Cách "né" hầu tòa của tỷ phú gian lận thuế 2 tỷ USD: "Tôi mất trí nhớ rồi"

Robert Brockman là người nắm giữ 10 bằng sáng chế và tạo ra một trong những hệ thống phần mềm hàng đầu thế giới cho các đại lý ô tô và tích lũy hàng tỷ USD từ các quỹ tín thác ở nước ngoài.

Vào năm 2018, các đặc vụ liên bang đã đột kích vào nhà của người quản lý ủy thác của Brockman ở Bermuda, ông bị cáo buộc với gần 40 tội danh bao gồm rửa tiền, lừa đảo tài chính và các tội danh khác. Trong đó, tội lớn nhất của ông là trốn thuế trong suốt 20 năm với tổng số tiền lên đến khoảng 2 tỷ USD.

Theo các công tố viên, sau khi vụ việc vỡ lở, ông bắt đầu thu thập bằng chứng cho việc mình bị "sa sút trí tuệ". Và nếu điều này được xác thực, vị tỷ phú có thể được miễn hầu tòa trong vụ gian lận thuế lớn nhất lịch sử nước Mỹ.

Để chứng minh cho mình, ông đã hẹn khám sức khỏe tâm thần và được 4 bác sĩ chẩn đoán bị sa sút trí tuệ. Trong đó, cả 4 bác sĩ này đều có liên hệ với Đại học Y Baylor ở Houston, nơi ông đã quyên góp hơn 25 triệu USD trong vài năm.

Toà án nghi ngờ 

Hiện tại, trong độ tuổi 80 tuổi, Brockman phải đối mặt với một phiên điều trần về năng lực hành vi tại tòa án liên bang ở Houston vào ngày 15/11. Tại đó, tòa sẽ xem xét và xác định liệu ông có thực sự bị mất trí nhớ như lời các luật sư của ông đã biện hộ hay đây chỉ là trò lừa bịp, theo quan điểm của các công tố viên. Phía công tố viên cho rằng ông làm giấy tờ giả về xét nghiệm trí nhớ của mình để che giấu tài sản ở nước ngoài. Brockman đã phủ nhận cáo buộc này.

Tại một phiên điều trần vào tháng 7, công tố viên Christopher Magnani tiết lộ có cả "núi" bằng chứng rất khách quan có thể chứng minh cho luận điểm rằng tỷ phú 80 tuổi đang giả vờ. Ngược lại, một báo cáo do các luật sư của Brockman đệ trình đã đưa ra hình ảnh về xét nghiệm thần kinh gần đây của ông cho thấy ông mắc chứng sa sút trí tuệ do bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer hoặc cả hai.

Các luật sư bào chữa: "Ông Brockman bị chứng mất trí nhớ và vĩnh viễn không thể chữa khỏi. Ông không đủ năng lực để hiểu được các cáo buộc, cũng như hỗ trợ việc bào chữa cho chính mình".

Mặc dù việc việc giảm sút trí tuệ có thể giúp Brockman tránh việc ngồi tù, nhưng ông vẫn không thể thoát khỏi các trách nhiệm dân sự. Bản cáo trạng năm 2020 đã khiến ông phải từ chức khỏi Reynolds & Reynolds, kết thúc sự nghiệp kéo dài nửa thế kỷ của mình với tư cách là một kỹ sư phần mềm, cũng như một doanh nhân xuất sắc.

Gia đình ông đã quyên tặng hàng triệu USD cho các chương trình học bổng, đầu tư cho các trường đại học và nghiên cứu y học. Hồ sơ của Bermuda cho thấy quỹ từ thiện của tổ chức này cũng đã tích lũy được khối tài sản ước tính lên tới 7,7 tỷ USD.

Bộ Tư pháp đã mất gần 5 năm để giải quyết, nếu bị hủy bỏ, vụ việc có thể làm dấy lên nghi ngờ về khả năng truy tố các bị cáo gian lận thuế, nhất là khi chính quyền Biden đang tìm cách tăng cường khả năng làm việc của Sở Thuế vụ.

Vị tỷ phú có thực sự mất trí nhớ?

Sau cuộc đột kích Bermuda, khi bản cáo trạng chưa được đệ trình, các luật sư của Brockman đã gửi một bức thư dài 17 trang tới các công tố viên, yêu cầu họ hủy bỏ vụ án. Họ đính kèm các báo cáo y tế chi tiết, trong đó có hình ảnh mặt đồng hồ của Brockman với các con số xoay vào giữa một vòng tròn, thể hiện rằng "chức năng nhận thức biến đổi bất thường". Một chuyên gia cho biết chỉ số IQ của ông chỉ ở mức 87 và khuyến cáo ông nên tránh xa các thiết bị gia dụng và không lái xe.

Tại phiên tòa sắp tới, để chứng minh lập luận của mình về năng lực của Brockman, cả hai bên sẽ dựa vào lời khai và hồ sơ y tế, cũng như các bằng chứng khác. Nhóm pháp lý của Brockman đã mời các chuyên gia mới không hợp tác với Đại học Y Baylor. Một trong số họ, Tiến sĩ Marc Agronin, một bác sĩ tâm thần học tuổi già tại Miami Jewish Health, cho biết: "Ông Brockman không thể hỗ trợ luật sư bào chữa do những hạn chế trong nhiều lĩnh vực nhận thức".

Vào đầu năm nay, 3 bác sĩ do chính phủ chỉ định đã khám cho Brockman và kết luận rằng ông mắc bệnh Parkinson nhưng vẫn có năng lực. Tuy nhiên, sau hai lần nhập viện và tái khám vào tháng trước, hai trong số các bác sĩ nói rằng ông vẫn có đủ khả năng hầu tòa, còn người thứ ba không thể xác định rõ.

Chính phủ cũng lưu ý trong hồ sơ tòa án rằng khi ông được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ vào năm 2019, Brockman vẫn đang điều hành công ty của mình. Ông đã đưa ra hai lời khai chi tiết trong các vụ kiện chống độc quyền và lên kế hoạch cho các chuyến du lịch đến nhiều nơi ở nước ngoài.

Tiếp đó, trong một email vào tháng 3/2020 cho giám đốc điều hành của công ty ông, Brockman tỏ ra rất chuyên nghiệp, ông có thể đưa ra hướng dẫn chi tiết về cách điều hướng nhân viên và các quyết định. Chính Brockman cũng cho biết: "Đưa ra quyết định trong kinh doanh là một trong những điều phức tạp nhất và không thể được thực hiện nhanh chóng vì việc này dựa vào rất nhiều yếu tố".

Các công tố viên nhận định: "‘Robert Brockman’ được trình bày trong các bản cung khai, điều trần, email và hoạt động này hoàn toàn trái ngược với ‘Robert Brockman’ xuất hiện trong các báo cáo y tế".

Mark Lytle, một cựu công tố viên liên bang không dính líu đến vụ án, lưu ý rằng thẩm phán có thể tự mình thuê chuyên gia nếu ông không thể phân biệt đúng sai giữa những người đại diện cho chính phủ và bên bào chữa.

Nếu Brockman được tuyên bố là không đủ năng lực, luật liên bang sẽ yêu cầu ông phải đến cơ sở y tế để đánh giá tâm thần. Các luật sư biện hộ cho biết tình trạng của ông đang ngày càng xấu đi và "không có phương pháp điều trị nào có thể phục hồi năng lực cho ông Brockman". Họ cho rằng ông không nên bị đưa vào một cơ sở như vậy và tòa đang "vi phạm các quyền về Thủ tục tố tụng của ông Brockman".

Tham khảo Bloomberg

Linh Chi