Bộ Tư pháp phản hồi về kiến nghị sửa Điều 292 Luật Hình sự 2015
Điều 292 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông. Nhiều người cho rằng Điều 292 Bộ luật Hình sự năm 2015 là "rào cản" đối với sức sạng tạo của cộng đồng khởi nghiệp.
Thông tin từ Cổng thông tin điện tử Chính phủ cho hay, Bộ Tư pháp cho biết gần đây đã nhận được nhiều kiến nghị về việc rà soát lại Điều 292 của Bộ luật Hình sự năm 2015 - tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông, đặc biệt là quy định tại điểm e Khoản 1 Điều 292 “các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật”.
Các kiến nghị cho rằng quy định này có phạm vi điều chỉnh tương đối rộng nên không khuyến khích, thậm chí là “rào cản” đối với sức sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp. Ngay sau khi nhận được các kiến nghị nêu trên, Bộ Tư pháp đã khẩn trương nghiên cứu, rà soát các điều luật liên quan đến kiến nghị nêu trên của cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp để đề xuất phương án xử lý phù hợp.
Qua rà soát bước đầu, Bộ Tư pháp nhận thấy, Điều luật này được bổ sung trên cơ sở đề xuất của các cơ quan thực thi pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng Internet để phạm tội trong thời gian vừa qua. Điều luật này cũng đã được lấy ý kiến của các Bộ, ngành hữu quan và các Bộ ngành này đều thống nhất với quy định tại Điều 292 Bộ luật Hình sự 2015.
Theo Bộ Tư pháp, mục đích của quy định này nhằm bảo vệ hoạt động kinh doanh lành mạnh (trong đó có hoạt động kinh doanh sử dụng mạng máy tính, mạng Internet) đúng pháp luật; răn đe, phòng ngừa các vi phạm, lập lại trật tự kỷ cương trong lĩnh vực kinh doanh này.
Theo đó, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã bổ sung Điều 292 quy định về tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông để xử lý đối với hành vi cung cấp trái phép trên mạng (tức là không có giấy phép hoặc không đúng với nội dung được cấp phép) một trong các dịch vụ sau đây: (1) kinh doanh vàng trên tài khoản; (2) sàn giao dịch thương mại điện tử; (3) kinh doanh đa cấp; (4) trung gian thanh toán; (5) trò chơi điện tử trên mạng; (6) các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật.
Theo khoản 1 Điều 292, chỉ xử lý hình sự về tội này trong trường hợp người phạm tội thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên hoặc có doanh thu từ 500 triệu đồng trở lên. Nếu dưới mức này thì sẽ xử lý bằng các biện pháp khác.
Về nội dung kiến nghị của đại diện cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp về đề nghị rà soát lại Điều 292, nhất là quy định tại điểm e Khoản 1 Điều 292 “các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật”, Bộ Tư pháp cho rằng, đề xuất này cần phải được nghiên cứu nghiêm túc trên cơ sở tham khảo của các Bộ, ngành nhất là các cơ quan thực thi pháp luật để không cản trở doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển.
Cũng theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ, Bộ Tư pháp cho biết đang cùng các Bộ, ngành, các Ủy ban của Quốc hội triển khai thực hiện Nghị quyết số 1388/NQ-UBTVQH13 ngày 12/7/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về triển khai thực hiện Nghị quyết số 144/2016/QH13 ngày 29/6/2016 của Quốc hội khóa XIII về lùi hiệu lực thi hành của BLHS và 3 đạo luật có liên quan.
Đặc biệt, với Điều 292 Bộ luật Hình sự 2015, Bộ Tư pháp sẽ có công văn gửi Bộ TT&TT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị các Bộ này nghiên cứu, đề xuất hướng xử lý, gửi kết quả về Bộ Tư pháp để tổng hợp, trình Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015.
Thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ, thông tin và mời đại diện cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp, VCCI để trao đổi, thảo luận kỹ các nội dung nêu trên trước khi trình các cơ quan có thẩm quyền quyết định.
Khoản 1, Điều 292 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định, người nào cung cấp một trong các dịch vụ sau đây trên mạng máy tính, mạng viễn thông không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng hoặc có doanh thu từ 500 triệu đồng đến dưới 2 tỷ đồng thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm: a-Kinh doanh vàng trên tài khoản; b-Sàn giao dịch thương mại điện tử; c-Kinh doanh đa cấp; d-Trung gian thanh toán; đ-Trò chơi điện tử trên mạng; e-Các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật.
Quy định nêu trên tại Điều 292 của Bộ luật Hình sự năm 2015 thời gian vừa qua đã khiến nhiều cá nhân, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực CNTT, viễn thông, nhất là các doanh nghiệp khởi nghiệp trong các lĩnh vực này băn khoăn, lo lắng.
Trao đổi với ICTnews mới đây, ông Nguyễn Thế Trung, CEO Công ty cổ phần công nghệ DTT nhận định: cụm từ “Các loại dịch vụ khác” trong quy định tại điểm e Khoản 1 Điều 292 Bộ luật Hình sự năm 2015 rất “nguy hiểm”, đáng lo ngại. “Bởi lẽ nếu quy định như vậy thì cái gì cũng có thể bị gom vào “các loại dịch vụ khác”. Nói đến những người khởi nghiệp là nói đến sáng tạo và hoạt động sáng tạo của họ là nhằm tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới, những phần chưa có trong Luật. Vây nên chắc chắn sẽ rơi vào những phần “dịch vụ khác”, khi đó người làm khởi nghiệp sẽ mang tội”, ông Trung phân tích.
Lý giải rõ hơn về nhận định nêu trên, ông Trung dẫn chứng: “Chẳng hạn như, thị trường đang có 10 loại dịch vụ. Nhưng anh muốn muốn khởi nghiệp, anh phải tìm loại thứ 11 thì mới có cơ hội. Tuy nhiên, với loại dịch vụ thứ 11 đó, khi anh đang làm, mọi người còn chưa biết nó là dịch vụ gì nên không thể cấp phép cho nó. Do đó, khi dịch vụ này được tung ra thị trường, đưa lại doanh thu lớn thì sẽ vi phạm quy định với “dịch vụ khác” trong Luật. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng các startup cứ làm vì thị trường chấp nhận, người dùng chấp nhận, nhưng lúc nào cũng nơm nớp lo sợ bị “áp” xử phạt theo quy định tại Điều 292 của Bộ luật Hình sự 2015”.
