Chuyên gia nói tài xế phụ có lỗi trong vụ xe tự lái Uber gây tai nạn chết người

Hôm chủ nhật vừa rồi, một người đi bộ đã bị xe tự lái của Uber đâm dẫn tới tử vong. Theo video mới được cảnh sát công bố, chiếc SUV của Uber đã băng qua ít nhất một đoạn rẽ trước khi đâm phải nạn nhân.

Các chuyên gia phân tích tai nạn, những người soi xét kỹ từng tình tiết trong video, nói rằng trong trường hợp này nếu cầm lái con người sẽ có phản ứng nhanh hơn, có khả năng giữ lại được mạng sống cho nạn nhân Elaine Herzberg, 49 tuổi. Các chuyên gia khác thì cho rằng các cảm biến trên xe Uber phải phát hiện ra nạn nhân khi cô ta dắt xe qua đường vào lúc 10 giờ đêm, bất chấp việc trời tối đen.

Cái chết của Herzberg là thuốc thử hạng nặng cho ngành công nghiệp xe tự lái đang phát triển mạnh mẽ. Hầu như tất cả mọi người đều tin rằng xe tự lái sẽ giảm thiểu tai nạn giao thông do không bị phân tâm trong khi lái xe như con người. Trung bình các lái xe tại Mỹ cứ đi 86 triệu dặm lại làm chết một người trong khi tính từ lúc xuất hiện tới nay xe tự lái chỉ đi được khoảng 15 tới 20 triệu dặm tại Mỹ.

Zachary Moore, kỹ sư pháp y cao cấp tại Tập đoàn Quốc tế Wexco, người dựng lại hiện trường tai nạn xe và các tai nạn khác trong hơn một thập kỷ qua, đã phân tích video và kết luận rằng một tài xế bình thường trên đường nhựa khô sẽ nhận ra, phản ứng và đạp phanh kịp thời để dừng khoảng 2,4 mét trước khi va chạm với Herzberg.

Các chuyên gia khác lại đặt ra câu hỏi về công nghệ mà Uber sử dụng. "Công nghệ LiDAR, radar trên chiếc SUV của Uber đáng lẽ phải phát hiện ra nạn nhân và phân loại cô ấy là một thứ khác ngoài những vật thể cố định", Bryant Walker Smith, giáo sư luật tại Đại học Nam Carolinam người nghiên cứu về xe tự lái, chia sẻ trong một email.

Smith cho biết đoạn video không giải thích toàn bộ vụ tai nạn nhưng là ví dụ rõ ràng cho thấy thất bại của hệ thống tự lái và sự thiếu cẩn trọng của lái xe phụ cũng như của nạn nhân.

Đoạn video cho thấy chiếc xe đang đi khoảng 4 giây trước khi đâm phải Herberg ở phía trước, rìa phải của xe. Khi xuất hiện, nạn nhân đã bước một vài bước ở tốc độ đi bộ bình thường bên ngoài vạch kẻ dành cho người đi bộ và không hề nhìn thấy chiếc SUV. Cảnh sát cho biết chiếc xe đã không giảm tốc hoặc đánh lái. Nạn nhân tử vong ngay sau khi tới bệnh viện.

"Uber cần giải thích chuyện gì đã xảy ra", Mike Ramsey, chuyên gia phân tích của Gartner Inc. người tập trung vào công nghệ tự lái, chia sẻ. "Chỉ có hai khả năng: Các cảm biến của xe không phát hiện ra nạn nhân hoặc phần mềm tự lái thấy rằng cô ấy không phải là thứ khiến nó phải dừng lại".

Hệ thống tự lái của Uber bao gồm radar, camera và LiDAR, sử dụng tia laser để phát hiện vật thể. Hệ thống này được thiết kế để cung cấp góc nhìn ảo 360 độ về môi trường xunh quanh xe. Ramsey nói rằng thật kỳ lại khi chiếc xe không hề có phản ứng gì bởi những hệ thống như LiDAR sử dụng trên xe Uber có thể phát hiện các vật thể trong phạm vi 100 mét và hoạt động tốt hơn vào ban đêm.

"Chắc chắn mọi người đều cảm thấy đau lòng khi xem video này. Tâm trí của chúng tôi vẫn đang hướng về những người thân của Elaine. Những chiếc xe của chúng tôi vẫn đang ngừng hoạt động và chúng tôi đang hỗ trợ chính quyền địa phương, tiểu bang và liên bang theo bất kỳ phương thức nào mà có thể thực hiện", Uber nói. Công ty này đang hợp tác với các cơ quan điều tra và từ chối bình luận thêm về vụ việc.

Đèn của chiếc SUV chiếu vào Herzberg trong ít nhất hai giây trước khi va chạm xảy ra.

"Thời gian này tương đương phản ứng trung bình của một lái xe thông thường. Điều này có nghĩa là nếu video phản ánh chính xác tầm nhìn, một lái xe luôn cảnh giác có thể, ít nhất, cố đạp phanh hoặc đánh lái", Smith nói.

Những nhận định của các chuyên gia trái ngược với tuyên bố của Sylvia Moir, cảnh sát trưởng thành phố Tempe, nơi tai nạn xảy ra. Sau khi xem video, Moir nói với truyền thông rằng nạn nhân đột ngột từ bóng tôi bước ra phía đầu xe và vụ tai nạn dường như không thể tránh khỏi.

"Rất khó để tránh va chạm trong trường hợp này dù là xe tự lái hay xe thông thường do con người điều khiển", Sylvia Moir nói.

Trong khi đó, Moore cho rằng camera gắn phía trước xe thường không quay rõ rằng những gì lái xe có thể thấy. Trong video nạn nhân bước ra từ bóng tối nhưng thực tế lái xe có thể nhìn thấy nạn nhân rõ ràng hơn nếu chú ý quan sát.

"Video khiến mọi thứ trong luồng sáng trở nên sáng hơn và mọi thứ ngoài luồng sáng đã tối còn trở nên tối hơn", Sean Alexander, chuyên gia của Crash Analysis & Reconstruction LLC, tỏ ra đồng tình tới Moore.

Alexander cũng đồng ý với phân tích của Moore rằng một lái xe thông thường có thể tránh đâm vào Herzberg. "Trong thời gian chiếc xe phanh lại, người đi bộ sẽ có thêm thời gian và có thể rời khỏi đường, tránh va chạm mà không cần chiếc xe phải dừng hẳn", Alexander nói.

Hôm thứ Ba, cảnh sát Tempe tuyên bố rằng chưa quy trách nhiệm cho bất cứ bên nào và khi cuộc điều tra được hoàn tất quyết định buộc tội sẽ được dành cho các công tố viên quận.

Video cảnh sát công bố cũng bao gồm cảnh quay bên trong buồng lái nơi lái xe phụ của Uber ngồi theo dõi các hoạt động của chiếc xe tự lái. Trong khoảng 13 giây ấy, lái xe đã nhìn xuống bảng điều khiển, không quan sát đường tới 10 giây. Lái xe ngước nhìn lên khoảng một giây trước khi video kết thúc và thở nhanh khi thấy va chạm xảy ra.

"Ngay cả khi lái xe phụ chú ý quan sát, họ cũng có thể lâm vào tình trạng lúng túng khi phải dự đoán xem hệ thống tự lái có xử lý được tình huống hay không", Ramsey nói. "Lái xe không biết nên can thiệp khi nào".

Ryan Calo, giáo sư luật tại Đại học Washington, người chuyên nghiên cứu về robot và trí tuệ nhân tạo, cho rằng còn quá sớm để kết luận lý do tại sao chiếc xe đâm vào nạn nhân. Ông cũng nhận định rằng video không thấy tai nạn là điều không thể tránh khỏi.

"Đoạn video không thể giúp Uber thoát tội", Calo nói.

Các nhà điều tra không tập trung vào việc người phụ nữ đột ngột bước ra từ bóng tối như video miêu tả. Thay vào đó, họ sẽ tìm hiểu xem hệ thống cảm biến phức tạp của chiếc xe hoạt động như thế nào và phân tích dữ liệu ra sao.

"Ngay cả khi các camera không nhận ra nạn nhân đúng lúc thì tại sao hệ thống LiDAR cũng không nhìn thấy cô ấy và tại sao phần mềm không dự đoán rằng cô ấy sẽ tiếp tục đi theo hướng mà cô ta đang đi?", Calo nói.

Hiện video đang được phân tích thêm bởi các chuyên gia tại Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia (NTSB).

Deborah Hersman, chủ tịch Hội đồng An toàn Quốc gia, cho rằng điều quan trọng là không nên phân tích video mà không bổ sung các dữ liệu khác như cách hệ thống tự lái hoạt động và điều kiện thực tế trên đường.

"Xem một vài giây video khiến chúng ta đặt ra nhiều câu hỏi hơn là có câu trả lời", Hersman, người cũng từng là chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia (NTSB), chia sẻ. "Chúng ta biết rất ít thông tin về hiệu suất của công nghệ tự lái và nó cần được phát triển một cách minh bạch và chia sẻ rộng rãi để mọi người có thể rút kinh nghiệm từ vụ tai nạn thương tâm này".

Uber tuyên bố rằng họ đã ngừng thử nghiệm xe tự lái trên phố công cộng tại Pittsburgh, San Francisco, Toronto và những khu vực khác. Ở Boston, startup xe tự lái NuTonomy cũng đã ngừng thử nghiệm xe tự lái theo yêu cầu của chính quyền sau tai nạn ở Arizona.

Thu Anh