Chuyện gì đây: Giày Hoka từng được giới trẻ săn lùng nay bị gắn mác ‘ông chú 40 tuổi’; iPhone 17 cũng không thoát kiếp ‘phụ kiện trung niên’ - VÌ SAO?
Hoka, On Running, iPhone…, những thương hiệu từng là biểu tượng của giới trẻ giờ bị gắn nhãn “ông chú trung niên thích trẻ hóa”, khiến doanh số chững lại và hình ảnh thương hiệu lung lay.
Từ bức ảnh gây bão đến một cụm từ đang đổi nghĩa
Một bức ảnh tưởng chừng bình thường lại gây "sóng gió" trên mạng xã hội Hàn Quốc những ngày gần đây: người đàn ông ngoài 40 tuổi đội mũ Supreme, mặc áo phông in logo lớn, quần short rách ngang đùi, tất Nike kéo cao, giày sneaker khỏe khoắn, tay cầm túi tái sử dụng Nike và chiếc iPhone 17 màu cam.
Chỉ trong thời gian ngắn, hình ảnh này được chia sẻ chóng mặt và trở thành tâm điểm tranh luận. Cư dân mạng gắn cho phong cách ấy cái tên "trẻ đầu tuổi 40", ám chỉ những người trung niên cố gắng bắt chước gu ăn mặc và lối sống của lớp trẻ đôi mươi.
Điều đáng nói, cụm từ này từng mang nghĩa tích cực. Năm 2015, chuyên gia tư vấn xu hướng Kim Yong-sub lần đầu sử dụng nó để khen ngợi thế hệ X: những người bước qua tuổi 40 nhưng vẫn giữ tinh thần thử thách, dám mơ ước cho bản thân thay vì chỉ gánh vác trách nhiệm gia đình. "Thế hệ trước nghĩ tuổi 40 là lúc an phận. Nhưng với Gen X, 40 vẫn là tuổi để sống cho chính mình," ông Yong-sub nhấn mạnh.
Thế nhưng, theo thống kê từ nền tảng dữ liệu SomeTrend, trong 104.000 lượt nhắc đến "trẻ đầu tuổi 40" năm qua, có tới 56% mang nghĩa tiêu cực. Từ lời khen ngợi, khái niệm này đang dần biến thành công cụ chế giễu.
Khi thời trang, công nghệ và lối sống đều bị "soi"
Sự chuyển nghĩa của "trẻ đầu tuổi 40" không chỉ là câu chuyện ngôn từ, mà còn ảnh hưởng đến cách xã hội nhìn nhận thời trang, thương hiệu, thậm chí cả hành vi tiêu dùng.
Trên diễn đàn Branded Community của Naver, nhiều đàn ông trung niên lo lắng: "Liệu mua thương hiệu này có bị coi là 'ông chú cố trẻ' không?". Supreme, Nike, New Balance, Hoka… đều từng là nhãn hiệu "chất" trong mắt giới trẻ, nhưng chỉ cần được ưa chuộng bởi lớp trung niên, chúng lập tức bị "mất chất".
Điển hình là Hoka. Khi ngày càng nhiều đàn ông ngoài 40 chọn đi giày Hoka, doanh số hãng bắt đầu chững lại. "Cổ phiếu Hoka và On Running đều giảm tốc khi bị gắn với hình ảnh trung niên," chuyên gia Yu Jung-hyun của Daishin Securities phân tích. Rõ ràng, định kiến xã hội có thể tác động trực tiếp đến thị trường.
Ngay cả iPhone cũng rơi vào vòng xoáy. Từng là biểu tượng công nghệ trẻ trung, iPhone giờ bị chế nhạo là "phụ kiện quốc dân của ông chú 40 thích trẻ hóa". Khảo sát của Gallup Korea cho thấy tỷ lệ người dùng iPhone ở độ tuổi 40 tăng 12 điểm % trong năm qua, trong khi nhóm 18-29 tuổi lại giảm 4 điểm. Sự dịch chuyển này vô tình biến iPhone thành "tín hiệu" của tuổi trung niên, dù thực chất đó chỉ là xu hướng tiêu dùng tự nhiên.
Đáng chú ý, cụm từ "trẻ đầu tuổi 40" còn được mở rộng ra ngoài phạm vi thời trang và phụ kiện. Một biến thể mới là "trẻ đầu tuổi 40 ngọt ngào", dùng để mỉa mai những người đàn ông trung niên cư xử "không đúng mực" với phụ nữ trẻ – quá thân mật, quá chiều chuộng hoặc thiếu tinh tế. Nếu trước đây chỉ dừng ở quần áo, nay khái niệm này đã lan sang cách sống và ứng xử, trở thành nhãn mác định kiến khó gỡ bỏ.
Phản ứng của những người trong cuộc cũng rất khác nhau. Anh Kim Yong-jun, 41 tuổi, kế toán, thẳng thắn: "Vui thôi, vì đó không phải phong cách của tôi. Tôi vốn không thích áo phông in logo to." Trong khi một người khác lại bức xúc: "Một số người nên ăn mặc đúng tuổi. Nhưng chế giễu người khác chỉ vì họ muốn làm mới mình thì hơi cay nghiệt."
Hiện tượng văn hóa hay vòng lặp định kiến?
Nhìn từ góc độ xã hội, "trẻ đầu tuổi 40" phản ánh mâu thuẫn lớn hơn: giữa khát vọng trẻ trung cá nhân và kỳ vọng đồng nhất của cộng đồng. Trong một nền văn hóa coi trọng chuẩn mực, sự khác biệt – kể cả khác biệt theo hướng "giữ mình trẻ" – dễ bị gắn nhãn kỳ quặc.
Đáng lo ngại hơn, theo ông Kim Yong-sub, chính thế hệ 30-40 mới là những người tích cực dùng cụm từ này để chế giễu lẫn nhau. "Nếu vòng lặp này lan rộng và thế hệ trẻ học theo, chúng ta sẽ chứng kiến một thế hệ bị trói chặt trong định kiến, không được quyền trẻ trung nữa," ông cảnh báo.
Câu hỏi đặt ra: người trung niên có được quyền trẻ trung mà không bị phán xét? Khi một outfit cá tính, một chiếc smartphone màu nổi hay một đôi giày sneaker đều có thể biến thành "bằng chứng chống lại bạn", thì xã hội đang đẩy cả một thế hệ vào tình thế khó xử: hoặc phải sống đúng "chuẩn mực tuổi tác", hoặc chấp nhận bị gắn mác "ông chú cố trẻ".
Thực tế, việc một người 40 tuổi chọn mặc quần short rách hay đi giày thể thao không làm họ kém đi trách nhiệm với gia đình hay công việc. Nó chỉ chứng minh rằng tuổi tác không thể giới hạn phong cách và sự lựa chọn cá nhân. Nhưng khi định kiến xã hội vẫn phủ bóng, "trẻ đầu tuổi 40" sẽ tiếp tục là cụm từ giằng co giữa tinh thần tự do và ánh nhìn phán xét.
Từ bức ảnh gây bão mạng đến những con số thống kê về hành vi tiêu dùng, "trẻ đầu tuổi 40" đã trở thành một hiện tượng văn hóa ở Hàn Quốc. Nó vừa cho thấy khát vọng được trẻ trung, được khác biệt của thế hệ trung niên, vừa phơi bày sự khắc nghiệt của những chuẩn mực xã hội.
Có lẽ, điều cần thiết không phải là chế giễu hay chê bai, mà là sự chấp nhận đa dạng: rằng một "ông chú 40 tuổi" vẫn có quyền mặc áo Supreme, đi giày Hoka hay cầm iPhone 17 màu cam, đơn giản chỉ vì đó là phong cách anh ta chọn cho chính mình.
