Covid-19 kéo dài dai dẳng, một quốc gia cạn sạch tiền để nhập khẩu hàng hoá

Sau khi trích nguồn dự trữ để trả khoản nợ 1 tỷ USD vào tháng 7, chính phủ nước này hiện chỉ còn đủ số USD để chi trả cho số hàng nhập khẩu trong chưa đầy 2 tháng. Quốc gia Nam Á đã mua bột mì, được và sữa từ nước ngoài. Khi đồng rupee Sri Lanka đã giảm 7,3% giá trị trong năm nay, giá trị hàng nhập khẩu đã tăng vọt gây lạm phát và làm dấy lên mối lo ngại về việc người dân hoảng loạn mua, tích trữ đồ.

Nivedita Sunil - nhà phân tích cấp cao về thị trường mới nổi tại Lombard Odier, cho biết: "Đối với các nhà đầu tư, câu hỏi đặt ra là khi nào chứ không phải nếu họ cạn kiệt dự trữ ngoại hối. Nếu bạn thấy có nơi nào đang giao dịch trái phiếu, họ đang muốn nói rằng không có kỳ vọng trong dài hạn nữa."

Giới chức Sri Lanka khẳng định sẽ hoàn trả 1,5 tỷ USD trái phiếu nước ngoài đến hạn vào tháng 1 và tháng 7. Song, chỉ số của Bloomberg theo dõi xác suất vỡ nợ trong 1 năm đối với quốc gia này đã tăng lên gần 20 điểm phần trăm - mức cao nhất ở châu Á là 28%.

Bộ Trưởng Tài chính Basil Rajapaksa hôm 7/9 cho biết, nguồn thu của chính phủ đang cách rất xa so với mục tiêu, do những biện pháp kiểm soát đại dịch đã ảnh hưởng đến nền kinh tế. Khi khắp hòn đảo chứng kiến làn sóng dịch bệnh thứ 3, chính quyền đã thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ứng phó, từ ban bố tình trạng khẩn cấp cho đến thu hàng hoá của kho dự trữ gạo và nhà máy tư nhân.

Hôm thứ Tư, giới chức nước này đã thu giữ hàng hóa ở kho dự trữ gạo từ các nhà máy ở quận Polonnaruwa để phân bổ theo hệ thống kiểm soát giá của chính phủ. Ngày hôm sau, chính phủ đã đưa ra yêu cầu thanh toán tín dụng thư bằng 100% tiền mặt đối với 693 mặt hàng nhập khẩu, gồm sôcôla, các sản phẩm từ sữa, rượu vang, mỹ phẩm, quần áo và hàng điện tử. Đồng thời, các ngân hàng bị cấm cấp tín dụng cho người mua để đáp ứng yêu cầu về tiền mặt.

Các quy định mới được đưa ra song song với các biện pháp kiểm soát vốn áp dụng hồi đầu năm, nhằm hạn chế ngoại tệ "chảy" ra ngoài. Để tăng dự trữ, chính phủ yêu cầu các ngân hàng và nhà đầu tư tổ chức đề xuất thực hiện các khoản vay ngoại tệ có kỳ hạn trước ngày 22/9, với bội số là 50 triệu USD.

Theo Ek Pon Tay - giám đốc danh mục đầu tư cấp cao của BNP Paribas Asset Management tại Singapore, giao dịch hoán đổi với Trung Quốc và 1 giao dịch khác với Bangladesh, cùng nguồn vốn từ IMF cung cấp vào tháng 8 sẽ giúp Sri Lanka đáp ứng được sự thiếu hụt USD ít nhất là đến cuối năm và cho phép họ thanh toán số trái phiếu đến hạn vào tháng 1.

Không có du lịch, Sri Lanka cũng mất "nguồn thu" USD.

Tuy nhiên, ông nhận định, về trung hạn, khi giá năng lượng ổn định và tác động của đại dịch sẽ đặt ra thách thức đối với việc bổ sung và dự trữ ngoại hối.

Fitch Solutions tính toán, Sri Lanka có tổng cộng 3,6 tỷ USD trái phiếu nước ngoài sẽ đáo hạn vào năm 2022.

Trong bối cảnh dự trữ ngoại hối cạn kiệt và lạm phát ở mức 6% - cao nhất trong phạm vi mục tiêu của NHTW, các nhà đầu tư dự đoán Sri Lanka sẽ sớm nâng lãi suất. Hôm 19/8, NHTW đã nâng lãi suất lần đầu tiên kể từ cuối năm 2018, giúp trái phiếu USD của Sri Lanka xóa bỏ mức giảm hàng tháng và tăng 2,9% trong tháng 8. Tuy nhiên, bước đi này có thể là không đủ.

Fitch Solutions dự báo NHTW Sri Lanka sẽ tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản trong năm nay, nhưng điều đó sẽ không giải quyết được những thách thức về cơ cấu khi các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu đồng USD.

Sunil tại Lombard Odier cho rằng, chính phủ nước này cần một giải pháp lâu dài hơn. "Theo quan điểm của chúng tôi, điều tích cực không thể diễn ra nếu không có chương trình của IMF."

Tham khảo Bloomberg

Vu Lam