Chuyên gia: Pin xe điện hoạt động hiệu quả nhất trong 5 đến 7 năm

Chia sẻ tại hội thảo "Phát triển bền vững 2025: Động lực cho Kỷ nguyên bền vững" do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức mới đây, ông Tạ Đức Bình, Chuyên gia, Viện Chiến lược chính sách Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, các tấm pin của các phương tiện xe điện chỉ hoạt động hiệu quả nhất trong khoảng từ 5 đến 7 năm, tương tự như hệ thống pin của xe điện.

"Theo các nghiên cứu, các tấm pin này chỉ đạt hiệu suất tối ưu trong giai đoạn 5–7 năm đầu. Khi công suất của pin giảm xuống còn khoảng 70%, chúng không còn đáp ứng được nhu cầu di chuyển và yêu cầu về công suất nữa", ông nói.

Vì vậy theo chuyên gia, nếu không có định hướng rõ ràng hơn trong lĩnh vực phát triển xanh và kinh tế tuần hoàn, điều này sẽ tạo ra áp lực rất lớn đối với phát triển kinh tế: các tấm pin sau khi thất thoát khoảng 30–40% công suất sẽ đi đâu?

Đây chính là câu chuyện của kinh tế tuần hoàn, khi các tấm pin này trở thành nguồn nguyên liệu rất quan trọng cho phát triển năng lượng tái tạo. Ông cho biết, năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng không ổn định và cần có hệ thống lưu trữ. Những tấm pin sau 5–7 năm sử dụng, dù đã hao hụt, vẫn còn khoảng 70% công suất và có thể được đưa vào quá trình tái sử dụng làm hệ thống lưu trữ cho năng lượng tái tạo.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, việc tái sử dụng pin xe điện chính là một đòn bẩy giúp hệ thống năng lượng tái tạo được đầu tư mạnh mẽ và hiệu quả hơn, khi có các hệ thống lưu trữ đủ lớn. Sau một thời gian sử dụng trong vai trò lưu trữ, các tấm pin này tiếp tục suy giảm năng lượng, và cuối cùng trong vòng đời của mình, chúng cần phải được tái chế.

Theo chuyên gia, đó là lý do vì sao Liên minh châu Âu vừa ban hành quy định Battery Passport. Theo đó, đến năm 2030, tất cả các tấm pin sử dụng cho xe điện tại châu Âu phải có khoảng 30% nguyên liệu được sản xuất từ nguồn nguyên liệu tái chế.

"Đây là cơ hội cho Việt Nam tham gia vào chuỗi thiết kế tái chế những tấm pin ở trong nước. Đây là cách tham gia quá trình phát triển xanh và có những lợi thế nhất định. Vì lĩnh vực này trên thế giới cũng mới bắt đầu, chúng ta chưa tụt hậu so với phần còn lại mà có thể đầu tư, nghiên cứu, xây dựng tư vấn mô hình kinh tế tuần hoàn", ông Bình nhấn mạnh.

Ông Bình chia sẻ thêm, theo báo cáo của Standard Chartered Bank và một số đối tác, các nền kinh tế xanh ở Đông Nam Á hiện vẫn mắc kẹt trong vòng lặp phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Nguyên nhân cốt lõi là sự thiếu phối hợp liên ngành.

Cụ thể, trong một nền kinh tế xanh, các lĩnh vực như năng lượng, giao thông, nông nghiệp, công nghiệp không thể vận hành tách rời mà phải gắn kết với nhau thông qua vốn, đầu tư, công nghệ và chính sách. Nếu lưới điện yếu, không đủ điều kiện thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo, nền kinh tế vẫn phải phụ thuộc vào điện than, phát thải cao và chi phí năng lượng lớn.

"Điều này trực tiếp cản trở quá trình chuyển dịch giao thông xanh. Khi nguồn điện chưa đủ sạch và hạ tầng chuyển đổi chưa đồng bộ, việc thúc đẩy sử dụng xe điện sẽ gặp nhiều khó khăn. Thậm chí, nếu năng lượng tái tạo không theo kịp tốc độ phát triển giao thông, xe điện chỉ khiến phát thải chuyển từ ống xả sang nhà máy điện, không tạo ra lợi ích tổng thể cho nền kinh tế", ông nói.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, công nghệ được xem là chìa khóa giúp tháo gỡ nút thắt này. Thông qua các công cụ đo lường, giám sát và hậu kiểm dựa trên dữ liệu thực tế, công nghệ giúp nhận diện điểm nghẽn trong thực thi, từ đó hỗ trợ xây dựng và điều chỉnh chính sách hiệu quả, thu hẹp khoảng cách giữa chủ trương và hành động.

Phan Trang