BÁO ĐỘNG: Tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử gấp 9 lần người lớn
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lần đầu tiên đưa ra con số đáng báo động về số người đang sử dụng thuốc lá điện tử trên toàn cầu.
Cảnh báo từ WHO: Thế giới đối mặt làn sóng nghiện nicotine mới
Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), gần 100 triệu người trên toàn cầu hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử (vape), trong đó ít nhất 86 triệu người tập trung ở các quốc gia có thu nhập cao và khoảng 14,7 triệu là thanh thiếu niên trong độ tuổi 13–15.
Ảnh minh họa
Đáng chú ý, tỷ lệ thanh thiếu niên hút thuốc lá điện tử hiện đạt 7,2%, vượt xa tỷ lệ 5,1% hút thuốc lá thông thường (tương đương khoảng 20,4 triệu người). Trung bình, người trẻ có nguy cơ hút vape cao gấp 9 lần người trưởng thành, cho thấy một xu hướng đáng lo ngại về việc nicotine đang ngày càng xâm nhập sâu vào thế hệ trẻ.
WHO cảnh báo, sự gia tăng này không chỉ đơn thuần là thay thế một thói quen cũ bằng một sản phẩm mới, mà còn là “sự trỗi dậy của một làn sóng nghiện nicotine mới”. Ông Etienne Krug, Giám đốc Bộ phận các yếu tố xã hội quyết định sức khỏe của WHO, nhấn mạnh: “Thuốc lá điện tử đang khiến trẻ em nghiện nicotine sớm hơn, đe dọa làm suy yếu nhiều thập kỷ tiến bộ trong cuộc chiến chống thuốc lá của nhân loại.”
“Chiêu thức mới” của ngành công nghiệp thuốc lá
WHO cho biết, các công ty sản xuất thuốc lá điện tử đang thay đổi chiến thuật, tích cực tiếp cận người tiêu dùng trẻ bằng cách quảng bá rằng vape “ít độc hại hơn” và “an toàn hơn” so với thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định đây là chiêu thức marketing tinh vi, đánh vào tâm lý tò mò và mong muốn thể hiện bản thân của giới trẻ.
Thực tế, nicotine trong thuốc lá điện tử vẫn gây nghiện mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ đang phát triển của thanh thiếu niên, gây rối loạn khả năng tập trung, học tập và kiểm soát hành vi. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy việc hít phải hơi hóa chất từ vape có thể làm tổn thương phổi, gây viêm phế quản mãn tính, rối loạn tim mạch và suy giảm miễn dịch. Một số loại thuốc lá điện tử còn chứa kim loại nặng, formaldehyde và các chất gây ung thư.
Dù số người hút thuốc lá truyền thống đã giảm đáng kể — từ 1,38 tỷ năm 2000 xuống còn 1,2 tỷ năm 2024, theo WHO — nhưng ngành công nghiệp thuốc lá vẫn duy trì doanh số nhờ “thế hệ sản phẩm mới” như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, hay các sản phẩm chứa nicotine dạng khác.
Tổng Giám đốc WHO, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, nhận định: “Hàng triệu người đã cai thuốc nhờ nỗ lực toàn cầu, nhưng việc các sản phẩm nicotine mới tràn lan có thể khiến thành quả đó bị đảo ngược nếu không kiểm soát kịp thời.”
WHO kêu gọi các quốc gia siết chặt quản lý, bịt lỗ hổng pháp lý đang giúp các sản phẩm thuốc lá điện tử tiếp cận giới trẻ, đồng thời ban hành quy định mạnh tay hơn với hoạt động quảng cáo, kinh doanh và sử dụng các sản phẩm chứa nicotine.
Nếu không hành động sớm, WHO cảnh báo, thế giới sẽ phải đối mặt với một thế hệ nghiện nicotine mới — bắt đầu từ tuổi 13.
