Để lại cho con 1 bức thư, có lẽ ngay cả Gia Cát Lượng cũng không thể ngờ rằng sau gần 2000 năm vẫn giúp ích cho hậu thế
Rốt cuộc bức thư mà Gia Cát Lượng để lại cho con ông có nội dung gì?
Gia Cát Lượng từng viết "Giới tử thư" để hướng dẫn, truyền đạt cho con các đạo lý sống ở đời. Toàn văn không quá vài chục chữ nhưng lại cô đọng và truyền tải nhiều lời dạy bảo với nội dung rất cụ thể.
Nguyên văn bức thứ như sau:
Phù quân tử chi hạnh, tĩnh dĩ tu thân, kiệm dĩ dưỡng đức.
Phi đạm bạc vô dĩ minh chí, phi ninh tĩnh vô dĩ trí viễn.
Phu học tu tĩnh dã, tài tu học dã.
Phi học vô dĩ quảng tài, phi chí vô dĩ thành học.
Đãi mạn tắc bất năng lệ tinh, hiểm táo tắc bất năng trị tính.
Niên dữ thời trì, ý dữ tuế khứ, toại thành khô lạc, đa bất tiếp thế.
Bi thủ cùng lư, tương phục hà cập!
Tạm dịch ra như sau:
Thân là người quân tử, phải biết tiết kiệm tu tâm dưỡng tính, phải tĩnh tâm quả dục mới có thể phân biệt rõ chí hướng, không bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài mới có thể đạt được mục tiêu.
Người quân tử phải chuyên tâm học hành, có học mới có thể thành tài được. Nếu không học thì không thể thành tài, không có hoài bão thì không thể tạo ra thành tựu.
Hưởng lạc quá độ sẽ đánh mất ý chí, mạo hiểm nóng vội không thể tu luyện khí chất. Tuổi tác trôi nhanh theo thời gian, ý chí cũng biến mất qua từng ngày tháng, dần dần trở nên xơ xác điêu tàn, không màng thế sự, không làm được việc gì có ích cho xã hội, chỉ có thể buồn bã chịu bị nhốt mình trong nơi nghèo khó, đến lúc đó thì hối hận sao còn kịp nữa!
Từ lá thư của Gia Cát Lượng viết cho con, chúng ta có thể thấy được 10 bài học lớn mà ông muốn chỉ bảo cho con mình:
Bài học thứ nhất: Sức mạnh của sự tĩnh tâm
Gia Cát Lượng khuyên bảo con phải tĩnh tâm mới có thể tu thân dưỡng tính và bình tâm suy ngẫm kiểm điểm bản thân. Nếu không thể tĩnh tâm ắt không thể chuẩn bị tốt kế hoạch cho tương lai được. Hơn nữa điều kiện tiên quyết trong việc học hành chính cũng chính là phải có một môi trường yên tĩnh.
Ngày nay ai ai cũng bận rộn vội vàng, trong cuộc sống bận rộn này, bạn đã từng bình tĩnh lại và suy ngẫm về hướng đi của cuộc sống hay chưa?
Bài học thứ hai: Sức mạnh của việc tiết kiệm
Gia Cát Lượng khuyên bảo con cần phải tiết kiệm, bồi dưỡng đức hạnh của chính mình.
Quản lý tài sản một cách cẩn thận, tùy theo mức thu mà tiêu dùng, như thế không những có thể giúp bạn thoát khỏi nợ nần mà còn có thể giúp bạn trải qua cuộc sống giản dị có kỷ luật, giúp bạn không bị trở thành nô lệ của vật chất tiền bạc.
Trong xã hội văn minh khuyến khích tiêu dùng này, bạn đã từng nghĩ đến lợi ích của việc sống tiết kiệm chưa?
Bài học thứ ba: Sức mạnh của những kế hoạch
Gia Cát Lượng dạy con cần phải có kế hoạch sống và làm việc, đừng nên quá tham vọng tiền tài danh lợi mới có thể hiểu rõ chí hướng của bản thân mình, cần phải tĩnh tâm mới có thể lên kế hoạch một cách thật chi tiết cho tương lai sau này.
Bạn có lý tưởng gì khi đối diện với tương lai? Bạn ý thức được gì về sứ mệnh của mình không? Bạn có giá trị quan của riêng mình không? Hãy lên kế hoạch thật tỉ mỉ cho tương lai của chính mình, bởi số phận của bạn nằm trong tay bạn.
Bài học thứ tư: Sức mạnh của việc học hành
Gia Cát Lượng nhắn nhủ con mình rằng môi trường yên tĩnh rất hữu ích cho việc học, đương nhiên cần phải kết hợp với sự tĩnh tâm chuyên chú mới có thể thành công hơn nữa. Gia Cát Lượng không phải là tín đồ của thuyết thiên tài, ông tin rằng tài năng là kết quả của việc nghiêm túc học hành.
Còn bạn thì sao? Bạn đã từng cố gắng hết sức trong nghiệp học chưa? Bạn có tin rằng có cố gắng mới có thành tựu hay không?
Bài học thứ năm: Sức mạnh của việc tăng giá trị bản thân
Gia Cát Lượng khuyên bảo con rằng nên lập chí trước khi tăng giá trị của bản thân, không muốn cố gắng học hành thì không thể nâng cao năng lực của bản thân được.
Trong quá trình học tập, quyết tâm và nghị lực vô cùng quan trọng. Bởi vì nếu như thiếu ý chí thì coi như công sức đều bỏ sông bỏ bể. Trong cuộc sống này, người nhất thời hăng hái xông pha thì nhiều nhưng kiên trì đến cùng để thành công lại chẳng đáng bao nhiêu. Hãy "lập chí" trước khi nâng hạng bản thân và trở thành người chiến thắng sau cùng!
Bài học thứ sáu: Sức mạnh của tốc độ
Gia Cát Lượng dạy con rằng, nếu cứ trì hoãn mọi việc sẽ không thể nắm bắt được những điểm chính một cách nhanh chóng. Thời xưa đã vậy, thời nay sự chậm chạp trây ỳ còn gây ra hậu quả nặng nề hơn.
Thời đại của máy tính là thời đại của tốc độ, mọi thứ đều hướng đến sự hiệu quả. Nhanh hơn một bước bạn sẽ đạt được lý tưởng của mình. Bạn có từng nghĩ rằng bản thân còn có nhiều thời gian để sửa chữa và cải thiện những gì đã qua không?
Bài học thứ bảy: Sức mạnh của nhân cách
Gia Cát Lượng khuyên con: Nếu quá hấp tấp vội vàng thì sẽ không thể bồi dưỡng được một tính cách tốt.
Có một nhà tâm lý học từng nói rằng: "Tư tưởng ảnh hưởng đến hành vi, hành vi ảnh hưởng đến thói quen, thói quen ảnh hưởng đến tính cách, tính cách ảnh hưởng đến vận mệnh."
Gia Cát Lượng hiểu rằng vận mệnh mỗi người đều phải có sự cân bằng, ngoài việc "làm phấn chấn tinh thần", còn cần phải "rèn luyện tính cách tốt". Bạn có muốn cải thiện phẩm chất tính cách của bạn không?
Bài học thứ tám: Sức mạnh của thời gian
Gia Cát Lượng dạy con rằng thời gian trôi qua rất nhanh và ý chí cũng sẽ hao mòn theo thời gian, "Thời niên thiếu không cố gắng, tuổi già đầy bi thương". "Quản lý thời gian" là một quan niệm của người hiện đại, nghĩ kỹ một chút thì không ai có thể quản lý được thời gian, mỗi ngày có hai mươi tư giờ, không nhiều cũng không ít, điều duy nhất bạn có thể quản lý đó là chính bản thân mình, tận dụng từng giây từng phút của cuộc đời. Hãy nghĩ một chút xem bạn có đang lãng phí thời gian hay không nhé?
Bài học thứ chín: Sức mạnh của trí tưởng tượng
Gia Cát Lượng khuyên bảo con rằng thời gian trôi qua rất nhanh, đến ngày gần đất xa trời mới than thở rằng mình đã lãng phí quá nhiều thời gian thì cũng chẳng còn tác dụng gì nữa.
Chúng ta phải biết suy nghĩ cho tương lai, đến lúc gặp bất cứ việc gì cũng không bị mất bình tĩnh. Sức mạnh của trí tưởng tượng không thua kém sức mạnh của tri thức thức. Bạn đã từng thực hiện hoài bão của mình bằng cách bắt tay làm từ những việc nhỏ, chăm chỉ làm việc và lên kế hoạch cho cuộc đời mình chưa?
Bài học thứ mười: Sức mạnh của sự cô đọng, súc tích
Phía trên Gia Cát Lượng đã viết một bức thư cho con trai mình, chỉ dùng vỏn vẹn hơn tám mươi chữ để truyền tải một cách súc tích cho con mình một thông điệp vô cùng cụ thể.
Cách diễn đạt ngắn gọn súc tích đó bắt nguồn từ những suy nghĩ rõ ràng mạch lạc, từ đó nâng cao hiệu quả giao tiếp. Chúng ta có nên học cách nói năng, viết lách, truyền đạt thật cô đọng súc tích để tăng hiệu quả giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày?
