Bitcoin sẽ thay thế vàng - Lý do khiến cơn sốt lần này của Bitcoin bền vững hơn năm 2017?
Gốc rễ của cơn sốt Bitcoin lần này là khả năng Bitcoin sẽ trở thành 1 nơi cất trữ giá trị an toàn giống như vàng nhưng tiện lợi hơn nhiều.
Đợt tăng giá phi mã đầu tiên của bitcoin – lên khoảng 1.000 USD năm 2013, đã có rất nhiều triệu phú tiền số ra đời, "dội gáo nước lạnh" vào những tuyên bố cho rằng đây là 1 quả bong bóng và cũng khiến không ít người cảm thấy tiếc rẻ vì đã sớm sở hữu đồng tiền này nhưng không để tâm đến nó.
Một người đàn ông kém may mắn ở xứ Wales đã lục tung thùng rác, hi vọng tìm thấy chiếc ổ cứng có chứa 7.500 Bitcoin mà anh đã vô tình vứt đi. Với giá 1.000 USD, số Bitcoin đó từ chỗ không có giá trị gì đã có tổng giá trị lên tới 7,5 triệu USD.
Kể từ đó đến nay, giá Bitcoin đã biến động điên cuồng. Được thúc đẩy bởi giới đầu cơ và những hành vi thao túng thị trường, giá lên tới khoảng 19.000 USD vào tháng 12/2017 nhưng chỉ đến đầu năm 2018 đã sụt giảm hơn 80% và rơi vào quãng thời gian "lặng sóng". Tuy nhiên trong năm 2020 vừa qua giá lại tiếp tục tăng phi mã. 1 đồng Bitcoin giờ đã có giá hơn 40.000 USD và số Bitcoin bị bỏ đi của người đàn ông nói trên giờ đây có giá trị hơn 260 triệu USD.
Lần này cơn sốt tiền số rất đáng chú ý bởi sự tham gia của những ông lớn phố Wall. Larry Fink, ông chủ của quỹ quản lý tài sản lớn nhất thế giới BlackRock, hồi tháng 12 đã quả quyết rằng Bitcoin có thể trở thành 1 "thị trường toàn cầu". Kể cả các quỹ đầu cơ lớn như Renaissance Technologies cũng bước chân vào thị trường tiền số. Ruchir Sharma, chiến lược gia tại Morgan Stanley, lập luận rằng núi nợ ngày càng cao của Mỹ sẽ khiến tiền số trở nên hấp dẫn hơn.
Paul Tudor Jones, nhà sáng lập của Tudor Investments (quỹ hiện đang quản lý 38 tỷ USD), mới đây cho biết một trong số các quỹ của ông sẽ tăng đầu tư vào Bitcoin. Miller Value Partners nhận định khả năng giá Bitcoin xuống gần 0 thấp hơn rất nhiều so với trước đây. Stanley Druckenmiller, người từng là phụ tá của George Soros, cũng ủng hộ ý tưởng sử dụng Bitcoin làm công cụ chống lạm phát thay cho vàng. Ngày 17/12, Coinbase nộp hồ sơ IPO.
Hiện tổng giá trị thị trường của Bitcoin đang tồn tại đã là rất lớn, thậm chí vượt qua cả chỉ số đó của đồng đôla Canada (được định nghĩa trong phạm vi hẹp là gồm các tờ giấy bạc và số dự trữ tại NHTW). Tuy nhiên, rất ít người trong nhóm những người mới đặt cược vào Bitcoin tin rằng đồng tiền này có cơ hội thay thế tiền pháp định – điều vốn là ước mơ của những người cuồng tín giai đoạn đầu.
Rõ ràng Bitcoin không có khả năng trở thành 1 phương tiện thanh toán thông dụng. Hệ thống này chỉ có thể xử lý được chưa đến 10 giao dịch mỗi giây, thua xa những công ty đang tạo ra cuộc cách mạng tài chính tiêu dùng như Alipay và Venmo. Kể cả khi vấn đề đó được giải quyết, thực tế cho thấy các chính phủ sẽ nhanh chóng siết chặt quản lý đối với bất kỳ công nghệ nào đe dọa đến quyền lực của họ đối với hệ thống tiền tệ. Kế hoạch phát triển đồng tiền điện tử Libra của Facebook là 1 ví dụ. Hơn nữa bản thân cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số cũng đang rất nóng bỏng với nỗ lực cải thiện hệ thống thanh toán cũng như phát hành đồng tiền điện tử của chính các NHTW.
Gốc rễ của cơn sốt Bitcoin lần này là khả năng Bitcoin sẽ trở thành 1 nơi cất trữ giá trị an toàn giống như vàng nhưng tiện lợi hơn nhiều (đơn giản bởi vì duy trì 1 ví điện tử sẽ dễ dàng hơn nhiều so với két sắt thông thường). Do đó Bitcoin đã chiếm được 1 phần dù nhỏ nhưng là vĩnh viễn trong danh mục của các nhà đầu tư.
Giống như Bitcoin, vàng cũng không mang lại cổ tức hay lãi suất. Vàng khác Bitcoin ở chỗ hữu dụng ngoài đời thực. Tuy nhiên, thứ chi phối giá vàng nhiều nhất là nhu cầu trồi sụt từ các nhà đầu tư chứ không phải nhu cầu từ những cửa hàng trang sức hay các nhà sản xuất chip. Do đó cũng có cơ sở khi khẳng định rằng mức giá Bitcoin cao như hiện nay là bền vững. Ngân hàng JPMorgan nhận định Nếu như Bitcoin được nhiều nhà đầu tư coi như vàng, giá hoàn toàn có thể lên đến 146.000 USD. Ở thời điểm hiện tại cũng đã có nhiều nhà đầu tư thuộc thế hệ millennial thích tiền số hơn vàng.
Dẫu vậy có rất nhiều lý do để hoài nghi Bitcoin có thể thay thế vàng. Giá của nó biến động quá mạnh so với biến động giá vàng và còn chuyển động cùng chiều với thị trường chứng khoán – những đặc điểm khó có thể chấp nhận được ở 1 hầm trú ẩn an toàn. Thị trường tiền số cũng quá thiếu thanh khoản và hệ thống giao dịch còn tồn tại nhiều lỗ hổng dẫn đến lừa đảo và trộm cắp. Các nhà đầu tư tiền số phải chấp nhận rủi ro rất cao. Các quỹ đầu cơ có thể hào hứng tham gia thị trường tiền số nhưng các quỹ hưu trí chắc chắn vẫn còn dè dặt.
Nhưng sẽ là sai lầm nếu cho rằng Bitcoin hoàn toàn chỉ là bong bóng và sẽ tan biến khi bong bóng vỡ. Cuối cùng, thị trường tiền số sẽ điều chỉnh theo hướng mà các nhà quản lý mong muốn, tăng cường thanh khoản và giảm bớt những vụ phi pháp, dẫn đến sức hấp dẫn rộng rãi hơn. Ban đầu Bitcoin được quảng bá với lời hứa sẽ thay đổi toàn bộ hệ thống tiền tệ toàn cầu. Nhưng giờ thì thành công của Bitcoin phụ thuộc vào việc tìm được 1 chỗ đứng khiêm tốn hơn trong hệ thống đó.
Tham khảo The Economist
