Google: Kiếm tìm là số 1, kiếm tiền thì ... 'học trộm'

Goolge là một công cụ tìm kiếm tốt nhất thế giới, điều đó không cần bàn cãi. Dựa vào thuật toán PageRank mà Larry Page và Sergey Brin đã phát triển khi còn là sinh viên Stanford, Google đủ thông minh đề tìm ra những thứ đúng ý người sử dụng.

Page và Brin tin rằng, những trang có nhiều liên kết nhất từ các trang thích hợp sẽ là trang thích hợp nhất. Phải làm sao để khi gõ từ khóa Honda và công cụ tìm kiếm, trang web Honda.com lập tức hiện lên đầu trang, thay vì một trang web vớ vẩn đã lặp lại từ khóa Honda 50 lần ở cuối trang.

Ý tưởng về 1 công cụ tìm kiếm là tuyệt vời. Tuy nhiên, để “hái ra tiền” như ngày hôm nay, Google lại phải học hỏi ý tưởng từ đối thủ của mình.

Tháng 9/1998, Google đi vào hoạt động. Vượt trội so với những công cụ tìm kiếm của HotBot, hay Yahoo lúc bấy giờ.

Vấn đề của Google là thời điểm đó là công cụ tìm kiếm chẳng đem lại được mấy đồng. Doanh thu thực sự của Yahoo đến từ việc giữ chân khách hàng ở lại trang chủ, và banner quảng cáo. Vì vậy các cổng thông tin chỉ tập trung vào xây dựng nội dung trang.

Brin và Page thì cực ghét banner. Hai người coi việc đặt quảng cáo lên trang chủ là thứ “thiên vị nhà quảng cáo và rời xa nhu cầu của người tiêu dùng”. Việc đặt banner và quảng cáo khiến Google trông rất xấu và làm người sử dụng mất tập trung. Banner còn tốn thời gian để load trang, giảm hiệu quả và tốc độ tìm kiếm.

Không tìm ra một giải pháp phù hợp để kiếm tiền khiến các nhà đầu tư vào Google bắt đầu thấy sốt ruột. Cuối năm 1999, Google đã có khoảng 50 nhân viên và bắt đầu nắm bắt được người dùng Internet, nhưng họ đang thiếu đi nhân tố quan trọng: Tiền.

Toán với tiền cái nào tốt hơn?

Chính lúc đó, Page và Brin nhìn ra tiềm năng từ đối thủ GoTo.com, cũng là một hệ thống tìm kiếm đang gặt hái doanh thu với mô hình quảng cáo mới. GoTo.com được thành lập vào tháng 2/1998 bởi Bill Gross, trước Google 7 tháng.

Mục đích của Goto.com cũng giống Google: đưa ra kết quả đúng cho người dùng thay vì đưa họ tới những trang spam. Tuy nhiên, cốt lõi của cả 2 hoàn toàn khác nhau: Google dùng toán, còn GoTo dùng tiền.

Chẳng mất công tự xây dựng, Bill Gross đã mua lại công cụ tìm kiếm của Inktomi và giới thiệu nó là “công cụ tìm kiếm trả tiền”. Rất đơn giản, công ty trả tiền, họ có vị trí đầu tiên trong kết quả tìm kiếm của GoTo.com. Điều này giải quyết các vấn đề spam, bởi các công ty sẵn sàng mua vị trí đề người sử dụng có thể dễ dàng tìm thấy sản phẩm của mình. Nó cũng hiệu quả hơn quảng cáo truyền thống, bởi các nhà sản xuất chi tiền để hướng tới những người sử dụng tìm kiếm sản phẩm của họ từ đầu.

Gross còn đưa ra một cách định giá táo bạo vào thời điểm đó. Các nhà quảng cáo sẽ không phải trả tiền cho số lượt xem, mà chỉ phải trả tiền cho những người thực sự ấn vào quảng cáo (pay per click). Vị trí trên GoTo.com có thể được đấu giá, những từ khóa thông dụng sẽ được trả giá cao, còn những từ khóa ít thông dụng thì chỉ phải trả giá thấp.

Ở góc độ 1 công cụ tìm kiếm, Goto chả là gì so với Google. Nhưng ở góc độ kinh doanh, đó là 1 ý tưởng tuyệt vời.

Google trước đó chỉ quảng cáo theo kiểu truyền thống, khi đưa ra chương trình quảng cáo đầu tiên vào đầu năm 2000. Cách thức này không đem lại mấy hiệu quả. Trong khi đó, Goto.com  nhanh chóng đạt được thỏa thuận với AOL vào năm 2000. Năm 2001, công ty đổi tên thành Overture và tập trung hoàn toàn vào mạng lưới quảng cáo.

Cuối năm 2000, Page và Brin đã gặp Gross tại Hội nghị TED, và Gross đã đưa ra lời đề nghị sáp nhập. Tuy nhiên, những người Google đã thẳng thừng từ chối. 

Hai nhà sáng lập tin rằng Google không cần thỏa thuận với một hệ thống hỗn hợp cả tìm kiếm và quảng cáo. Google hoàn toàn có thể làm một hệ thống tương tự, nhưng tốt hơn.

Cuối năm 2000, Google thiết lập một sản phẩm mới với tên gọi AdWords, cho phép các doanh nghiệp có thể mua quảng cáo bằng văn bản trên kết quả tìm kiếm.

Năm 2002, Google đã cho ra mắt hệ thống pay per click, và hệ thống đấu giá từ khóa của riêng mình, được gọi là AdWords Select. Nó mang tiền về ngay lập tức, và hệ thống AdWords cũ nhanh chóng bị thay thế. Doanh thu tăng vọt, Google có năm lãi đầu tiên.

AOL nhanh chóng từ bỏ Overture để đến với Google. Overture cuối cùng bị bán cho Yahoo vào năm 2003 với giá 1,63 tỉ USD. Google tiếp tục xây dựng AdSense, bán quảng cáo mục tiêu cho các website thứ ba. 19/8/2004, Google lên sàn với giá 27 tỉ USD, và hiện nay thì nó đã đáng giá 300 tỉ USD.

Google đã ăn trộm ý tưởng của Overture? Không hẳn. Theo Gross, Overture không có bằng sáng chế cho ý tưởng của mình. Vì thế Google không ăn trộm. Họ chỉ copy lại. Thật ra về sau Overture cũng có kiện Google về hệ thống AdWords. Tuy nhiên đó là vào năm 2004, khi Google đã quá giàu. Google đã bán cho Yahoo một lượng lớn cổ phiếu để đổi lấy những bằng sáng chế này.

Về phần Gross, ông vẫn cảm thấy thoải mái, thậm chí là hạnh phúc với những gì đã xảy ra. Gross chưa bao giờ nghĩ ý tưởng của mình có thể phát triển thành một công ty khổng lồ đến vậy. "Ý tưởng của Google là ý tưởng để hệ thống thông tin trên toàn thế giới. Ý tưởng của tôi chỉ là làm sao để kiếm ra tiền".