Đau vai tưởng bị bó cơ, tới khi kiểm tra phát hiện ung thư phổi: 6 tín hiệu cảnh báo KHẨN!

Một ca bệnh bất ngờ và lời cảnh báo từ thực tế lâm sàng

Cách đây không lâu, một người đàn ông khoảng hơn 30 tuổi đã đến khám tại khoa điều trị đau vì tình trạng đau cổ và vai kéo dài. Anh mô tả cơn đau dai dẳng, không thuyên giảm dù đã điều trị theo chẩn đoán thoái hóa đốt sống cổ - kết quả được xác định qua phim chụp X-quang tại bệnh viện địa phương. Điều đáng chú ý là cơn đau có xu hướng nghiêm trọng hơn vào ban đêm, thậm chí khiến anh tỉnh giấc vì đau buốt vùng vai gáy.

Nhận thấy triệu chứng không tương ứng với mức độ thoái hóa thông thường, các bác sĩ đã quyết định thực hiện chụp cắt lớp vi tính (CT). Kết quả cho thấy anh mắc ung thư phổi, một phát hiện khiến nhiều người không khỏi bất ngờ khi triệu chứng đầu tiên lại không liên quan gì đến đường hô hấp.

Trên thực tế, ung thư phổi có thể khởi phát với nhiều biểu hiện không đặc hiệu, trong đó đau vai là một triệu chứng hiếm gặp nhưng rất quan trọng. Theo nghiên cứu được đăng trên Journal of Thoracic Oncology (2022), khoảng 3% bệnh nhân ung thư phổi ban đầu chỉ có biểu hiện đau vùng vai hoặc cổ, không ho hay khó thở. Lý do là khối u có thể nằm ở đỉnh phổi (còn gọi là khối u Pancoast), nơi tiếp giáp với các cơ, xương và dây thần kinh vùng vai. Khi phát triển, khối u này xâm lấn mô mềm, làm căng giãn cơ và kích thích thần kinh tại chỗ, gây đau lan.

Ngoài ra, ung thư phổi ở giai đoạn tiến triển có thể di căn đến xương đòn, cột sống cổ hoặc các đám rối thần kinh, dẫn đến đau lan tỏa ra vai, lưng và tê bì tay. Tình trạng này thường xuất hiện đột ngột, liên tục và có xu hướng nặng hơn vào ban đêm, điểm khác biệt quan trọng giúp phân biệt với đau cơ xương thông thường.

6 dấu hiệu cảnh báo sớm ung thư phổi ngoài ho và khó thở

Đau vai chỉ là một trong số các biểu hiện bất điển hình của ung thư phổi. Trên thực tế, có nhiều triệu chứng khác, nếu được nhận diện sớm, có thể giúp chẩn đoán bệnh trước khi quá muộn:

1. Sưng mặt, cổ hoặc phần thân trên

Khối u ở phổi có thể chèn ép tĩnh mạch chủ trên – mạch máu lớn đưa máu về tim – gây ra Hội chứng tĩnh mạch chủ trên (SVCS). Kết quả là mặt, cổ và cánh tay sưng bất thường, kèm theo cảm giác tức ngực.

2. Ho kéo dài, ho ra máu

Không phải lúc nào ho cũng là cảm cúm. Ho dai dẳng, nhất là ho khan không lý do, có thể là dấu hiệu của ung thư phổi. Khi khối u xâm nhập các mạch máu nhỏ, bệnh nhân còn có thể ho ra máu hoặc đờm màu gỉ sắt.

3. Mệt mỏi, sụt cân, chán ăn

Tế bào ung thư tiêu thụ dinh dưỡng rất mạnh, khiến cơ thể suy yếu nhanh. Tình trạng này dễ bị bỏ qua vì dễ nhầm với stress hoặc suy nhược thông thường.

4. Ngón tay dùi trống

Theo Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Anh (Cancer Research UK), có tới 35% bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ xuất hiện ngón tay dùi trống – tình trạng đầu ngón tay phình ra như đầu dùi, do thiếu oxy mạn tính.

5. Khàn giọng

Khối u phát triển có thể chèn ép dây thần kinh thanh quản quặt ngược, khiến giọng nói thay đổi – trở nên khàn, mỏng và the thé.

6. Khuôn mặt trăng tròn

Ung thư phổi đôi khi gây ra rối loạn nội tiết gọi là hội chứng Cushing, dẫn đến mặt tròn như trăng, do tăng cortisol máu bất thường.

Một số biểu hiện ít gặp nhưng đáng lưu ý khác của ung thư phổi gồm: Sụp mí mắt (Hội chứng Horner); Khát nước dữ dội do tăng canxi máu; Đau lưng hoặc tê cánh tay do di căn xương.

Tầm soát sớm - Vũ khí mạnh nhất chống lại ung thư phổi

Ung thư phổi là nguyên nhân tử vong hàng đầu do ung thư trên toàn cầu. Theo dữ liệu từ WHO và GLOBOCAN 2024, mỗi năm có hơn 2,2 triệu ca mới và gần 1,8 triệu ca tử vong vì căn bệnh này. Điều đáng lo ngại là phần lớn các trường hợp được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn và tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ còn khoảng 20%.

Hút thuốc lá vẫn là yếu tố nguy cơ chính. Người hút thuốc có khả năng mắc ung thư phổi cao gấp 20 lần so với người không hút, theo CDC Hoa Kỳ. Cụ thể, nếu bạn bắt đầu hút thuốc từ năm 20 tuổi, hút 20 điếu mỗi ngày trong suốt 20 năm, nguy cơ mắc bệnh là cực kỳ cao. Ngoài ra, các yếu tố như ô nhiễm không khí, khói bếp, hít phải amiăng, bụi silic, hay phơi nhiễm nghề nghiệp cũng làm tăng đáng kể tỷ lệ mắc.

Chụp CT liều thấp (Low-dose CT) là phương pháp tầm soát được chứng minh hiệu quả nhất hiện nay, giúp phát hiện tổn thương nhỏ chỉ vài mm – khi bệnh vẫn còn trong giai đoạn sớm và có thể can thiệp triệt để.

Các tổ chức y tế quốc tế, trong đó có Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, khuyến cáo tầm soát định kỳ hàng năm cho những người trên 50 tuổi có tiền sử hút thuốc lâu dài, hoặc người có nguy cơ phơi nhiễm cao, ngay cả khi không có triệu chứng.

Lời kết

Không phải lúc nào đau vai cũng là một vấn đề về cơ xương khớp. Trong một số trường hợp, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo âm thầm của ung thư phổi. Việc nhận biết các biểu hiện không điển hình như đau vai, khàn giọng, ngón tay dùi trống, hay sưng mặt… có thể giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời – yếu tố sống còn trong cuộc chiến với căn bệnh này.

Chủ động tầm soát và cảnh giác với những thay đổi bất thường của cơ thể chính là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sự sống.

Diệu Đan