Các nhà khoa học lập bản đồ chi tiết về lục địa thứ 8 của Trái Đất, nằm ẩn sâu hàng nghìn mét dưới đáy Thái Bình Dương
Sau 3 năm liên tục nghiên cứu, các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu GNS Science ở New Zealand mới đây đã lập được bản đồ chi tiết nhất từ trước tới nay về lục địa Zealandia
Được phát hiện lần đầu tiên từ những năm 90 của thế kỷ trước, đến năm 2017, Zealandia chính thức được công nhận là lục địa thứ 8 và cũng là lục địa nhỏ nhất của Trái đất. Thường được ví như vương quốc mất tích Atlantic trong truyền thuyết, lục địa Zealandia nằm ở phía đông Australia, với diện tích khoảng 4,9 triệu km2.
Zealandia được cho là đã tồn tại song song với 7 lục địa (Á, Âu, Phi, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Đại Dương, Nam Cực) rất nhiều năm trong lịch sử Trái Đất, trước khi bị chìm dần xuống đáy biển vào khoảng 30-50 triệu năm về trước.
Khoảng 94% diện tích lục địa Zealandia nằm sâu dưới mặt nước biển
Sau 3 năm liên tục nghiên cứu, các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu GNS Science ở New Zealand mới đây đã lập được bản đồ chi tiết nhất từ trước tới nay về lục địa Zealandia, theo Bussiness Insider. Các bản đồ mô tả hình dáng của đáy biển và đặc điểm kiến tạo của Zealandia, hé lộ nguồn gốc của lục địa này, đồng thời giúp lý giải sự hình thành của núi lửa, lưu vực trầm tích và nhiều đặc trưng địa chất khác của New Zealand.
"Chúng tôi tạo ra những bản đồ này để cung cấp một bức tranh chính xác, đầy đủ và cập nhật nhất về địa chất của khu vực New Zealand và tây nam Thái Bình Dương - tốt hơn những gì chúng ta có trước đây", chuyên gia Nick Mortimer, người đứng đầu dự án cho biết.
Balls Pyramid, tàn tích của một núi lửa hình thành 6,4 triệu năm trước, là một điểm nằm trên mực nước biển của Zealandia
Nằm chìm sâu hàng nghìn mét dưới Thái Bình Dương
Theo nghiên cứu từ các nhà khoa học, vào khoảng 200 triệu năm trước, siêu lục địa Pangea tách ra thành 2 phần: Siêu lục địa Laurasia và Gondwana. 2 siêu lục địa này tiếp tục phân tách thành các lục địa nhỏ hơn.Laurasia ở phía Bắc sau này đã phân tách thành Châu Âu, Châu Á và Bắc Mỹ, trong khi siêu lục địa Gondwana phân tách để hình thành Châu Phi, Nam Cực, Nam Mỹ và Châu Úc ngày nay. Với riêng Zealandia, lục địa này tách khỏi Châu Úc và Nam Cực như một phần của siêu lục địa Gondwana vào khoảng 80 triệu năm trước.
Các thăm dò địa chất cho thấy, kích thước của lục địa này khoảng 5 triệu km2, bằng khoảng một nửa Châu Úc và tương đương kích thước của tiểu lục địa Ấn Độ. Tuy nhiên, phần lớn diện tích lục địa Zealandia nằm dưới mực nước biển, ở độ sâu hàng nghìn m.Trong khi đó, chỉ có 7% diện tích Zealandia nằm trên mực nước biển, bao gồm các Đảo Bắc và Đảo Nam của New Zealand, cùng đảo New Caledonia.
Bản đồ độ sâu của lục địa Zealandia
Do vậy, việc khảo sát và lập bản đồ lục địa Zealandia thực sự là một thử thách khó khăn cho các nhà nghiên cứu. Để hiểu rõ hơn về phần lục địa ngập nước này, ông Mortimer và nhóm của mình đã lập bản đồ độ sâu của cả Zealandia và phần đáy đại dương xung quanh nó, cho thấy những ngọn núi và sườn núi của lục địa này gần mặt nước như thế nào. Đồng thời, bản đồ này cũng mô tả đường bờ biển, giới hạn lãnh thổ và các đặc điểm chính của lục địa Zealandia.
Bản đồ thứ hai mà các nhà khoa học của GNS tạo ra mô tả về các lớp vỏ tạo nên lục địa, độ tuổi của chúng và các đứt gãy lớn, qua đó giúp hiểu rõ hơn về lịch sử kiến tạo của Zealandia. Lớp vỏ lục địa lâu đời hơn được thể hiện bằng màu đỏ, cam, vàng và nâu. Lớp vỏ đại dương thường trẻ hơn có màu xanh lam. Hình tam giác màu đỏ là vị trí của các núi lửa.
Bản đồ kiến tạo của Zealandia
Bản đồ này cũng cho thấy Zealandia nằm trên các mảng kiến tạo khác nhau. Những mảng này đang bị đẩy vào nhau trong một quá trình được gọi là "hút chìm". Nghiên cứu các quá trình kiến tạo Zealandia ngày nay có thể tiết lộ manh mối về cách lục địa này hình thành thủa ban đầu.
