'Bộ trưởng' Elon Musk khiến hàng loạt kẻ thù 'không đội trời chung' lo sợ

Elon Musk từ lâu đã nổi tiếng với tinh thần cạnh tranh và có một danh sách dài các đối thủ, kẻ thù "không đội trời chung".

Điển hình như việc Musk đã thách đấu với Mark Zuckerberg một trận đấu trong lồng sắt. Ông gọi Jeff Bezos là "kẻ bắt chước". Và mới đây, ông đã kiện Sam Altman của OpenAI.

Cho đến nay, đây là những cuộc ganh đua kinh doanh và cá nhân giữa một số người giàu nhất và thành công nhất trên thế giới. Nhưng với ảnh hưởng mới của Musk trong chính quyền ông Trump sắp tới và vị trí là "người bạn đầu tiên", một số người lo ngại ông có thể sử dụng quyền lực của chính phủ để mang lại lợi ích cho các công ty của mình và gây hại cho các đối thủ cạnh tranh.

Điều đó có thể đến dưới hình thức bắt đầu hoặc hủy bỏ các cuộc điều tra của chính phủ, tạo ra hoặc làm suy yếu các quy định và trao các hợp đồng của chính phủ có lợi cho các công ty của Musk.

Jeff Bezos

Bezos và Musk thường cạnh tranh với nhau trong bảng xếp hạng “người giàu nhất thế giới”, nhưng họ cũng là đối thủ của nhau khi nói đến ngành công nghiệp vũ trụ.

Cả SpaceX của Musk và Blue Origins của Bezos đều cạnh tranh để giành được các hợp đồng với chính phủ liên bang, và hiện tại, khi Musk gắn chặt với chính quyền ông Donald Trump, một số người tự hỏi liệu ông có sử dụng ảnh hưởng của mình để củng cố thêm vị thế thống lĩnh của SpaceX với tư cách là nhà thầu của chính phủ hay không.

Và không chỉ có các hợp đồng của chính phủ với NASA và các chuyến đi đến Trạm vũ trụ quốc tế. Dự án Kuiper của Amazon cũng cạnh tranh với Starlink của SpaceX trong ngành hệ thống vệ tinh quỹ đạo thấp.

Những hệ thống này cần khá nhiều sự chấp thuận về mặt quy định và phóng, và Amazon đang nỗ lực để phóng khoảng 3.200 vệ tinh vào quỹ đạo Trái Đất tầm thấp.

Jim Cantrell, một trong những giám đốc điều hành đầu tiên của SpaceX, hiện đang điều hành Phantom Space Corporation cho biết ông tin rằng sự cạnh tranh giữa Musk và Bezos "mang tính cá nhân hơn nhiều so với bất kỳ điều gì khiến mọi người phải lo lắng".

Thay vào đó, Cantrell cho biết ông nghĩ rằng trong khi Musk sẽ ủng hộ những thay đổi có thể mang lại lợi ích cho công ty của mình thì điều đó cũng sẽ có lợi cho các đối thủ cạnh tranh.

Cantrell cho biết: "Thủy triều dâng cao sẽ nâng tất cả các con thuyền", đồng thời nói thêm rằng việc Musk ủng hộ thương mại hóa ngành công nghiệp vũ trụ và đấu tranh với các quy định mà ông tin rằng đang làm chậm lại ngành công nghiệp này "sẽ nâng cao thủy triều có lợi cho tất cả các đối thủ cạnh tranh của Musk, bao gồm cả chính ông".

Cantrell cho biết một số hành động này cuối cùng sẽ giúp ích cho đối thủ cạnh tranh giỏi nhất trong lĩnh vực này - tình cờ lại chính là công ty của Musk.

Cantrell cho biết: "Tôi nghĩ Blue Origin nên lo sợ về hiệu suất hoạt động của chính họ", chứ không lo sợ quyền lực của Musk trong chính quyền ông Trump được sử dụng để chống lại họ.

Dẫu vậy, Blue Origin vẫn có lý do khác để lo lắng. Ông Trump vừa nêu tên Jared Isaacman, người có quan hệ chặt chẽ với Musk, là người được ông chọn làm Giám đốc NASA.

Về phần mình, tại sự kiện DealBook diễn ra vào ngày thứ 4 tuần trước, Bezos cho biết ông không lo lắng về Musk ở Washington.

"Tôi hiểu theo nghĩa đen, những gì đã nói, đó là ông ấy sẽ không sử dụng quyền lực chính trị của mình để tạo lợi thế cho các công ty của mình hoặc gây bất lợi cho các đối thủ cạnh tranh", Bezos nói. Tuy nhiên, ông nói thêm, "Tôi có thể sai về điều đó, nhưng tôi tin rằng những lời nói đó là đúng".

Sam Altman

Mối bất hòa giữa Musk và OpenAI của Altman đã kéo dài từ lâu.

Musk - đã giúp đồng sáng lập OpenAI vào năm 2015 lần đầu tiên kiện công ty vào tháng 2, cáo buộc nhà sản xuất ChatGPT đã từ bỏ sứ mệnh phi lợi nhuận ban đầu của mình bằng cách dành một số công nghệ AI tiên tiến nhất cho khách hàng tư nhân. Musk đã ủng hộ các hệ thống trí tuệ nhân tạo "nguồn mở" và đã công khai phát hành mã đằng sau chatbot Grok do chính công ty của ông là xAI tạo ra.

Vụ kiện ban đầu của Musk yêu cầu xét xử bằng bồi thẩm đoàn và yêu cầu OpenAI, Altman và người đồng sáng lập kiêm Chủ tịch Greg Brockman trả lại bất kỳ khoản lợi nhuận nào họ nhận được từ doanh nghiệp.

OpenAI gọi những tuyên bố của Musk là "không mạch lạc" và "phù phiếm". Và Musk đã hủy bỏ vụ kiện sau khi OpenAI công bố một số email của Musk từ những ngày đầu của OpenAI. Các email này dường như cho thấy Musk thừa nhận công ty cần phải kiếm được số tiền lớn để tài trợ cho các nguồn lực điện toán cần thiết để thúc đẩy tham vọng AI của mình, điều này trái ngược với những tuyên bố trong vụ kiện của ông rằng OpenAI đã theo đuổi lợi nhuận một cách sai trái.

Tuy nhiên, Musk đã mở lại cuộc chiến pháp lý vào tháng 8, đệ đơn kiện mới chống lại OpenAI và Altman với cáo buộc về cơ bản là công ty khởi nghiệp này đang làm suy yếu sứ mệnh phi lợi nhuận của mình bằng cách hợp tác với Microsoft và thương mại hóa một số sản phẩm.

OpenAI được thành lập như một phòng nghiên cứu phi lợi nhuận với một nhánh vì lợi nhuận, nhưng đã cân nhắc tái cấu trúc thành một công ty vì lợi nhuận truyền thống hơn có thể mang lại nhiều lợi nhuận hơn cho các nhà đầu tư - một kế hoạch mà Musk cũng đã nhắm đến. Một hồ sơ gần đây trong vụ kiện của ông đã yêu cầu tòa án tạm thời chặn khả năng thực hiện quá trình chuyển đổi như vậy của OpenAI.

Bất kể vụ việc đó cuối cùng diễn ra như thế nào, Musk có khả năng sử dụng mối quan hệ của mình với ông Trump — cũng như tình bạn của mình với David Sacks, người mà ông Trump đã chọn làm giám sát chính sách trí tuệ nhân tạo và tiền số để gây bất lợi cho OpenAI. Sacks và Musk đều tham gia vào việc thành lập PayPal.

Ví dụ, Musk có thể thúc đẩy chính phủ hợp tác và cấp các hợp đồng béo bở cho các công ty AI "nguồn mở" như công ty của ông thay vì các đối thủ như OpenAI và Microsoft, Gil Luria, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu công nghệ tại nhóm đầu tư DA Davidson cho biết.

Một động thái như vậy cũng có thể có lợi cho Meta, công ty đã mã nguồn mở mô hình Llama của mình và Mark Zuckerberg cũng đang tìm cách cải thiện mối quan hệ với ông Trump. CEO Meta cho biết ông muốn có "vai trò tích cực" trong các cuộc thảo luận về chính sách công nghệ với tổng thống đắc cử.

Luria cho biết: "Chính phủ có thể quyết định ưu tiên một số công ty, một số công nghệ nhất định và điều đó hoàn toàn có thể", mặc dù ông cũng nói thêm rằng về cơ bản ông tin rằng Musk sẽ không sử dụng ảnh hưởng chính trị của mình để gây hại cho các đối thủ.

Musk cũng có thể thúc đẩy Quốc hội hoặc Sở Thuế vụ can thiệp vào khả năng chuyển đổi của OpenAI từ một tổ chức phi lợi nhuận thành một công ty vì lợi nhuận.

Tuy nhiên, Altman cho rằng ông không lo ngại các hoạt động chính trị của Musk sẽ gây hại cho công ty của mình.

“Tôi tin tưởng khá mạnh mẽ rằng… Elon sẽ làm điều đúng đắn và sẽ là cực kỳ tồi tệ khi sử dụng quyền lực chính trị, ở mức độ mà Elon có, để làm tổn thương đối thủ cạnh tranh và lợi dụng doanh nghiệp của chính mình”, Altman nói. “Tôi không nghĩ mọi người sẽ chấp nhận điều đó, tôi không nghĩ anh ấy có thể làm điều đó. Nó sẽ đi ngược lại sâu sắc các giá trị mà tôi tin rằng anh ấy đang theo đuổi”.

Đáp lại bài đăng trên X về bình luận của Altman, cũng như bình luận tương tự của Bezos, Musk cho biết: "Họ đúng".

Mark Zuckerberg

Một vụ phóng thất bại của SpaceX đã từng phá hủy vệ tinh AMOS-6 của Facebook, thứ mà công ty này hy vọng sẽ sử dụng để truyền internet đến hàng triệu người ở những vùng xa xôi trên thế giới.

Không rõ liệu đó có phải là nguyên nhân gây ra mối bất hòa kéo dài giữa Musk và Zuckerberg hay không. Nhưng có lúc Musk và Zuckerberg đã nghiêm túc thảo luận về một cuộc chiến thực sự.

Gần đây, Zuckerberg đã có những bước tiến gần hơn với ông Trump - gặp ông tại Mar-a-Lago gần đây và nói một cách cởi mở về việc muốn đóng một "vai trò tích cực" trong việc giúp định hình chính sách công nghệ.

Phát biểu trên podcast của BBC, người đứng đầu bộ phận quan hệ toàn cầu của Meta, Nick Clegg, cho biết Musk "hiện đang đóng vai trò to lớn trong cả cuộc bầu cử và việc thành lập chính quyền mới của Mỹ".

Meta hiện đang phải đối mặt với một phiên tòa chống độc quyền và công ty này cũng có thể phải chịu thêm áp lực từ Ủy ban Truyền thông Liên bang.

Brendan Carr, người được ông Trump chọn làm chủ tịch FCC, đã trao đổi những lời lẽ nồng ấm với Musk và thường xuyên trò chuyện với ông về X, đã công khai về mong muốn "đập tan băng đảng kiểm duyệt" trên mạng xã hội. Đây cũng chính là người đã trực tiếp nói với Zuckerberg cũng như các CEO công nghệ lớn khác rằng họ đã có "hành vi không đúng mực".

Đối thủ cạnh tranh của Tesla

Cổ phiếu Tesla tăng vọt sau chiến thắng của ông Trump và vẫn đang tăng cao. Trong khi Tesla đã thống trị thị trường xe điện, công ty có thể đạt được nhiều lợi ích hơn nữa với đường dây trực tiếp của Musk vào chính phủ.

Missy Cummings, cựu cố vấn an toàn cấp cao tại Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia cho biết, một mặt, các cuộc điều tra của chính phủ về tính an toàn của công nghệ lái xe tự động của Tesla có thể sẽ biến mất.

Sau đó là sự hỗ trợ cho các đối thủ cạnh tranh của Tesla.

Tuần trước, Vivek Ramaswamy, đồng chủ tịch nhóm cố vấn về Hiệu quả của Bộ Chính phủ của Musk, đã chỉ trích gay gắt khoản cam kết cho vay có điều kiện trị giá 6,6 tỷ USD của Bộ Năng lượng dành cho Rivian, công ty khởi nghiệp về xe điện. Khoản vay này sẽ giúp tài trợ cho một nhà máy sản xuất mới ở Georgia. Quay trở lại năm 2010, Tesla đã nhận được khoản vay tương tự trị giá 465 triệu USD từ Bộ Năng lượng, khoản vay này đã chứng minh được vai trò then chốt đối với sự tồn tại và thành công của công ty.

Nhưng Ramaswamy cho biết khoản vay và các khoản tương tự "nằm đầu danh sách" mà DOGE sẽ tìm cách hủy bỏ.

Nỗ lực DOGE của Musk và Ramaswamy sẽ hết hạn vào năm 2026, nhưng một số người quen biết Musk tự hỏi liệu mối quan hệ của ông với ông Trump có xấu đi sớm hơn thế không.

Nhưng cho đến lúc đó, Musk cho biết cách tốt nhất để ông được vận động hành lang là trên X. “Tôi sẽ cố gắng hết sức để phản hồi những lập luận hợp lý ở đây trên X vì phục vụ lợi ích tốt nhất của người dân Mỹ. Tuy nhiên, bất kỳ lời đề nghị thực tế hoặc trên thực tế nào về tiền bạc, quyền lực hoặc đe dọa rõ ràng là ngớ ngẩn và không hiệu quả”, Musk viết trên X tuần trước.

Theo: CNN

Phương Linh