trong 6 tháng cuối năm 2023 lãi suất sẽ bắt đầu giảm nhẹ và giảm mạnh hơn trong năm 2024.
Tham khảo Bloomberg
