Được hỏi 'quả chuối có bao nhiêu mặt?', nhà khoa học mua một phát 280 quả để tìm câu trả lời
Sally Le Page, nhà sinh vật học tiến hóa kiêm Youtuber, đã phải mua một phát 280 quả chuối và vận dụng kiến thức để tìm lời giải.
Mỗi người có tới 100.000.000 câu hỏi tại sao.
Từ ngớ ngẩn cho đến nghiêm túc, có những câu hỏi rõ vớ vẩn nhưng khiến ta trằn trọc cả đêm không ngủ nổi.
Ví dụ như: Quả chuối có bao nhiêu mặt?
Sally Le Page, nhà sinh vật học tiến hóa kiêm Youtuber, đã nhận được câu hỏi kỳ lạ đó qua email. Trong đó, một gã tên là Edward đã tham gia hỏi đáp mua vui trong quán rượu, nơi anh ta đã trả lời sai về số mặt của quả chuối.
Đáp án mà Edward nhận được là: Quả chuối có 5 mặt, còn phần thịt chia thành 3 phần. Tuy nhiên, Edward vẫn tỏ ra ngờ vực và cất công gửi mail để Sally kiểm chứng xem có đúng không.
Để trả lời, Sally dùng giống chuối Cavendish - người Việt quen gọi là chuối Philipines, chuối Nam Mỹ. Đây là loại chuối có giá trị xuất khẩu cao, chiếm tới 47% tổng sản lượng toàn cầu trong giai đoạn 1998 - 2000.
Theo Sally, mỗi quả chuối Cavendish thực chất là "clone" của nhau, tức là, quả nào cũng như quả nào vì mang gen giống nhau. Đầu tiên, Sally bóc chuối và ấn tay vào đầu phần thịt chuối, khiến nó tõe làm 3 để chứng minh: Thịt chuối gồm 3 phần dính vào nhau vì mỗi bông hoa chuối (tạo nên 1 quả chuối) gồm 3 khoang (locule).
Sally Le Page khám nghiệm chuối
OK, nói rằng thịt chuối có 3 phần để làm gì? Và vì sao 3 phần trong thịt chuối lại liên quan đến 5 mặt bên ngoài? Đúng quy luật tự nhiên thì phải là bội số của 3, như 6 hoặc 9 chứ không phải 5.
Tiếp theo, Sally dùng bút viết bảng vẽ lên tất cả các cạnh của quả chuối và đếm, nó quả đúng có 5 mặt. Tuy nhiên, là một nhà khoa học, chứng minh luận điểm của mình qua khoa học nên cô chưa thể tin quả chuối nào cũng có 5 mặt, cần có nhiều dữ liệu hơn để tham khảo.
Sally đã lượn qua bất cứ khu chợ/siêu thị nào mà cô nhìn thấy để soi chuối. Hầu hết những quả chuối mà Sally trông thấy đều có 5 mặt, cho đến khi cô bớ được 1 quả chuối chỉ có 4 mặt.
Như vậy, nếu khẳng định 100% số chuối Cavendish trên thế giới có 5 mặt, chỉ cần 1 quả có 4 mặt thôi là có thể lật đổ kết luận này. Nhưng Sally chưa dừng lại, cô còn muốn biết số mặt trung bình trên mỗi quả chuối là bao nhiêu, và lại cần thêm dữ liệu...
Sally đã mua một phát 280 quả chuối!
Rõ ràng, phải soi chi tiết của 280 quả chuối không thể làm khó Sally vì người làm khoa học không ngại ngần mấy chuyện này. Cô đem số chuối đó tới chương trình giải trí "Unnecessary Detail" (chi tiết không cần thiết), nơi những anh chị nerd tha hồ trình bày những vấn đề người bình thường chẳng mấy khi quan tâm. Tại đó, cô đã quẳng cho khán giả khoảng 175 quả chuối để họ đếm xem có bao nhiêu mặt, đỡ mất công. Thông minh quá Sally ơi!
Tiếp theo, Sally muốn biết tại sao có quả 5 mặt, quả lại 4 mặt? Hãy đến với nhà máy sản xuất chuối của thế giới tự nhiên: Cây chuối.
Quả chuối thường mọc theo buồng (gọi kiểu Việt Nam), trong mỗi buồng gồm nhiều nải chuối, mỗi nải có từ 3 - 20 quả tùy giống. Sally phát hiện ra rằng, số quả chuối trong mỗi nải có thể ảnh hưởng đến số mặt của quả chuối. Như thế nào vậy?
Có thể hiểu đơn giản, khoa học là bộ môn xây dựng trên lý thuyết và kết quả, giống như việc bạn xây từng viên gạch tạo nên căn nhà vậy.
Sau khi đào bới Internet, Sally tìm thấy bài viết từ năm 1953 trên Kew Bulletin, nói về việc đơm hoa kết trái của chuối.
Những quả chuối mọc từ hoa chuối (bi chuối, cái này người Việt hay để làm nộm/rau sống ăn kèm bún phở) mang bộ gen giống nhau. Tức là trên lý thuyết, nó sẽ sinh trưởng và phát triển bình thường, có 5 mặt.
Lý thuyết đó chỉ đúng khi mỗi quả chuối có đủ không gian để phát triển, còn sự thật, chúng lớn dần từng ngày và phải va chạm với các anh em chuối cùng nải. Bạn hiểu ý tôi chứ? Hãy nhìn hình minh họa lòe loẹt ấy.
Trong quá trình phát triển, những quả chuối ở giữa buồng - bị anh em chặn đầu chặn đuôi nên sẽ không có đủ 5 mặt, mà chỉ 4 thôi. Đó chính là lý do tại sao một số ít quả chuối bạn trông thấy, chỉ có 4 mặt.
Sau khi lồng ghép toán học, di truyền học... Sally tính toán ra số mặt trung bình của chuối là: 4,635 mặt!
Bạn nhớ 175 quả chuối mà Sally quăng cho khán giả chứ? Trung bình mỗi quả chuối có 4,72 mặt.
Sai số không quá lớn giữa 2 kết quả cho thấy Sally đã đúng. Tổng kết, Sally đi đến kết luận: 1 quả chuối có trung bình 4,625 - 4,72 mặt nhưng cô cũng không quên khẳng định, kết quả này không thể đại diện cho toàn bộ chuối trên toàn thế giới.
Dù sao đi nữa, chúng ta đã hiểu sâu hơn về số mặt của mỗi quả chuối cũng như lý do vì sao có quả 4 mặt, quả lại có 5 mặt. Hơi ngớ ngẩn nhưng vẫn tuyệt vời đấy chứ?
