Dẫn đệ tử vào phòng tối rồi làm 1 việc, hòa thượng đánh bay nghi ngờ của học trò
Chỉ với một ngọn nến, vị hòa thượng già đã cho chú tiểu một lời giải thích rõ ràng về thắc mắc luôn tồn tại trong đầu chú bấy lâu.
1
Một chú tiểu hỏi vị hòa thượng già: "Người vẫn nói đến thế giới cực lạc nhưng con không nhìn thấy, làm sao có thể tin được là thế giới cực lạc đó có tồn tại hay không?"
Hòa thượng già liền dẫn đệ tử vào một căn phòng tối đen như mực và nói: "Trên tường có một cái búa."
Chú tiểu vô cùng ngạc nhiên và cảm thấy ý của sư phụ thật khó hiểu. Ngay cả đưa cả bàn tay ra trước mặt cũng không nhìn thấy được 5 ngón, làm sao có thể nhìn thấy thứ gì đó trên tường.
Chú ta đành nói với sư phụ rằng mình không nhìn thấy gì cả.
Hòa thượng già lúc này mới thắp một cây nến lên, và ở góc tường đúng là có một cái búa. Ông nói: "Thứ con không nhìn thấy không có nghĩa là không tồn tại, có phải thế không?"
Đến lúc này, chú tiểu mới thốt lên kinh ngạc, thắc mắc của chú bấy lâu nay cuối cùng đã được giải đáp.
2
Một thanh niên đến thỉnh giáo một vị thiền sư: "Đại sư, có người nói con là thiên tài, lại có người mắng con là ngu ngốc, vậy theo đại sư con là người thế nào ạ?"
"Con tự thấy mình là người thế nào?" – vị thiền sư hỏi lại.
Chàng trai trẻ mặt nghệt ra.
Thiền sư tiếp tục nói: "Ví dụ thế này nhé, một cân gạo, nếu đưa cho bà nội trợ thì sẽ được vài bát cơm; nếu đưa vào tiệm bánh thì sẽ làm ra bánh nướng và nếu đưa cho người bán rượu thì số gạo đó sẽ được nấu thành rượu. Tương tự như vậy, con vẫn là con thôi, tiền đồ của con ra sao đều do cách con tự nhìn nhận đánh giá bản thân mình."
Nghe đến đây, thanh niên trẻ mới bừng tỉnh ngộ.
3
Một võ sĩ nắm trong tay một con cá nhỏ và đi đến phòng của một vị cao tăng. Gặp cao tăng, anh ta nói: "Chúng ta đánh cược một ván đi, thiền sư nói xem con cá trong tay tôi còn sống hay đã chết?"
Vị cao tăng biết rằng, nếu ông nói con cá đã chết, vị võ sư kia nhất định sẽ nới lỏng tay, còn nếu như ông nói con cá kia còn sống, nó nhất định sẽ bị bóp chết.
Nghĩ vậy, cao tăng nói: "Con cá trong tay anh chết rồi."
Võ sĩ lập tức nới lỏng tay và phá lên cười: "Thiền sư, ngài thua rồi nhé, ngài xem, con cá vẫn sống đây này."
Vị cao tăng chỉ mỉm cười nói: "Vâng, tôi thua rồi."
Thua là thật nhưng đó là sự chấp nhận của vị cao tăng. Ông chấp nhận phần thua về mình để cứu mạng một con cá đang "nằm trên thớt".
4
Một người nọ lên chùa cầu khấn, sau khi lẩm bẩm khấn vái, anh ta phát hiện ra người bên cạnh cũng đang lẩm nhẩm trong miệng, đáng chú ý là nhìn người đó giống y hệt bức tượng trước mặt họ.
Người này cảm thấy khó hiểu lắm, liền quay sang hỏi nhỏ: "Ngài là phật phải không?"
Người kia đáp: "Đúng thế."
Đối phương càng kinh ngạc hơn, lại hỏi: "Vậy sao ngài lại phải cầu khấn làm gì?"
Người kia đáp: "Bởi vì ta biết rằng, cầu khấn, nhờ vả hay xin xỏ người khác không bằng tự cầu cứu chính bản thân mình. Chỉ có bản thân mình mới thực sự giúp được mình mà thôi, không nên trông đợi vào người khác."
5
Một võ sĩ nọ hỏi thiền sư Hakuin Ekaku: "Thiên đường và địa ngục có gì khác nhau?"
Thiền sư hỏi lại: "Anh là ai?"
Võ sĩ đáp: "Tôi là một võ sĩ."
Thiền sư nghe xong cười nói: "Một kẻ lỗ mãng như anh không xứng để hỏi chuyện ta."
Võ sĩ nghe vậy vô cùng tức tối, anh ta liền rút kiếm và xông về phía đại sư: "Hãy xem ta giết ngươi!"
Thanh kiếm chuẩn bị phang xuống đầu đại sư Hakuin Ekaku nhưng ông vẫn không hoang mang mà nhẹ nhàng nói: "Đây chính là địa ngục."
Võ sĩ kinh ngạc, vội vã dừng tay, sau đó dường như ngộ ra, anh ta liền buông tay, đánh rơi thanh kiếm rồi cúi đầu, chắp tay trước thiền sư: "Đa tạ sư phụ đã chỉ giáo, xin ngài hãy bỏ qua cho sự thô lỗ vừa rồi của tôi."
Thiền sư mỉm cười: "Đây chính là thiên đường."
Trong mỗi con người đều tồn tại hai mặt thiện và ác, tốt và xấu. Sự nóng giận mất kiểm soát sẽ đẩy con người đến địa ngục còn khi mang trong mình thiện niệm, trở về với bản tính chi sơ, cánh cửa thiên đường sẽ được mở ra.
Chỉ bằng một ví dụ rất nhỏ, thiền sư Hakuin Ekaku chỉ ra cho chúng ta thấy, con người chỉ khác nhau ở một niệm (suy nghĩ). Vì một niệm mà lên thiên đường, nhưng cũng chỉ vì một niệm mà rơi vào địa ngục…