Bàn phím QWERTY và những tác động không ngờ tới cuộc sống
QWERTY, loại bàn phím phổ biến nhất, đang có những tác động nhất định đến cuộc sống của chúng ta.
Một số nghiên cứu cho thấy đa phần mọi người có vẻ ưu dùng những từ ngữ nhất định phụ thuộc vào số lượng chữ cái nằm ở bên phải của bàn phím.
Trong nghiên cứu mới nhất và sâu nhất, hai nhà khoa học David Garcia (Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ) cùng Markus Strohmaier (Viện Khoa học Xã hội Leibniz) đã phân tích hàng triệu tên các sản phẩm, dịch vụ và hạng mục từ 11 trang web, trong đó có Amazon, Yelp, Rotten Tomatoes, YouTube, và thậm chí cả web đen.
Kết quả cho thấy, ở 9 trong tổng số 11 trang web, tên những hàng hóa/hạng mục có nhiều chữ cái nằm bên phía phải của bàn phím nhận được nhiều lần truy xuất hơn. Hiện tượng ngược lại chỉ diễn ra ở duy nhất một trang, đó là trang web đen.
Hai nhà nghiên cứu này cũng phân tích các dòng nhận xét, đánh giá và thấy rằng những đoạn đánh giá tích cực về sản phẩm/dịch vụ thường chứa nhiều từ có lượng chữ cái nằm ở bên phải bàn phím cao hơn hẳn.
Cũng có nhiều giả thuyết được đưa ra để giải thích cho việc chúng ta ưa dùng những từ ngữ chứa nhiều chữ cái ở phía bên phải bàn phím. Đó có thể đơn giản chỉ là sự thiên kiến về giao thoa văn hóa khi gắn bên phải với những điều tốt còn bên trái với những điều xấu. Ngoài ra, có thể chúng ta ưa dùng các chữ cái bên phải bàn phím vì chúng dễ gõ hơn. Giả thuyết này có 2 lý do: Thứ nhất, đa phần mọi người đều thuận tay phải; Thứ hai, phía bên phải bàn phím có ít chữ cái hơn so với phía bên trái.
Naomi Baron, giảng viên tại đại học American, chuyên nghiên cứu về ngôn ngữ và công nghệ, chia sẻ rằng sự “thiên vị” cho các chữ cái phía bên phải bàn phím này là do có nhiều nguyên âm nằm ở phía bên phải hơn so với phía bên trái trên bàn phím, và các nguyên âm thường được gắn với những ý nghĩa tích cực. “Chúng ta hầu như không đặt trọng trách biểu lộ cảm xúc vào các phụ âm, mà công việc đó được giao cho các nguyên âm”, Naomi Baron cho biết.
Hiệu ứng QWERTY không nhất thiết quyết định chúng ta sẽ mua gì, vì theo Garcia và Strohmaier, họ không tìm thấy dấu vết của hiệu ứng này ở các loại hàng hóa bán chạy nhất trên Amazon.
Tuy nhiên, nó có thể tác động đến cách cha mẹ đặt tên con cái của mình. Về vấn đề này, có một nghiên cứu năm 2014 nhận thấy những đứa trẻ có tên chứa nhiều chữ cái nằm phía bên phải bàn phím hơn thường trở nên nổi tiếng hơn sau khi bàn phím QWERTY trở thành bàn phím tiêu chuẩn vào những năm 60 của thế kỷ trước.
Trong khi đó, một nghiên cứu năm 2012 có kết quả là hiệu ứng QWERTY có vẻ đặc biệt tỏ ra mạnh mẽ đối với những từ được hình thành sau khi loại bàn phím này ra đời. Nếu bạn cần những bằng chứng thuyết phục hơn, hãy nhìn vào những từ viết tắt mà giới trẻ đang sử dụng ngày nay: LOL (laugh out loud), PPL (people), YOLO (you only live once), LMAO (laugh my ass off), v.v.
