BS Trung tâm 115: 10 kiểu người có nguy cơ cao đột quỵ - càng ở đầu danh sách nguy cơ càng cao
Theo bác sĩ Huỳnh Bá Tản – Trung tâm Cấp cứu 115, TP.HCM cho biết đột quỵ dù do bất kỳ nguyên nhân nào, tổn thương dạng gì điều quan trọng nhất vẫn là thời gian vàng để cấp cứu não và gọi 115 là bi...
10 nhóm người có nguy cơ đột quỵ
Theo bác sĩ Huỳnh Bá Tản, những bệnh nhân bị đột quỵ anh thường gặp khi đi Cấp cứu Ngoại viện có rất nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, bác sĩ Tản đã thống kê theo thứ tự thường gặp nhiều là:
1. Đàn ông thừa cân béo phì.
2. Thường xuyên làm việc đêm hôm, trực gác ca đêm, thức khuya xem phim, mất ngủ kéo dài.
3. Căng thẳng, áp lực, lo lắng, biến cố trong cuộc sống.
4. Hút thuốc lá trên nửa gói/ngày, uống rượu bia tối thiểu 1 lần/tuần trong nhiều năm.
5. Môi trường làm việc hoặc nơi sống thiếu Oxy: Phòng máy lạnh, chung cư, cao ốc, sân khấu đông người, thường xuyên họp hành, nhà hàng.
6. Tăng huyết áp không điều trị thường xuyên hoặc không ổn định.
7. Tiểu đường không kiểm soát tốt đường huyết.
8. Có bệnh lý tim mạch như bệnh mạch vành, rối loạn nhịp.
9. Sổ khám bệnh có xét nghiệm ghi nhận: Rối loạn chuyển hóa mỡ kèm một vài bệnh khác như viêm khớp, suy thận, ...
10. Đàn ông trung niên đã từng chụp CTscan hoặc MRI có ghi nhận bệnh lý về hẹp động mạch cảnh hay mạch máu não.
Một ca cấp cứu của bác sĩ Tản và các đồng nghiệp của trung tâm cấp cứu 115 TP.HCM.
Có thể một bệnh nhân đột quỵ có nhiều hơn một trong số yếu tố kể trên, ví dụ: đàn ông trung niên thừa cân, thường xuyên thức khuya hoặc làm việc đêm hôm, luôn căng thẳng lo lắng và có tiền sử bệnh huyết áp thì nguy cơ đột quỵ cao hơn và chiếm tỷ lệ rất cao.
Bác sĩ Tản nhấn mạnh khác với các bệnh lý khác bệnh lý đột quỵ cứu được hay không chỉ phụ thuộc vào yếu tố duy nhất THỜI GIAN VÀNG.
Thông thường, 3 đến 4 giờ đầu tiên khi bệnh nhân khởi phát đột quỵ được xem là "thời gian vàng" do lúc này các dấu hiệu của bệnh vừa mới xuất hiện. Sau 3 đến 4 giờ, nơi vùng não xảy ra tai biến và mô não cận kề vùng tai biến sẽ bị hư hại, khó phục hồi.
Để nhận biết đột quỵ, theo bác sĩ Tản đột quỵ xảy ra khi mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ làm cho não bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào.
Đột quỵ não có thể gây ra nhiều triệu chứng như: Nhức đầu, rối loạn ý thức...nhưng chúng ta chỉ cần nhớ các dấu hiệu sau, xuất hiện đột ngột thì nguy cơ bị đột quỵ từ 90 - 95%, đó là dấu hiệu F.A.S.T.
- Liệt mặt (Face): Miệng bị lệch sang một bên, nếp nhăn mũi - má mờ.
- Yếu, liệt tay (Arm) hoặc chân: Không thể cầm, nắm, đi lại.
- Rối loạn ngôn ngữ (Speech): Đột ngột rối loạn lời nói, không nói được hoặc lời nói không rõ ... như bình thường trước đó.
- Thời điểm phát bệnh (Time): Khi gặp những triệu chứng trên, cần gọi cấp cứu ngay. Người bệnh cần ghi nhớ thời điểm phát bệnh để thông báo với nhân viên y tế.
Làm gì khi thấy người đột quỵ?
Khi thấy người thân có một trong các triệu chứng đột quỵ, người nhà cần phải: Gọi người trợ giúp và gọi ngay xe cấp cứu đưa người bệnh đến cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất có đủ phương tiện, kỹ thuật, chuyên môn tái thông mạch máu não.
Trong khi chờ xe cấp cứu, người nhà không cho người bệnh ăn, uống gì. Chỉ cần giữ thông thoáng môi trường chung quanh bệnh nhân để giúp họ thở tốt. Đặt người bệnh nằm trên một mặt phẳng, bề mặt đủ độ cứng để giữ thăng bằng, không đặt lên đệm có độ lún sâu và tránh xê dịch để không làm trầm trọng tình trạng xuất huyết não.
Béo phì nguy cơ dễ đột quỵ. Ảnh bệnh nhân điều trị phục hồi chức năng sau đột quỵ
Nếu có bất cứ dấu hiệu suy giảm ý thức nào, hoặc bệnh nhân có dấu hiệu nôn mửa, cần đặt bệnh nhân sang tư thế nằm nghiêng an toàn nhằm bảo vệ đường thở của bệnh nhân, móc hết đàm nhớt ở miệng người bệnh ra nếu có.
Nếu bệnh nhân bất tỉnh hoặc lơ mơ nhưng còn thở bình thường: Nên đặt bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng an toàn hoặc nằm ngửa, nhưng cần theo dõi kỹ. Nếu bệnh nhân nôn mửa, cần chuyển ngay bệnh nhân sang tư thế nằm nghiêng, tránh sặc chất nôn vào đường hô hấp.
Nếu bệnh nhân còn tỉnh: Hỗ trợ bệnh nhân nằm ở một tư thế thoải mái nhất và theo dõi phản ứng của bệnh nhân. Lập tức gọi cấp cứu, đưa người bệnh tới bệnh viện.
Những việc không tự ý làm:Không tự ý điều trị cho bệnh nhân dù chỉ là bấm huyệt, châm cứu, đánh gió vì những động tác này có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh và làm mất thời gian vàng điều trị.
Không cho bệnh nhân ăn uống và đề phòng nôn trào ngược, bệnh nhân hít chất nôn hoặc thức ăn vào đường thở sẽ rất nguy hiểm. Không tự ý dùng thuốc hạ huyết áp, chỉ dùng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp > 220/120 mmHg và không dùng thuốc hạ huyết áp nhỏ dưới lưỡi.
