Đề xuất đánh thuế giao dịch vàng miếng 0,1%, chuyên gia nói gì?
Theo các chuyên gia, việc đưa giao dịch vàng miếng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân với mức dự kiến 0,1% trên mỗi giao dịch là điều cần thiết.
Tại Diễn đàn Kinh doanh 2026 với chủ đề “Không gian tăng trưởng mới: Cơ hội và Chiến lược” do Nhịp sống Kinh doanh tổ chức, PGS.TS Ngô Trí Long - chuyên gia kinh tế và ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Nguyễn Trãi đã cùng bàn luận về vấn đề đang thu hút sự chú ý của giới đầu tư: đưa giao dịch vàng miếng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) với mức dự kiến 0,1% trên mỗi giao dịch.
Phát biểu tại sự kiện, PGS.TS Ngô Trí Long nhận định việc đưa giao dịch vàng vào phạm vi điều chỉnh của Luật Thuế TNCN là cần thiết và hoàn toàn hợp lý trong bối cảnh thị trường vàng đang có dấu hiệu đầu cơ mạnh.
Ông nói: “Đưa giao dịch vàng vào luật thuế thu nhập cá nhân là đúng, với mức 0,1% là hợp lý. Nó vừa tạo nguồn thu, vừa hạn chế bớt các mặt tiêu cực trong giao dịch.”
Theo ông Long, điểm quan trọng nhất nằm ở phương pháp đánh thuế và đối tượng chịu thuế. Chính sách cần phân biệt rõ giữa người tích lũy vàng để tiết kiệm và người đầu cơ lướt sóng. “Đừng đánh đồng tất cả. Với người đầu cơ gây méo mó thị trường thì phải đánh, còn người tiêu dùng chính đáng hay tích lũy tài sản thì nên có cách xử lý khác,” ông nhấn mạnh.
Vị chuyên gia cũng đặt ra ba câu hỏi trọng tâm cần được cân nhắc trước khi áp dụng thuế: việc đánh thuế có khiến giá vàng tăng thêm không, có phát sinh giao dịch ngầm để trốn thuế không, và cơ chế thu - nộp thuế có khả thi, minh bạch hay không?
Theo ông Long, đánh thuế trên giao dịch là phương án phù hợp nhất trong bối cảnh hiện nay, tương tự như cách đánh thuế với bất động sản. Ông cho rằng đánh vào phần chênh lệch giá là rất khó vì không xác định được giá gốc từng thời điểm mua, trong khi đánh trên doanh số giao dịch “vừa khả thi, vừa minh bạch”.
Các diễn giả tham gia thảo luận tại phiên 2: Thị trường vàng và kênh đầu tư bạc.
“Tôi đồng tình với phương án đánh thuế giao dịch vàng, và tin rằng Quốc hội kỳ này sẽ thông qua. Đây là giải pháp quan trọng để góp phần bình ổn và minh bạch hóa thị trường vàng,” ông Long khẳng định.
Ở góc độ khác, ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Nguyễn Trãi cho rằng chính sách thuế cần đi kèm cơ chế nhận diện rõ ràng giữa người tích lũy và người đầu cơ.
Ông phân tích: “Chúng ta cần nghiên cứu kỹ hai yếu tố là giá trị giao dịch tối thiểu và thời gian nắm giữ để xác định ai là người đầu cơ, ai là người tiết kiệm hợp pháp. Nếu áp dụng thuế mà không có ngưỡng này, rất dễ dẫn tới việc người dân mua vàng để giữ tài sản cũng bị đánh thuế như nhà đầu cơ, gây phản ứng xã hội.”
Theo ông Huy, đầu cơ không phải lúc nào cũng xấu. Trong tài chính, đầu cơ ở mức độ vừa phải giúp tăng thanh khoản, tạo thị trường thứ cấp, tương tự cách chứng khoán vận hành.
“Đầu cơ có thể lành mạnh nếu nó tạo ra sự sôi động, nhưng đầu cơ quá mức thì nguy hiểm vì nó dễ tạo bong bóng, làm méo mó thị trường và có thể dẫn tới sụp đổ,” ông nói.
Ông Huy cũng cho rằng cái khó của nhà quản lý là phải biết “đi dây” giữa hai thái cực này: vừa cho phép thị trường tự vận hành, vừa ngăn chặn hành vi đầu cơ quá mức.
“Chính sách nào cũng cần một ‘điểm ngưỡng’ hợp lý. Đó mới là nghệ thuật điều tiết thị trường,” ông Huy chia sẻ.
Cả hai chuyên gia đều thống nhất rằng việc đưa vàng miếng vào diện chịu thuế TNCN không chỉ nhằm mục tiêu ngân sách, mà còn để giảm giao dịch ngầm, thu hẹp thị trường tự do và nâng cao tính minh bạch. Nếu được thực thi đồng bộ, chính sách này sẽ tạo ra khung pháp lý rõ ràng hơn cho thị trường vàng - một lĩnh vực vốn “nhạy cảm”, dễ biến động và ảnh hưởng trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô.
