Chỉ 14 ngày nữa sẽ xóa thuế khoán: Chuyên gia Thuế khuyến cáo hộ kinh doanh phải rà soát ngay doanh thu theo hướng dẫn sau

Chia sẻ tại Tọa đàm "Tháo gỡ vướng mắc chuyển đổi thuế khoán sang kê khai" dành cho hộ kinh doanh của TheLEADER tổ chức mới đây, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội tư vấn Thuế Việt Nam cho biết, chỉ còn hai tuần nữa là bước sang cơ chế tính thuế mới. Vẫn còn nhiều việc mà cơ quan thuế phải hướng dẫn và thông báo, đồng thời hộ kinh doanh cũng cần chủ động chuẩn bị.

Theo bà, đầu tiên, hộ kinh doanh cần chủ động rà soát doanh thu thực tế năm 2025 để xác định mình thuộc diện dưới hay trên 500 triệu. Đây là mốc quan trọng nhất. Mốc quan trọng tiếp theo là doanh thu dưới ba tỷ hay trên 3 tỷ. Hai mốc này quyết định nhóm hộ và chế độ thuế sẽ áp dụng trong năm 2026.

Nếu doanh thu dưới 500 triệu thì cơ quan thuế sẽ thông báo rằng hộ tạm thời không phải kê khai thuế theo quý, không phải sử dụng hóa đơn, không phải ghi sổ sách kế toán và cũng không phải nộp thuế giá trị gia tăng hoặc thuế thu nhập cá nhân trong năm 2026. Trường hợp cuối năm doanh thu vượt ngưỡng 500 triệu thì hộ sẽ khai doanh thu thực tế và nộp số thuế phát sinh vào ngày 31/1/2027.

"Đây là quyền kê khai doanh thu thực tế của hộ nên gần như chắc chắn không phát sinh tiền chậm nộp hoặc xử phạt", bà Hải cho biết.

Với những hộ kinh doanh có khả năng vượt ngưỡng trong năm 2026, vị chuyên gia cho biết sẽ có hai kịch bản. Kịch bản thứ nhất là đến ngày 31/1/2027 mới phải kê khai. Kịch bản thứ hai là trường hợp vượt ngưỡng ngay trong 6 tháng đầu năm thì thời điểm kê khai sẽ rơi vào ngày 30/6 hoặc 30/72026, tương tự như cách xử lý đối với hộ mới bắt đầu kinh doanh theo dự thảo nghị định.

"Dù theo kịch bản nào thì các hộ dưới mốc 500 triệu tại ngày đầu tiên của năm 2026 đều có thời gian chuẩn bị. Khi vượt ngưỡng, hộ sẽ kê khai dựa trên doanh thu thực tế mà không bị yêu cầu kê khai ngay lập tức hay bị tính tiền chậm nộp từ thời điểm vượt ngưỡng. Trong khoảng 6 tháng đầu năm, hộ có đủ thời gian để tập hợp chứng từ và tổng hợp doanh thu trước khi thực hiện nghĩa vụ khai thuế. Điều này giúp các hộ đang ở diện khoán chuyển sang kê khai yên tâm hơn, cũng như các hộ dưới ngưỡng khi bước vào diện phải nộp thuế cũng không phải lo về xử phạt hay tiền chậm nộp", bà nhấn mạnh.

Với nhóm có doanh thu từ 3 tỷ trở lên, nếu xác định doanh thu thực tế năm 2026 sẽ trên 3 tỷ thì chỉ được lựa chọn duy nhất phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân là doanh thu trừ chi phí. Chuyên gia khuyến nghị hộ kinh doanh cần chuẩn bị ngay từ bây giờ các chứng từ liên quan đến hàng hóa mua vào và các khoản chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh như thuê mặt bằng và thuê nhân công.

"Việc tập hợp đầy đủ chứng từ giúp giảm trừ chi phí sát với thực tế, từ đó số thuế phải nộp phản ánh đúng tình hình kinh doanh", chuyên gia phân tích.

Theo bà Hải, băn khoăn lớn nhất của nhiều hộ kinh doanh trong nhóm này nằm ở việc xác định các khoản chi phí được chấp nhận khi tính thuế. Do chưa hình thành thói quen lấy hóa đơn đầu vào và quản lý, lưu trữ chứng từ chi tiêu một cách bài bản, đây được xem là rủi ro đáng kể khi áp dụng phương pháp tính thuế trên cơ sở doanh thu trừ chi phí.

Trong trường hợp lo ngại về việc không tập hợp được chi phí, dự kiến hộ kinh doanh thuộc nhóm thứ hai (doanh thu trên 500 triệu đến dưới 3 tỷ) vẫn được phép áp dụng phương pháp tỷ lệ trên doanh thu. Đây là phương pháp đơn giản và giống như hiện hành, giúp các hộ có thời gian hình thành thói quen quản lý chứng từ trong giai đoạn chuyển đổi.

Bởi vì khi doanh thu trên 3 tỷ, hộ kinh doanh không còn quyền lựa chọn phương pháp tỷ lệ trên doanh thu nữa. Khi vượt mốc 3 tỷ, hộ bắt buộc phải tính thuế thu nhập cá nhân theo doanh thu trừ chi phí, nghĩa là phải hạch toán và lưu giữ đầy đủ chi phí để phục vụ việc tính thuế.

Do đó, với các hộ hiện có doanh thu dưới 3 tỷ nhưng chưa sẵn sàng về chứng từ đầu vào, bà Hải cho biết có thể tiếp tục áp dụng phương pháp tỷ lệ trên doanh thu. Tuy nhiên, trong năm 2026, khi quy mô kinh doanh tăng dần, hộ nên dần xây dựng thói quen và kỷ luật trong việc lấy hóa đơn và lưu trữ chi phí đầu vào. Điều này giúp khi vượt ngưỡng 3 tỷ và bước sang năm 2027, hộ có thể chuyển lên nhóm thứ ba hoặc nhóm thứ tư, tức nhóm tính thuế theo doanh thu trừ chi phí, một cách thuận lợi.

"Việc hộ thuộc nhóm nào trong năm 2026 sẽ quyết định trực tiếp đến thủ tục thuế và cần được chuẩn bị sớm để vừa tuân thủ đúng quy định vừa tối ưu hóa số thuế phải nộp", bà nhấn mạnh.

Phan Trang

Phan Trang