Bỏ bê làm xe điện, sa đà vào robot, siêu máy tính, AI, Elon Musk khiến đế chế Tesla phải gồng gánh quá nhiều rủi ro

Tờ CNBC nhận định, nhiều dự án mạo hiểm của Elon Musk và các mối quan hệ giữa chúng đang phải đối mặt với sự giám sát ngày càng tăng khi Giám đốc điều hành Tesla tiếp tục bổ sung thêm vào danh sách dài của mình.

Trong buổi họp báo cáo kết quả kinh doanh của Tesla vào thứ tư, nhà phân tích William Stein của Truist đã hỏi Musk về một liên doanh công nghệ khác mà ông mới thành lập và thành lập ở Nevada có tên: xAI. Gần đây, Musk đã nói rằng công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo này nhằm mục đích cạnh tranh với Google Bard hoặc ChatGPT của OpenAI vào một ngày nào đó và có kế hoạch hợp tác với Tesla về phần mềm cũng.

Stein đã đặt câu hỏi: “Đối với các nhà đầu tư nghĩ rằng có thể có khá nhiều giá trị trong các tính năng và sản phẩm AI của Tesla, có thể sẽ lo ngại khi thấy anh theo đuổi một nỗ lực khác trong đó AI là trọng tâm. Anh có thể nói rõ hơn về cách xAI có thể vượt trội, cạnh tranh với Tesla hoặc bằng nào nào liên doanh này có thể nâng cao giá trị của những gì Tesla làm không?”

Musk tuyên bố rằng xAI và trí tuệ nhân tạo nói chung mà liên doanh này tập trung vào sẽ mang lại một số giá trị cho Tesla và nói về việc tuyển dụng làm ví dụ.

“Chỉ có một số kỹ sư và nhà khoa học AI giỏi nhất thế giới sẵn sàng tham gia vào một công ty khởi nghiệp nhưng họ không sẵn sàng gia nhập một công ty lớn, tương đối lâu đời như Tesla”, Musk nói. “Vì vậy, tôi đã nghĩ, được rồi, tốt hơn hết đó là một công ty khởi nghiệp do tôi điều hành hơn là để họ đi làm ở nơi khác. Đó là nguồn gốc ra đời của xAI”.

Bổ sung thêm ví dụ về xAI, Musk nói rằng ông chỉ có thể lôi kéo một kỹ sư khoa học vật liệu hàng đầu rời bỏ công việc của anh ấy tại Apple với lời hứa rằng cậu ấy có thể làm việc đồng thời cho SpaceX và Tesla. Vị kỹ sư được Musk đề cập đến có tên Charles Kuehmann, đã gia nhập Tesla vào cuối năm 2015 và hiện có chức danh Phó chủ tịch phụ trách kỹ thuật vật liệu của SpaceX và Tesla, báo cáo trực tiếp với Giám đốc điều hành.

Vấn đề về Musk và nhiều dự án kinh doanh của ông cũng được đưa ra vào đầu tháng này, khi Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren kêu gọi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch điều tra các mối quan hệ với Twitter và các vấn đề quản trị doanh nghiệp liên quan.

Musk đã dẫn đầu thương vụ mua lại công ty truyền thông xã hội trị giá 44 tỷ USD vào năm ngoái và tạm thời bổ nhiệm mình làm Giám đốc điều hành. Ông hiện là cổ đông kiểm soát, CTO và chủ tịch điều hành của Twitter trong khi giữ vai trò CEO ở cả Tesla và công ty hàng không vũ trụ SpaceX. Ông cũng là người sáng lập và cấp vốn cho công ty khởi nghiệp giao diện não-máy tính Neuralink và liên doanh đào hầm The Boring Co.

Tesla là công ty đại chúng duy nhất trong số đó. Và hãng xe điện này chưa bao giờ tiết lộ cho các cổ đông chính xác bao nhiêu nhân viên, thời gian và tiền bạc mà họ đã dành để giúp đỡ Musk trong các dự án kinh doanh khác của ông. Công ty này cũng chưa từng giải thích hợp lý việc gửi nhân viên tới Twitter làm việc trong thời gian đầu Elon Musk tiếp quản. Trước đây, Musk đã thuê các nhân viên của Tesla, SpaceX và The Boring Co. để hỗ trợ ông tiếp quản Twitter.

Ít nhất một nhân viên cấp cao của Tesla đã chuyển sang làm việc cho X Corp. của Musk, công ty mẹ của Twitter. Hồ sơ tòa án tiết lộ rằng Dhruv Batura, người đã làm việc tại Tesla từ cuối năm 2013 và là Giám đốc cấp cao về Tài chính ở đó, hiện là giám đốc cấp cao về tài chính của X Corp. Batura đã đăng quảng cáo việc làm cho X Corp. trên Twitter vào ngày diễn ra cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh quý 2 của Tesla.

Trong hồ sơ ủy quyền vào tháng 5/2023, Tesla đã tiết lộ một số chi tiết về các giao dịch với bên liên quan của mình. Trong số này, Tesla tiết lộ rằng: “Twitter là bên tham gia một số thỏa thuận thương mại và hỗ trợ nhất định với Tesla. Theo các thỏa thuận này, Twitter đã phát sinh chi phí tổng cộng khoảng 1 triệu USD vào năm 2022 và 0,4 triệu USD vào năm 2023 tính đến hết tháng hai”. Tesla đã không nói chính xác những gì Twitter đang mua từ công ty.

Rủi ro bao gồm sự thiếu tập trung, kiệt sức của nhân viên

Theo Giáo sư về Hành vi Tổ chức của Trường Kinh tế Luân Đôn Randall S. Peterson: “Musk đang đưa ra một lập luận phức tạp khi nói rằng 'Tôi đang giúp Tesla bằng cách ngăn cản những người tuyệt vời này tham gia làm việc tại một đối thủ cạnh tranh'”.

Peterson lưu ý rằng hầu hết các công ty khởi nghiệp đều thất bại và những người muốn thành lập công ty khởi nghiệp có lẽ sẽ không tham gia vào các đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Tesla trong ngành ô tô.

Peterson cho biết nhiều dự án mạo hiểm của Musk có thể tạo ra rủi ro cho Tesla và các cổ đông nên tìm hiểu thêm thông tin chi tiết.

Peterson nói: “Thật khó để tập trung và vượt trội vào bất kỳ thứ gì khi bạn điều hành nhiều công ty. Đó là một rủi ro xung quanh chính CEO. Liệu cổ đông của hầu hết các công ty có chấp nhận việc Giám đốc điều hành của họ điều hành nhiều công ty khác cùng một lúc không? Câu trả lời cho điều đó có lẽ là không. Vì vậy, điều đó đặt ra câu hỏi rằng hội đồng quản trị Tesla đang làm gì, liệu họ có độc lập ở bất kỳ cấp độ nào không, hay họ đang say mê Musk đến mức không chỉ chấp nhận cách làm việc khác thường của anh ấy mà còn có thể bỏ lỡ những vấn đề cơ bản quan trọng miễn là vẫn có tiền”.

Ông lưu ý rằng hội đồng quản trị tại các công ty đã rơi vào khủng hoảng, như Enron và Ngân hàng Hoàng gia Scotland, do không thể kiềm chế các CEO của họ mặc dù có dấu hiệu của các vấn đề trong nhiều quý.

Peterson nói, một rủi ro khác là các nhân viên của Musk có thể cảm thấy áp lực phải làm việc đồng thời trên nhiều dự án khác, ngoài Tesla. Trong nỗ lực làm hài lòng Musk hoặc tích lũy kinh nghiệm làm việc mới, họ có thể không hồi phục sau công việc và kiệt sức. Peterson nói, kiệt sức có thể dẫn đến sự tiêu hao cao hoặc hiệu suất kém.

Cuối cùng, vị giáo sư lưu ý, Musk có thể đang tạo ra sự phân tâm, cản trở sự tập trung của các nhân viên của mình, ngay cả khi ý định của anh ấy là giao lưu chéo giữa các doanh nghiệp của mình.

“Bạn cần phải tập trung cao độ để trở thành người giỏi nhất trong một lĩnh vực nào đó, cả với tư cách cá nhân và tập đoàn. Đó là lý do tại sao chúng ta thấy xu hướng chuyển từ các tập đoàn lớn vào những năm 70 sang các công ty tập trung hơn hiện nay”, giáo sư nói.

Tuy nhiên, Musk dường như đang tăng gấp đôi sự hợp tác không khoan nhượng giữa các công ty trong đế chế đang phát triển của mình.

Trong buổi báo cáo kết quả kinh doanh gần đây, Musk được yêu cầu cập nhật tiến độ của Tesla trong việc phát triển một robot hình người có tên là Optimus. Ông nói về tương lai và cho rằng một ngày nào đó Tesla có thể hợp tác với Neuralink để tạo ra cánh tay và chân giả để giúp những người tàn tật có khả năng vận động trở lại hoặc sự khéo léo hoàn toàn.

Nguồn: CNBC 

Phương Linh