Nội dung trên Wikipedia không trung lập và miễn phí như bạn tưởng

16/08/2015 16:22 PM | Kinh doanh

Sự xuất sắc của Wikipedia là từ a) nó miễn phí- khẩu hiệu “Bách khoa toàn thư miễn phí, và b) những bản sửa chữa được thực hiện bởi các tình nguyện viên vô tư nhất, bởi vậy nội dung phải trung lập và đáng tin cậy.

Bởi Wikipedia là một nguồn dễ tiếp cận, tuyệt vời và nhanh chóng của thế giới, phần nhiều nó đe dọa đến các công ty, sản phẩm và con người được nói đến trong site, với gần 5 triệu bài báo tiếng Anh và hàng triệu bài báo từ các ngôn ngữ khác.

Vậy, Wikipedia đã trả cho những người viết bài tự do, các hãng PR, các “chuyên gia” Wikipedia để thực hiện các điều chỉnh nội dung như thế nào?

Liệu những người nổi tiếng hay các nhà chính trị có thể bỏ tiền ra để những scandal mà họ bị trói buộc sẽ biến mất, hoặc ít nhất là sẽ giảm bớt trong các mục của Wikipedia. Các doanh nghiệp có bỏ tiền ra để sản phẩm và dịch vụ của họ được mô tả tốt ở trang này?

Công việc chỉnh sửa thực hiện tại Wikipedia được cho là làm việc không có bất kì khoản phí nào. “Việc chỉnh sửa được trả phí phá vỡ các giá trị,” Giám đốc truyền thông tại Wikimedia (Nơi điều hành Wikipedia) nói với the Financial Times hồi đầu năm. “Wikipedia là một cộng đồng hợp tác tình nguyện. Nếu nó được trả tiền thì nó sẽ trở thành một site khác.”

Tuy nhiên, thực tế việc trả tiền cho việc chỉnh sửa trên Wikipedia đã được ghi chép trong nhiều năm - trong năm 2013 bởi International Business Times, ví dụ, thông qua báo cáo mới nhất của The Atlantic về “Thế giới biến đổi của những người đang được trả phí để cố gắng chỉnh sửa Wikipedia.”

Người ta được trả bao nhiêu để sửa chữa các trang Wikipedia của khách hàng hay viết ra chúng? Không có sự thiết lập rõ ràng nào. Các hợp đồng được viết ở các trang như Elance có thể đưa ra một con số mơ hồ “Ít hơn $500” cho việc tạo một trang Wikipedia mới cho một doanh nghiệp. Một người viết bài tự do tên là Mike Wood, người đã dẫn chứng nhiều câu chuyện về việc được trả phí để chỉnh sửa trên trang Wikipedia, nói với The Atlantic rằng khách hàng của anh ta trả $400 đến $1,000 cho một bài báo. Anh ta cũng nói rằng có nhiều người trong số các khách hàng của anh ấy là những nhân vật quan trọng:

“Bạn có thể bật Fox hay CNN ngay lập tức, và trong vòng nửa giờ bạn sẽ thấy một quảng cáo cho công ty hoặc một buổi phỏng vấn với người mà trang của họ là do tôi viết hoặc chỉnh sửa,” anh ấy cho biết. Anh ấy nói anh làm việc với một trong những ngân hàng lớn trên thế giới và nhiều thành viên của nhiều chính quyền.

Một mục của Wikipedia sẽ bị gắn cờ nếu có giọng điệu thiên vị rõ ràng hoặc nó thiếu kiểm chứng và nguồn đáng tin cậy. Bởi vậy không phải là những người biên tập có thể viết bất cứ những gì họ muốn mà không có sự kiểm tra hay cân bằng. Điều khiến dịch vụ của những người viết bài này đáng được trả tiền là khả năng đi qua khó khăn với những nội dung được khách hàng ủng hộ mà không đi quá xa hoặc bị phá vỡ.

Cuối cùng, tác giả của Common Knowledge?: An Ethnography of Wikipedia, nói với Financial Times, “Nếu những chỉnh sửa được trả phí thực sự là lựa chọn thông minh thì nó sẽ không bị phát hiện.”

Theo Minh Trang

Cùng chuyên mục
XEM