Chỉ còn 2 ngày để lập sàn vàng: Kế hoạch ra sao, chuyên gia nói gì?
Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương nghiên cứu, báo cáo đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia trước ngày 20/12. Chuyên gia cho biết, lập sàn vàng là cần thiết, ổn định thị trường...
Lộ trình thành lập sàn vàng
Tại Công điện ngày 17/12, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan tập trung nghiên cứu, đánh giá và đề xuất phương án thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia . Thời hạn để Ngân hàng Nhà nước trình báo cáo cụ thể lên Thường trực Chính phủ là trước ngày 20/12/2025 (một số nội dung liên quan yêu cầu báo cáo chậm nhất trước ngày 22/12).
Việc lập sàn giao dịch được kỳ vọng sẽ giúp quản lý hiệu quả nguồn lực vàng trong dân, giảm tình trạng " vàng hóa " và thu hẹp khoảng cách chênh lệch giá vàng trong nước với giá vàng thế giới.
Giá vàng trong nước đang chênh lệch lớn với thế giới.
Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam nhằm hướng tới xây dựng một thị trường vàng công khai, minh bạch, có tổ chức, từng bước huy động nguồn lực vàng trong dân phục vụ phát triển kinh tế.
Trước hết, mục tiêu cốt lõi là hình thành sàn giao dịch vàng vật chất, đóng vai trò kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu đủ tiêu chuẩn, tạo mặt bằng giá tham chiếu thống nhất, gắn kết chặt chẽ hơn với giá quốc tế, hạn chế tình trạng thị trường phân mảnh. Trên cơ sở đó, sàn giao dịch sẽ từng bước triển khai các sản phẩm vàng tài khoản và phái sinh vàng theo lộ trình thận trọng. Về dài hạn, sàn giao dịch vàng được kỳ vọng trở thành kênh huy động vàng trong dân, giảm tích trữ thụ động, chuyển hóa vàng thành nguồn lực cho đầu tư sản xuất – kinh doanh.
Hoạt động sàn giao dịch vàng tại Việt Nam theo mô hình của NHNN đề xuất
Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, thách thức lập sàn vàng đặt ra không nhỏ. Hoạt động sàn giao dịch vàng cần tuân thủ nguyên tắc thận trọng, có lộ trình phù hợp với điều kiện thực tiễn, trong bối cảnh Việt Nam là quốc gia có quy mô sử dụng vàng lớn. Vàng là tài sản có giá trị cao, đòi hỏi phải có hệ thống kho lưu trữ, an ninh, bảo hiểm nghiêm ngặt, trong khi Việt Nam hiện chưa có hệ thống kho vàng tập trung và trung tâm kiểm định vàng chuyên biệt.
Theo Ngân hàng Nhà nước, về mô hình triển khai với ba phương án: Thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia; cho phép giao dịch vàng trên sở giao dịch hàng hóa; hoặc xây dựng sàn giao dịch vàng trong trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Dù theo phương án nào, mục tiêu chung vẫn là từng bước hình thành trung tâm giao dịch vàng, đồng bộ hạ tầng công nghệ, thanh toán và lưu trữ.
Theo đề xuất, sàn giao dịch vàng sẽ được thí điểm theo ba giai đoạn. Giai đoạn đầu chỉ giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu; giai đoạn hai mở rộng sang vàng miếng; giai đoạn ba bao gồm vàng lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh. Thành viên tham gia sàn và cơ chế lưu ký, kiểm định cũng được mở rộng dần theo từng giai đoạn. Trong thời gian thí điểm, sàn giao dịch vàng trong nước chưa liên thông với các sàn giao dịch vàng quốc tế, nhằm bảo đảm an toàn hệ thống và ổn định thị trường.
Tại một diễn đàn về sàn vàng mới đây, ông Đào Xuân Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước - cho biết Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp với bộ, ngành liên quan, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam và tổ chức quốc tế để nghiên cứu, trình Chính phủ chủ trương thành lập sàn vàng và các công cụ hỗ trợ phát triển thị trường vàng.
Lợi ích 3 bên
Trao đổi với PV Tiền Phong , chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết, việc xây dựng một sàn giao dịch vàng được thiết kế đúng chuẩn không chỉ là vấn đề kỹ thuật thị trường, mà là công cụ quan trọng để tái lập trật tự và kỷ cương cho thị trường vàng.
PGS. TS Ngô Trí Long - chuyên gia kinh tế (ảnh: Dương Triều).
Theo ông Long, sàn giao dịch vàng sẽ tạo ra một mặt bằng giá tham chiếu chung, được niêm yết công khai và gắn chặt hơn với giá vàng quốc tế. Khi đó, tình trạng “mỗi nơi một bảng giá”, mạnh ai nấy định giá, sẽ chấm dứt. Giá vàng trong nước sẽ minh bạch hơn, phản ánh đúng cung - cầu thay vì bị chi phối bởi các nhóm lợi ích hoặc tâm lý đầu cơ.
Cũng tại diễn đàn về sàn giao dịch vàng mới đây, ông Đinh Nho Bảng - Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho rằng, việc thành lập, quản lý và vận hành sàn giao dịch vàng hiệu quả sẽ mang lại lợi ích cho người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp và nền kinh tế.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy các quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu vàng nữ trang trên thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ... đều vận hành sàn giao dịch vàng hiệu quả. Nhờ sàn giao dịch vàng, các nước này đảm bảo được nguồn cung vàng nguyên liệu cho sản xuất nữ trang xuất khẩu, tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động, mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn, đóng góp cho tăng trưởng kinh tế.
