Chị gái Mark Zuckerberg chia sẻ với bạn trẻ Việt Nam về hành trình 'giả vờ' là đàn ông để tiếp cận Thung lũng Silicon

Bài học khi đặt chân đến Thung lũng Silicon

Ngày 12/5, Randi Zuckerberg - CEO của Zuckerberg Media và Lê Diệp Kiều Trang - Đồng sáng lập Quỹ đầu tư Alabaster (cựu Giám đốc Facebook Việt Nam) đã có buổi nói chuyện trực tuyến với các bạn trẻ Việt Nam về "Vị thế phụ nữ trong tương lai đầu tư của thế giới". Tại đây, hai diễn giả chia sẻ về kinh nghiệm trong đầu tư tài chính, đầu tư khởi nghiệp, cách vượt qua các rào cản giới.

Randi Zuckerberg là nhà đầu tư kiêm cố vấn của nền tảng gọi vốn cộng đồng Republic. Bà Randi là một trong những nữ doanh nhân có ảnh hưởng nhất tại thung lũng Silicon, người đã thực hiện trên 50 thương vụ đầu tư vào các công ty khởi nghiệp tại Mỹ.

Khi được hỏi về việc liên tục được nhắc đến với tên gọi chị gái của ông chủ Facebook, Mark Zuckerberg, bà Randi phát biểu: "Tôi cho rằng đối với phụ nữ, đây là một cuộc chiến liên tục. Những thành tích của phụ nữ thường được nhìn dưới lăng kính của người đàn ông: có thể là bố, anh trai, em trai, hay cả với vợ, chồng… Trong trường hợp của tôi là em trai".

"Tôi nghĩ, đây chắc chắn là điều mà rất nhiều phụ nữ phải đối mặt trong kinh doanh, và họ liên tục phải đấu tranh để được công nhận bởi thành tựu của chính họ, chứ không phải bởi một người đàn ông bên cạnh họ".

Bà Randi chia sẻ, trong quá khứ, việc bị gắn mác là chị gái của Mark Zuckerberg khiến bà cảm thấy rất phiền. "Bây giờ thì tôi coi đấy là một niềm tự hào. Tôi tự hào về những gì em trai tôi đã xây dựng. Tôi tin là kinh nghiệm khi làm việc với em tôi đã truyền cho tôi đam mê chiến đấu hơn".

Sau khi rời Facebook và thành lập Zuckerberg Media, Randi Zuckerberg quyết định trở thành nhà đầu tư và cố vấn cho Republic - một trong những nền tảng gọi vốn cộng đồng của Mỹ. Liên quan đến quyết định này, bà Randi cho hay, bà không biết nhiều về việc đầu tư cho tới khi đặt chân đến Thung lũng Silicon.

"Một số cố vấn đã nói với tôi rằng, tôi không nên chỉ phụ thuộc vào một nguồn tiền từ lương. Tôi cần phải sở hữu cổ phần của công ty, cần phải đầu tư. Một điều khác tôi nhanh chóng học được đó là, chúng ta sẽ có tiếng nói với đồng tiền của mình. Nếu bạn muốn thay đổi thế giới, bạn có thể đầu tư".

"Đó là lý do tôi thích trở thành cố vấn tại Republic, bởi tôi có khả năng tài trợ cho các doanh nhân nữ, hay cả các doanh nhân đầu tư vào sản phẩm bền vững cho môi trường. Tôi cũng thực sự hy vọng nhiều phụ nữ sẽ bắt đầu đầu tư hơn, bởi tôi nhận ra rằng, khi bạn đầu tư vào công ty, bạn sẽ có tiếng nói hơn rất nhiều".

Liên quan đến những trải nghiệm khi bắt đầu làm việc ở Thung lũng Silicon, bà Randi kể: "Ở Hoa Kỳ, Randi thường là tên dành cho con trai, không nhiều phụ nữ có cái tên này. Tôi nghĩ, tôi đã có một lợi thế cạnh tranh khi lần đầu đến Thung lũng Silicon, tôi gửi email đến các đối tác và ngay lập tức được chấp thuận. Họ tưởng tôi là con trai, vì vậy khi họ gặp tôi, họ hỏi: sếp Randi của cô đâu? Lúc ấy tôi nghĩ chuyện đấy rất buồn cười, nhưng nghĩ lại thì cũng rất buồn vì tôi phải ‘giả vờ’ là một người đàn ông để tiến đến Thung lũng Silicon, trong một khoảng thời gian tương đối dài".

Đâu là tiêu chí lớn nhất để đầu tư vào một startup?

Bà Randi cho biết, con người là yếu tố quan trọng nhất. "Tôi từng nghe rất nhiều buổi thuyết trình với nhiều doanh nhân, và họ thường nghĩ tôi sẽ ngạc nhiên bởi PowerPoint và bản thuyết trình hấp dẫn của họ. Nhưng tất cả những gì tôi chú ý là con người. Bởi sau cùng, nếu tôi đầu tư, tôi sẽ phải làm việc với họ trong dài hạn".

"Tôi muốn biết đây có phải người mà khi đại dịch ập đến, họ sẽ bỏ cuộc hay họ sẽ xắn tay áo lên và xoay chuyển tình thế? Ý tưởng thì luôn thay đổi, tôi sẽ chẳng bao giờ đầu tư vào công ty mà 5 năm sau vẫn trông như cũ".

Thêm vào đó, một yếu tố quan trọng khác đó là product-market fit (sản phẩm phù hợp với thị trường). Ngoài công nghệ và startup, một đam mê khác của bà Randi đó là nghệ thuật và sân khấu. Bà từng đầu tư rất nhiều vào các buổi biểu diễn Broadway và sân khấu khắp nơi trên thế giới.

Do vậy, bà luôn chú ý đến cách khán giả, hay khách hàng phản ứng với chương trình sân khấu. "Tôi nghĩ rằng các nhà đầu tư luôn muốn tìm kiếm product-market fit khi đầu tư vào bất cứ ngành nghề nào".

Về những thách thức mà phụ nữ luôn phải đối mặt khi đầu tư, bà Randi cho rằng đó là việc các nhà đầu tư nam giới luôn có một mạng lưới riêng để chia sẻ về các thoả thuận. Họ thường nói chuyện với nhau ở trên sân golf, trong khi phụ nữ phải cố gắng hơn rất nhiều để có được mạng lưới đó.

"Tôi thực sự đã phải học cách chơi golf trong năm vừa qua, mà thú thật tôi cũng không giỏi lắm" (cười).

Tuy nhiên, có hai khoản đầu tư thiên thần thành công nhất là bà Randi từng thực hiện, đều là hai công ty mà không có nhà đầu tư nam nào "thèm ngó tới". Một trong số đó là công ty sản xuất máy hút sữa thông minh dành cho các bà mẹ. "Thường thì họ không mời các quỹ VC nam, hoặc nếu có thì họ sẽ chỉ bảo thị trường quá ngách và nhỏ. Nhưng thực tế thì thị trường này không hề nhỏ".

Một công ty khác đó là công ty có bằng sáng chế cho các tấm thảm với một lớp bảo vệ bên ngoài, để khi giặt bạn có thể tháo ra. Một lần nữa, các nhà đầu tư nam giới lại cười. Họ bảo đấy không phải AI, không phải blockchain… Nhưng khi nghe đến, bà Randi phải thốt lên: "Ý tưởng này thật thông minh".

"Tôi nghĩ phụ nữ có trực giác rất tốt. Nếu bạn đang đối mặt với một vấn đề trong cuộc sống của mình, tôi tin rằng hàng triệu phụ nữ khác trên thế giới cũng đang đối mặt với vấn đề đó. Vì vậy, khi có một doanh nghiệp tạo ra sản phẩm có thể giải quyết được vấn đề này, đó là một thương vụ xứng đáng để đầu tư".

Theo Anh Vũ